Miñan
Iburaahiima Balde / Amet Arjalus Antiya
2024
Firuɗo nde e haala pular Mo Kuletee
Eggannde e ɗenngal basknaaɓe: Miñan (Susa, 2019)

 

 

4

 

 

Baaba’en hari ko neɗɗo moƴƴo. Hari hiɓe maruno annde wootere. Hiɓe wonndunoo e nawnaare sukkar (jabeeti). Wonnde men yahayno ka labutaani. Si meɗen ton, men waawataa yaltinde taabunkun. Keɓal ngal ka ngeengu ɗuytotono moƴƴa, sommbo ɗun, meɗen wonaynoo men alaa mbuuɗi.

      Baaba’en watti lan lanndaade lannde sattuɗe : « Iburaahiima ko honno non ñeeñinirten jooni ? Mi alaa celal yottiingal e hin-le, haani ko a paykun. » Mi jaaboo : « Baaba’en accee mi yalta lekkol mi yaha ɗaɓɓere jawdi. » Ɗun ɗon non hari ɓe yiɗaa nanude : « Ko a paykun, no dawan maa taho, a wattiray ɗun yeeso. » Ngon yeeso hinaa ko hewtata.

      Ñannde goo hella kiikiiɗeere e jamdi (leere) sappo-e-jeegoo mi iwti ka lekkol. Mi ari ka suudu, mi wisii, mi tawtoyi baaba’en ka taabun ka binnde laawol. Kono nden ñannde hari hiɓe faytinanii lan. « Iburaahiima, miɗo jaangaa », ɓe maaki. « Dakor », mi jaabii, « miɗo yahude ka suudu mi addana on waanaare yeru ngoƴomaaje (minittaaji) tati. » « Tinno », ɓe maaki. Mi adanoyi ɓe waanaare e jullere ɓe toolii. Mi fuɗɗii kisan mooɓitude maakiti on. Hari nden ñannde hiɓe faytinanii lan fes.

      Ko men hootata ka suudu ɓe lanndii lan si tawii miɗo weelaa. « Oo’o hino hawriri nii », mi jaabii. Ɓe maaki : « Miɗo rewude ka juulirde mi juula si mi arta. » « Dakor, mi habboto ɗoo haa arton. » Ɓay ɓe hewtii ka suudu ɓe lanndii lan si tawii mi juulii. Mi inni : « Eyyo mi juulii. » Kono hari ko fenaande.

      Gila ɗun tuma kala, mi annditay nden fenaande. Mi wowlanaano ɓe goonga. Sabu goonga kan nden ñannde ɓeydayno sokola maɓɓe on. Fewndo ko ɓe wonunoo ka juulirde, mi miijitii. « Si mi wonɗii baabaa haray ngurdan an ɗan yeebike. Ko kamɓe tun waawi lan wallude. Hiɓe mari mbuukoy seeɗa ko ɓe yoɓirana lan mi jannga. » Ko ɗun mi wonunoo e miijitaade kono mi haalanaali ɓe. Men juulidi darɗe goo, men waalii. Hari wonii jamdi (leere) noogay e go’aɓo et fus.

      Ka noogay e tataɓo e fus, baaba’en fini. Hari mi ɗaanaaki. Ɓe maaki : « Hoore nden no muusude lan fota non. » Ɓe jonni-mi mbuudi wuluure faran yo mi ɗaɓɓanoyɓe lekki. Ɓe maaki : « paarasetamol. »

      Ɓay mi yaltitii e hoore ɗatal ngal, tawi no niɓɓiti moƴƴa, bitikaaji ɗin fow sokii. Mi jokki ballaŋal ngal yeru ko ɓadii kilomeeterji tati si ɓuraali, hay huunde mi heɓaali. Mi arti ka suudu mi heɓaali paarasetamol. « Hinaa hay fus », maaki baab’en, « feƴƴay jooni », kono mi meemi ɓe ɓanndu ndun tawi hindu wuli kat. Mi woni ɗon binnde maɓɓe haa mi ɗaanori ɗon.

      Mi fini e leere jeegaɓo on bimmbi. Mi tawi haani baab’en no huylii. « Baaba’en », mi noddi, « weetiino, ko woowi ko onon finndinta lan, kono hannde ko min woni on e finndinde. » Ɓe jaabaaki lan. Mi fillii laabi tati, ɓe jaabaaki lan. Mi tappiri hoore kolli an ɗin danki kin, ndaarugol si tawii ɓe finay, ɓe memminaaki. Mi fopporiiɓe junngo an ngon ka ley wokkude, mi tawi no ɓuuɓiri wa gilaasi. Mi meemi ɓanndu ndun fow, fop ɓuuɓirii wa gilaasi. « Baaba’en », mi fuɗɗitii, « weetii ko woowi fow wano nii haray on finii kono hannde on finaali taho. » Ɓe jaabaaki lan. Ko ɗon mi fuɗɗii hulude.

      Si sifa ɗun waɗii, mi anndaa ko mi haani waɗude, mi dogi mi yalti ka nder suudu miɗo hu’a : « Faabee ! Faabee ! » Ka haala amen ko ɗun onon innoton « laguntza ! Laguntza ! » Kawte ɗen mooɓii kisan ɓe lanndii lan : « Iburaahiima kori jam ? » « Ko baaba’en an heɓi caɗelee, on tinay onon tigi. »

      Kawtaljo goo noddi ɗimmo, on kadi noddi tammo. Mi tawi naata-yalta on ɗuuɗii ka nder suudu amen. Nettaali goɗɗo e maɓɓe yahi noddoyi imaamu on. Ɓay ɓe hewtii, ɓe ndaari baaba’en ka ɓe belii ɗon, ɓe yiltii ɓe ndaari lan, ɓe ruttii ɓe ndaari baaba’en. Ɓe ɓadii, ɓe maaki : « Iburaahiima arii yaaden. » « Alaa, mi waawataa yahude, mi alaa iwude ɗoo. » « Gasataa ko bee araa yaaden a waawataa wonude ɗoo », ɓe satinii. « No warrata woo », mi jaabii, « ko waɗata woo, mi iwataa binnde baaba’en, ko ɗoo mi wonata. »

      Mi miijii no woodi ko ɓe woni lan e suuɗude, mi inni ɓe : « Ko min yalti noddoyi on, hu’i on faabo torii on ballal, mi sikki si tawii woodii ko waɗi ko bee mi annda ko honɗun waɗi ko ɗon. » Ɓe maakani lan wonnde baaba’en feƴƴinii.

 

 

Miñan
Iburaahiima Balde / Amet Arjalus Antiya
2024
Firuɗo nde e haala pular Mo Kuletee
Eggannde e ɗenngal basknaaɓe: Miñan (Susa, 2019)