BELTZUNTZE ETA HERENSUGEA
 

        Denboraz Kanboko ingurutan kausitzen zen jauregi bat Beltzuntz deitzen zena. Jauregiko nagusiak bazuen seme bat bakarra. Nahiz mundua ezagut zezan egorri zuen munduz mundu. Gan zen urrun, urrun, urrun eta heldu zen egun batez iri handi batetarat zeintan kausitu beitzuen jende oste handi bat bilduia baldarapezaren borta aintziñean.

        Galde egin zuen zer gertatzen zen eta eman zioten errepusta nola herensuge bat etorri zen inguruko mendi baten gainerat eta bere ateraldi guzietan hedatzen zuben bazter guzietan beldurra eta izialdura. Erran zioten zenbat azienda, haur, gizon ereman zituben bere harperat eta dudarik gabe zerbitz arazi bere hazkurritzat.

        Bazter guziak lotsatuak ziren hainbertzetaraino non lanetarat ere ez baitziren hiri hartako gizonak ateratzen ahal. Berri horiek guziak aditurik Beltzuntzeko premua pentsaketan dago eta odol handitik ateratzen zelakotz, iduritzen zaio bere izenak manatzen dioela ere ahal duben guzia egitea herri hunen libratzeko.

        Entzun gabe erraten ziozkaten gauza harrigarriak. Hartzen du xedea herensugearen bentzutzeko eta bederen harekin bere indar guzien neurtzeko. Harturik bere segida guzia, badoa herensugeak bere egoitzatzat hautatu duben mendiko alderat eta berekin harturik bere sehiak, manatzen diote esteka dezaten gerritik soka azkar batekin eta eginik bere adioak segidante guziei egortzen ditu heiekin bere oroitzapen guziak bere aita ameri, bere buruba ematen du Jainkoaren eskubetan.

        Emaiten diote berekin ziren presunei ordena, utz dezaten soka kurritzerat libroki sugearekin borroka ariko zeno, bainan tira zezaten ahal bezenbat ikusiko zutenean indarrak gutitzen zitzaizkola eta lanjer zenbeit handi zubenean.

        Heltzen da mendiko harperaino ezkuban dubelarik bere ezpata zorrotza. Sentiturik norbeit heltzen zela bere harpeko alderat, heren sugea ateratzen da bazter guziak izitzen dituztelarik bere histu lazgarriek. Beltzuntzeko aitoren semeak lotsatu gabe jotzen du bere ezpata handiaz bere aintzinean duben mustro izigarria eta eror arazten du herensugearen zazpi buruetarik bat.

        Kolpatuba azkarki nahi du mustroak bere etsaia iretsi, bainan Beltzuntzen sehiek ikusirik beren nausiak heren sugea bigarren aldian kolpatu zubela eta zazpi buruetarik hiru pikatu ziozkala, ikusirik zer lanjer handitan zen beren nausia, tiratu zuten soka eta mustroaren aztaparretarik atera Beltzuntzen semea. Bainan gure gizona ez zen kontent ikusten zubelakotz bere etsaia bere harperat sartzen.

        Bazter guziak bere orroaz iziturik atxikitzen zituben herensugeak. Pentsatzen zuten urrundik begira zeuden jendek, orai izanen zela alde baterat edo bertzerat harat hunata. Sekulan baino azkarkiago atakatuba, herensugea ateratzen da eta entsaio guziak eginik alde guzietarik, heren sugeak hartzen du bere etsaia eta bere harperat erematen berekin. Akabo gure gizona. Aditu zutenean Beltzuntzeko aitoren semeko aita amek zer gertatu zen heien semea, nigarrez eta deiadarrez ereman nahi zioten etxeari kapeta eta beren dolubaren handitasuna irakusteko, tintarazi zuten jauregi guzia beltzez. Eta horra nondik heldu den Beltzuntzeko izena.

(Baigorriko Betscheller jauna.

Inglesez idatzia da: «Ipui hau oso euskara txarrean da.
Iduritzen zait frantsesetik edo frantses liburu batetarik itzulia dela». J.V.

Ipui hau ez da Webster-en eskuz idatzia.)