OGEI TA AMARGARREN
ERAKUSALDIA

Arrats oro egin ditzakezun obra onak.

        Arratsetan esan oi da Birjiña txit Santaren Errosarioa, eta askok ondoren egiten due Dotrinako liburutxoan dagoan arratseko jaiera. Zuk ere gauz oek ongi egin ditzatzun, aditzera emango dizut, lenbizi nola esan dezakezun ongi Errosarioa. Bigarrena, latinez eta euskeras ipiñiko dizut Ama Birjiñaren Letania. Hirugarrena, ipiñiko det arratseko jaiera Dotrinako liburuan dagoan eran.

Nola esan dezakezun ongi
Errosario Santua

        Errosarioa esateko jaiera da Birjiña txit Santaren gogokoa, eta Aita Santo Domingori berak erakutsia. Onekin eun milla hereje baño geiago erakarri zituan Santuak Elizaren barrutietara. Eta nork esan zenbat bekatari jaiera onen bidez atera zituan bekatuen osiñetik? Etzaitezela kontentatu Errosarioa nolanai esatearekin, baizik esazu ongi, eta Eliz Ama Santak nai duan eran, hau da, gogora ekarriaz Jesu-Kristoren bizitzari, eriotzari eta piztutzeari dagozkan Misterioak. Onela errezatzen duenenzat barkazio asko eta andiak, elkarren leian bezala, eman ditue Aita Saintuak; baña Misterio oek nola gogoan erabilli eztakianak esan beza Errosarioa alik ongiena, eta Jesus bere Ama maitagarriarekin onratzeko eta alabatzeko gogoarekin, eta irabaziko ditu besteak bezala induljenziak. Ala erabaki zuan aita Santu Benedikto XIII. Hastelen eta ostegunetan gogoan erabilli dira Jainkoaren gizon egitea, eta ondorengo bizitza eta Misterio oei derizte Atsegiñezkoak: hastearte eta ostiraletan Jeusen neke, oñaze eta eriotza; eta Misterio oei derizte: Dolorezkoak: Igandean, haste azkenean eta larunbatean Jesusen piztutzea, eta ondorengo Misterioak, eta izendatzen dira: Gloriosoak: Ara nola egiten dan hau guzia.

Hastelen eta ostegunetan
ziña zaite, eta esazu

        Lenengo Misterioa: Adanen bekatuarekin galdua geratu zan, gizonarenzat Zeruko grazia eta arako eskua irabazteko egin zan gizon, Trinidadeko bigarren Persona Birjiña txit Santaren Sabelean Espiritu Santuaren obraz eta graziaz. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Bigarren Misterioa: Birjiña Amaren bisitazioa, edo Santa Isabel ekustea. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Hirugarren Misterioa: Jesusen jaiotza. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Laugarren Misterioa: Ama Birjiñaren Purifikazioa, eta Jesusek Aita Eternoari egin zion presenta edo ofrenda. Aita gurea, eta Abe Mariak len bezela.

        Bostgarren Misterioa: Jesusi, artean gaztetxoa zala, Jerusalengo Elizan gertatua, eta nola an bere Amak arkitu zuan. . Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri. Hoek esan ondoan Letania.

Hastearte eta ostiraletan
ziña zaite, eta ezazu

        Lenengo Misterioa: Jesusen Jetsemaniko illuntasun, tristura eta odolezko izerdiak. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Bigarren Misterioa: Jesusek gure amorez artu zituan azoteak. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Hirugarren Misterioa: Jesus Errege guzien Errege aranzaz korotua. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Laugarren Misterioa: Jesus Kalbarioko mendira gurutzea soñean daramala. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Bostgarren Misterioa: Jesus gure amorioz eta gure bekatuak gatik gurutzean iltzez josia eta hilla. .Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri. Hoek esan ondoan Letania, gero ipiñiko dan bezala.

Igande, Haste azken eta Larunbatetan
ziña zaite eta esazu

        Lenengo Misterioa: Jesusen piztutzea, eta Birjiña txit Santaren orduko atsegiñ kontentua. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Bigarren Misterioa: Jesusen Zerura igotzea, eta Jesusen Amaren orduro atsegiñ andia. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Hirugarren Misterioa: Espiritu Santuaren etorrera, eta Jesuzen Amak orduan artu zuan atsegiñ andia. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Laugarren Misterioa. Ama Birjiñaren Zeruratzea. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri.

        Bostgarren Misterioa: Ama Birjiñaren Koroazioa. Aita gurea; amar Abe Maria, eta azkenean Gloria Patri. Hoek esan ondoan Letania, oraiñ ipiñiko dan bezala. Misterio zek luzeago darartzie Aita Mendibururu eta Kardaberazek,

AMA BIRJINAREN LETANIA

Latiñez

        Kyrie eléison.

                Kyrie eléison.

        Christe eléison.

                Christe eléison.

        Kyrie eléison.

                Kyrie eléison.

        Christe audi nos.

                Christe audi nos.

        Christe exaudi nos.

                Christe exaudi nos.

        Pater de Coelis Deus.

                Miserere nobis.

        Fili Redentor Mundi Deus.

                Miserere nobis.

        Spirita Sancte Deus.

                Miserere nobis.

        Sancta Trinitas unus Deus.

                Miserere nobis.

        Sancta Maria.

                Ora pro nobis.

        Sancta Dei genitrix.

                Ora pro nobis.

        Sancta Virgo Virginum.

                Ora pro nobis.

        Mater Christi.

                Ora pro nobis.

        Mater divinae gratia.

                Ora pro nobis.

        Mater purisima.

                Ora pro nobis.

        Mater castisima.

                Ora pro nobis.

        Mater inviolata.

                Ora pro nobis.

        Mater intemerata.

                Ora pro nobis.

        Mater immaculata.

                Ora pro nobis.

        Mater amabilis.

                Ora pro nobis.

        Mater admirabilis.

                Ora pro nobis.

        Mater Creatoris.

                Ora pro nobis.

        Mater Salvatoris.

                Ora pro nobis.

        Virgo prudentisima.

                Ora pro nobis.

        Virgo veneranda.

                Ora pro nobis.

        Virgo predicanda.

                Ora pro nobis.

        Virgo potens.

                Ora pro nobis.

        Vigo clemens.

                Ora pro nobis.

        Virgo fidelis.

                Ora pro nobis.

        Speculum justitiae.

                Ora pro nobis.

        Sedes Sapienciae.

                Ora pro nobis.

        Causa nostrae laetitiae.

                Ora pro nobis.

        Vas spirituale.

                Ora pro nobis.

        Vas honorabile.

                Ora pro nobis.

        Vas insigne devotionis.

                Ora pro nobis.

        Rosa mystica.

                Ora pro nobis.

        Turris Davidica.

                Ora pro nobis.

        Turris eburnea.

                Ora pro nobis.

        Domus aurea.

                Ora pro nobis.

        Faederis arca.

                Ora pro nobis.

        Janua Coeli.

                Ora pro nobis.

        Stella matutina.

                Ora pro nobis.

        Salus infirmorum.

                Ora pro nobis.

        Refugium peccatorum.

                Ora pro nobis.

        Consolatrix aflictorum.

                Ora pro nobis.

        Auxilium Cristianorum.

                Ora pro nobis.

        Regina Angelorum.

                Ora pro nobis.

        Regina Pratriarcarum.

                Ora pro nobis.

        Regina Prophetarum.

                Ora pro nobis.

        Regina Apostolorum.

                Ora pro nobis.

        Regina Martirum.

                Ora pro nobis.

        Regina Confesorum.

                Ora pro nobis.

        Regina Virginum.

                Ora pro nobis.

        Regina Santorum omnium.

                Ora pro nobis.

        Agnus Dei, qui tolus peccara mundi.

                Parce nobis Domine.

        Agnus Dei, qui tolus peccata mundi.

                Exaudi nos Domine.

        Agnus Dei, qui tolus peccata mundi.

                Miserere nobis.

OREMUS

        Gratiam tuam, quaesumus Domine, meatibus nostris infunde, ut qui Angelo nuntiante Christi Filij tui incarnatiônem cognovimus, per passionem ejus, & Crucem ad resurrectionis gloriam perduramur. Per eumdem Christum Dominum nostrum. Amen.

Euskeras

        Jauna, urrikitu zaite guzaz.

                Jauna, urrikitu zaite guzaz.

        Jesu-Kristo, urrikaldu zaite guzaz.

                Jesu-Kristo, urrikaldu zaite guzaz.

        Jauna, urrikitu zaite guzaz.

                Jauna, urrikitu zaite guzaz.

        Jesu-Kristo, adi gaitzatzu.

                Jesu-Kristo, adi gaitzatzu.

        Jesu-Kristo, enzun gaitzatzu.

                Jesu-Kristo, enzun gaitzatzu.

        Zeruetuko Aita Jainkoa.

                Urrikitu zaite guzaz.

        Seme Jainko Munduaren Erosle edo Redentorea.

                Urrikitu zaite guzaz.

        Espiritu Santu Jainkoa.

                Urrikitu zaite guzaz.

        Trinidade guziz Santa, Jainko bat bakarra.

                Urrikitu zaite guzaz.

        Santa Maria.

                Erregu ezazu gugatik.

        Jainkoaren Ama Santa.

                Erregu ezazu gugatik.

        Birjiñen Birjiña Santa.

                Erregu ezazu gugatik.

        Jesu-Kristoren Ama.

                Erregu ezazu gugatik.

        Zeruraro graziaren Ama.

                Erregu ezazu gugatik.

        Ama guziz garbia.

                Erregu ezazu gugatik.

        Ama guziz Kasta.

                Erregu ezazu gugatik.

        Bekaturik beñere izan etzenduan Ama.

                Erregu ezazu gugatik.

        Ama Tatxarik gabea.

                Erregu ezazu gugatik.

        Ama mantxarik gabea.

                Erregu ezazu gugatik.

        Ama maitagarria.

                Erregu ezazu gugatik.

        Ama miragarria.

                Erregu ezazu gugatik.

        Ezerezetik guzia egin zuanaren Ama.

                Erregu ezazu gugatik.

        Salbatzallearen Ama.

                Erregu ezazu gugatik.

        Birjiña guziz zogi eta zintzoa.

                Erregu ezazu gugatik.

        Birjiña onragarria.

                Erregu ezazu gugatik.

        Birjiña laudagarria.

                Erregu ezazu gugatik.

        Birjiña al edo esku andia dezuna.

                Erregu ezazu gugatik.

        Birjiña biotz-beraa.

                Erregu ezazu gugatik.

        Birjiña leiala.

                Erregu ezazu gugatik.

        Birtute guzien ispillua.

                Erregu ezazu gugatik.

        Jakiundearen jarlekua.

                Erregu ezazu gugatik.

        Gure arsegiñ eta pozaren bidea.

                Erregu ezazu gugatik.

        Onzi Espirituala.

                Erregu ezazu gugatik.

        Onzi Onragarria.

                Erregu ezazu gugatik.

        Jaiera edo deboziozko onzi bikañ-miragarria.

                Erregu ezazu gugatik.

        Arrosa misteriozkoa.

                Erregu ezazu gugatik.

        Dabiden Torrea. [1]

                Erregu ezazu gugatik.

        Torre guziz eder-Zeruko doaiez apaindua. [2]

                Erregu ezazu gugatik.

        Urrezko Jauregi ederra.

                Erregu ezazu gugatik.

        Pakearen Arka.

                Erregu ezazu gugatik.

        Zeruko atea.

                Erregu ezazu gugatik.

        Goizeko izarra.

                Erregu ezazu gugatik.

        Erien osasuna.

                Erregu ezazu gugatik.

        Bekatarien gorde-lekua.

                Erregu ezazu gugatik.

        Neketan daudenen Konsolatzillea.

                Erregu ezazu gugatik.

        Kristauen lagunza.

                Erregu ezazu gugatik.

        Aingeruen Erregiña.

                Erregu ezazu gugatik.

        Patriarken Erregiña.

                Erregu ezazu gugatik.

        Profeten Erregiña.

                Erregu ezazu gugatik.

        Apostoluen Erregiña.

                Erregu ezazu gugatik.

        Martirien Erregiña.

                Erregu ezazu gugatik.

        Konfesoreen Erregiña. [3]

                Erregu ezazu gugatik.

        Birjiñen Erregiña.

                Erregu ezazu gugatik.

        Santu guzien Erregiña.

                Erregu ezazu gugatik.

        Jainkoaren bildots Munduko bekatuak kentzen dituzuna.

                Barka gizkutzu, Jauna, gure bekatuak.

        Jainkoaren bildots Munduko bekatuak kentzen dituzuna.

                Enzun gaitzatzu, Jauna.

        Jainkoaren bildots Munduko bekatuak kentzen dituzuna.

                Urrikitu zaite guzaz.

Oremus

        Erregutzen dizugu, Jauna, ixuri dezazula gure animetan zure grazia, Aingeruak adirazirik zure Seme Jesu-Kristoren gizon egitea ezagutu degunak, beraren Pasio eta gurutzeko eriotzagatik betiro piztutze doatzuaren glorian sar gaitean: Jesu-Kristo beraren bidez. Ala biz.

        [1] Dabiden Torrea. Zer esan nai ote da hitz oetan? Ara zer, Jerusalengo Erria etsaietatik gordetzeko, egin zuan Dabid Erregeak Torre sendo bat, eta an, premia zaneko, zinzilika zeuden arma-mota guziak. Argatik Letania onetan Birjiña txit Santa Dabiden torrearen pare ipintzen da, eta deitzen ere zaio Dabiden Torrea, zeren dan Eliz Ama Santa gordetzen duan Torre sendo eta etsaiak garaizeko Zeruko armaz guziz ornitua.

        [2] Torre sendoa ezezik da Birjiña txit Santa Torre guziz ederra, Zeruko doaiez, birtutez eta Santutasunez txit apaindua. Argatik deitzen zaio Letanian: Marfillezko Torrea; baña hitz oen lekuan ipiñi da hitzak adirazten duena, jende jakin ezak uste izan ez dezeen Birjiña txit Santa dala Marfillezko gauzaren bat. Anziñako denboran Errege eta gizon andiak, batez ere Orientean, edo Eguzkia irteten dan aldeko bazterretan, oazurak, gelak eta etxeak apaintzen zituen marfillezko txapak an-emen ederki eransiaz. Emendik deitzen dio Letaniak Birjiña txit Santari Marfillezko Torrea, zeren era miragarrian apaindua dagoan, ez lurreko apaindurakin, baizik Zerukoakin: eta ona zergatik Letanian Euskeraz ipiñi diran hitz oek: Torre guziz eder-Zeruko doaiez apaindua.

        [3] Konfesoreen Erregiña. Hitz oekin ez dira adirazten Konfesioak entzuten dituen Apaizak, baizik Martirioa igaro gabe birtute eta Santutasun andian beren egunak bukatzen dituen gizon anziak. Hoek beren bizitza ederrarekin aitortzen eta konfesatzen due Jesu-Kristo, eta adiratzen due, prest arkitzen dirala, bera ez uzteagatik igarotzeko edozeiñ neke eta gurutze, eta orregatik ematen zate Konfesoreen izena. Vide Benedictum XIV. de Canonizatione Sanctorum.

Letanien ondorengo jaiera

        Jarri gaitezen Jaunaren aurrean, oroitzen gerala, nola begira dagokigun. Adora dezagun umiltasun eta errespeto guziarekin. Eman degiozkagun eskerrak, eta eskeñi degiozkagun gure pensamentu, itz, obrak eta loa. (Hau esango da Errosarioa bere etxekoakin edo lagunakin esaten duanak).

Jauna adoratzean

        Nere Jaun Jainkoa! Zu zera gauza guzien Asiera eta Iturburua, guzien Iraupena eta Muga edo Fiña; eta ni naiz nerez ezereza, eta dedan izate hau zure esku ongilleak emana da. Ala ezagutzen eta aitortzen det eta adoratzen zaitut umiltasun eta errespeto guziarekin.

Jaunari eskerrak ematea

        Milla esker, jauna, kraindaro egiñ dizkidatzun mesede guziak gatik. Milla esker, zeren ezerezetik egin ninduzun, eta egin Zu emen ezagutzeko, amatzeko, serbitzeko: eta gero betikotasun guzian zurekin batean doatsu izateko. Milla esker, zeren zure Seme Jesusen odol preziotsuarekin Adanen bekatuaren mendetik atera, eta zure Elizaren ume bataioan egin nazun. Milla esker atzenean, zeren igaro dan egun onetan bizitza gorde didazun.

Jaunari pensamentu, hitz,
obrak eta loa eskeintzea

        Ezkeintzen dizkitzut, Jauna, gau onetako nere pensamentu, hitz, obrak eta loa. Atoz, Jesus ona, bizi zaite nere biotzean, eta gorde nazazu etsaiaren sare eta amets gaistoetatik.

Examina

        Oroi gaitezen emen pixka batean lenbizia: Zer utsegite egin degun goizetik oraindaño. Bigarrena, geiegi autsi oi dugun Mandamentu hura gorde ote degun, goizetik asmoa artu genduan bezala. Hirugarrena, leialki, eta arretarekin saiatu ote geran arako gure griña txar nagusi eta jenio gaisto hura eskuratzera, ezitzera, hilduratzera. Eska degiogun Espiritu Santuari bere lagunza eta grazia.

        Atoz, o Espititu Santua, atoz beartsuen gurasoa, atoz doaien emallea! Argi ezazu nere adimentua, nik nere utsegiteak ezagutzeko: mugi ezazu nere biotza oen gañean damutzeko.

        Gauden oraiñ gutxi batean gure gaurko utsegiteak, eta oen Sustraia gogora ekartzen ixillik::: Egin dezagun asmo osoa aldegiteko bekatutik eta bekatuaren bideetatik, batez ere arako geiena egiñ oi degun bekatu artarik. Ar dezagun asmo sendo bat eskuratzeko ta ezitzeko arako gure griña eta jenio txar hura. Ar ditzakun gure Bitartekotzat Birjiña guziz Santa, gure Aingeru Guardakoa, S. Jose eta gure izeneko Santua::: Egiñ ditzakun orain Fede, Esperanza, Karidade eta Kontriziozko afektuak.

Akto Fedezkoak

        Jaungoikoa, Jakiunde ta egia betikoa zerana! Sinisten ditut benaz eta biotz guzitik, Eliz Ama Santak sinisten eta erakusten dituan gauza guziak, zeren Zuk Eliz Ama Santari agertu diozkatzun, eta onek ala erakusten dizkidan.

        Sinisten det Jainko Aita guziz poderoso Zeruaren eta lurraren Kriadoreagan. Eta haren Seme bakar Jesu-Kristo gure Jaunagan. Zeña sortu zan Espiritu Santuaren Obraz eta graziaz: jaio zan Maria Birjiñagandik. Padezitu zuan Ponzio Pilatosen mendean, gurutzefikatua, hilla eta obiratua izan zan. Infernuetara jatxi zan, hirugarren egunean hillen artetik piztu zan. Zeruetara igo zan, an dago jarririk Aita Jainko guziz poderosoaren eskuietik. Andik etorriko da biziak eta hillak juzgatzera. Sinisten det Espiritu Santuagan. Eliza Santa, Katolika, Santuen Komunioa. Bekatuen barkazioa. Aragiaren resurrekzioa. Bizitza betikoa. Amen.

        Sinisten det, Jesu-Kristo gure Jaunak utzi ziozkala Eliz Ama Santari zazpi Sakramentu ta oen artean Konfesioko Sakramentua bataioa ezkero egindako bekatuak barkatzeko. Sinisten det, Jesu-Kristo gure Jaunak ipini zuela Aldareko Sakramentu guziz miragarria ta Sakramentu onetan dagoala gure animen janari eta edari izateko, grazia ugaritzeko, eta bere gozotasun miragarriak gure biotzetan ixurtzeko. Siniste onetan bizi eta hill nai det.

Akto Esperanzazkoa

        Nere jaun Jaungoikoa! Zure Seme Jesusen eriotza eta merezimentuak bitarteko dirala, eta beraren graziarekin alegiña egiten dedala, esperatzen det zure Ontasun eta Miserikordian nere bekatuen barkazioa ta betiko bizitza doatsua, zeren Zuk ala agindu didazun, eta zere hitzetan añ leiala zeran. Zu zera On guziaren Iturburua eta Emallea, eta Zugandik uste det, Jauna, Zerurako bidean bear dedan grazia.

Akto Karidadezko ta Kontriziozkoa

        Nere Salbatzalle Jesus maitagarria! Zu zera Ontasun bazter gabea eta neurririk ez dezuna, eta beragaitik guziz maitagarria. Amatzen zaitut biotz guzitik zure Ontasun horri begiraturik. Ta Zugatik, eta zure izenean Amatzen ditut nere lagun urko guziak, eta oen artean nere etsaiak. Opa diet Zerua, eta arako bidean konbeni zaten guzia. O Ontasun miragarria! Damu det Zu ofendituaz, eta damu det gauza guzien gañetik. Artzen det asmo osoa ez geiago bekaturik egiteko, bekatuaren bideetatik aldegiteko eta konfesatzeko.