GUDUAZ ITZ BAT

        Nere maite batek galdetzen dit: alemanak Poloniaz orain egin duena ez ote da goresteko? Gure sail oketan beiñere ez gara guduaz mintzo.

        Orain berritu dituzte emengo alemanzaleak betiko kakarakak, erranez, Rusiaren eskuko zen Poloniako zatiari eman diotela beregaina. Azken berrien arau beregain ori alemanak bere eskuko itxura du, Yainkoak daki zer burupidez egin duten; geroak agertuko du.

        Badakizue Poloniako zati ori, yaz ekendua ziotela Rusiari alemanek eta Austriak, baña batek eta bertzeak aspalditik badituzte beretuak bertze bi Poloniako zati.

        Zergatik ez dituzte iru zati oriek bateratu eta beregain utzi, poloniarrak nai duten bezala?

        Iadaneko, norbaitek errana du bere baitan, «au ezta alemanzalea» eta egia dio, ni leen leenetik euskeldunen alde yo nuen, bertze arrazoin guziak alde bat utzi ta.

        Yakin nueneko mendiz araindiko ainbertze euskeldun, gure aurrideak, gudu tokira yoanak zirela ni eken alde. Ez ote da garaia, goraki aitortzeko, euskeldunak, mendiz araindikoak eta unaindikoak oro bat garela odolez, mintzoez eta oiturez?

        Nik segurik, aspalditik orrela begiratzen ditut eta bertze euskeldun guziak bezain maite ditut.

        Orgatik, norbaitek galdetzen badit gudu untan noren alde nagon, ni euskeldunen alde.

        Nafarra alde untan apeza eta elizatiar geienak Alemaniaren aldekoak ziren, orai aspertuxeak edo dauden.

        Alako aldi batez, apez batekin mintzo nintzela apur bat utzi nion alemanen goresten, unen yakinduriez eta gizontasunez, gudari azkarrez eta gudari tresna izigarriez; gero, beren burupidea onesten zuela, alemana izanen zela, gure Aita Sainduari ekendu zizkioten esku ta zuzenak, itzuliko ziona.

        Barkatu, adixkidea, erantzun nion, Aita Saindua, aunitzetan eta beroki mintzo da bakearen alde, kiristino guziak otoiztuz Jainkoari bakea galdetzeko.

        Baña, Aita Saindua, sortzez italiarra da eta italiarra denez geroz alemanzalea ote da? Nik uste ezetz.

        Bertze batzu diote: erresuma latinarrak aspalditik katolikoen etsaigoan biurregi agertu dire, bereziki Francia ta Italia eta Jainkoak daki zenbat kalte egin dioten Eliza gure Amari; ortaz, Jainkoaren manuz Alemania agertu da eskualde eken zigortzeko. Nork erran dezake gudu izigarri untan Jainkoaren bidez dabillena? Oro elkarren zigortzaleak ez ote dire?

        Bertze batzuek diote: Españian erreligione gabeak, gorriak eta gorrixtak, Franziaren alde emanak dire, eta ori ala delarik, zerbeit ikusi bide dute alde ortara yotzeko.

        Orrek eztu iñor arritzekorik. Ez ote dire betidanik, emengo gorriak frantses gorrien iduriak izan? Oriekin batean egotea beretik baita. Ortaz landa guduari buruz gorriek izan dezakete burupide bat eta guk bertze bat, naiz biek alde bat emanak.

        Emagun, Madridera buruz, tren batean sartu gara; tren artan bertan doazila emengo gorri minenak, oriek ere Madridera; eta gu ez gaizke Madrideratu gorritu gabe, edo bertze aldera yo bear dugu?

        Jainkoaz, oraiko gudu beltz untan etzagun ateratu erreligioneko arrazoinik; Jainkoaren baitan guk ere badugu sineste bizi-bizia.

        Kaisser-ek maiz mingañan baldin badauka Jinkoaren izena, berak daki zein Jinkoz mintzo den, beldur naiz ez dela gurea berbera.

Larrekoa