Baserritar baten kantua

                Poesía premiada con un Pensamiento de Oro

                en el Certamen científico, artístico

                y literario de Pamplona.

                        Neure adiskide D. Bizente Arana Jaunari

                Vanitas igitur est, divitas perituras

                querere et in illis sperare.

                Banidadea da bada laster amaituko diran

                ondasunen billa ibiltea eta euretan

                konfiantza ipintea.

                        Kempisek 1. liburuan 4. kapituloan.

Txistuzko orroez lurrun ta ketsu

Ur zelaietan aurrera,

Doian ontzia urrinduagaz

Urten egin dan aldera,

Eta bertako jente guztia

Agur ta agurka lurrera,

Ete doaku benturaz inoz

Ez biurtzeko atzera,

Ainbeste ama negar txilioz

Emen itxiten dabela?

Eldu zakidaz gaur enegana

Neure musatxo añ leuna,

Eldu zakidaz argitutera

Neure adimen illuna,

Eldu zakidaz neurtiztu daidan

Zer dan zoriontasuna,

Neurtiztu daidan gazte askoren

Gaurko zoriontasuna,

Neurtitzez gura neuskielako

Buruan sartu zentzuna.

Neurtitz oneetan ikusi daien

Doatsuera lurrean,

Gozau daikela uste ez arren

Naiñok baserri etxean,

Bizirik bertan Jaungoikoaren

Bildur santu ta legean,

Itxasoetan joan bagarik

Zoriontasun atzean,

Gaurko ontzian doazan legez

Gorputz ta arimen kaltean.

Gorputz arimak biak galtzera

Euskaldun zentzunik bagak,

Mutill ta neskatx baserrietan

Zuzen etozan landarak,

O baña miña! amerikara

Orain joaten diranak,

Aixe biurrak geienez oi dauz

Beruntz makurtzen dan danak,

Añ abe liraiñ emen zeruruntz

Zerden igoko ziranak!

Zarden igoko zirala diñot

Jaio zirean lurretan,

Aretx tantaien gisan indartsu

Emengo mendi tartetan,

Ementxe gero bizi izateko

Urte asko ta luzeetan,

Gorputzean ta bardin ariman

Osasun onaz bietan,

Aita zar asko dakusgun legez

Euskaldun baserrietan.

O baserriko bizitza gozo

Zaukadazana etxean!

Nok topau zaikez urez anditik

Ameriketa aldean?

Nok topau zaikez ain beste kasta

Loi ta zikiñen artean?

Iñok bere ez an, ezelan bere

Kantari onen ustean,

Orren probea dakustalako

Garbiro neure etxean.

Nire etxean sagar zintzoak

Ez dau osatzen ustelik,

Nastu bagarik ustelak baña

Ez dau itxiten lagunik,

Au alan dala zelan ez dodan

Erakusteko bildurrik,

Amerikako kontuak orra

Irudi baten esanik

Orra an zelan gaur ez dagoan

Arimarako gauz onik...

            * * *

Mundu onetan arima geien

Nai dodalako maitatu,

Urez aruntza iragoteak

Oi nau osoro bildurtu,

Agaitik jaio nintzan tokian

Bertan nai neuke amaitu,

Bertan naiz pobre biziagaitik

Doatsuera billatu.

O! birtutea!, zu zaukazanak,

Zoriona dau aurkitu.

Zu zaukazanak, balitza bere

Egingo dirutzen jaube,

Daki doatsu ez litekela

Egingo orregaitik bere,

Iturri danen urakaz zelan

Ez dan itxasorik bete,

Daki gizonen zuloa ez dala

Inoz ondasunez ase,

Naiz izan konde sein izan markes

Alperrik izan Errege.

Zu zaukazanak, zelan añ ondo

Lurrau daukan ezautua,

Banidadetzat dauka arruak

Billatzen daben gustua,

Daki Jesusek esan ebala

Ganbeloaren burua,

Orratz zulotik iragotia

Dogula errezagua,

Aberats batek jaditsi baño

Betiko salbazinua.

Zu zaukazanak kamaleonen

Gisan ez dau nai nekatu,

Dakielako aixez goserik

Ezin leitela amaitu,

Zelan ibairik ez dan sekula

Iñoz goruntza biurtu.

Daki arima ezin leitela

Beeko gauzetan geratu,

Dalako berez odeiez gora

Bear dabena egatu.

Zu zaukazanak agaitik oi dau

Billatzen bere ertegia,

Zu zaukazanak, beti aurkitzen

Beraren Ipartokia,

Zu zaukazanak, oreñak baño

Ariñago iturria,

Zerren biotza daukan añ sendo

Jaungoikoagan josia,

Bera dalako Ipar ertegi

Ta atsegiñ danen sustraia.

Zu zaukazanak, dakusanean

Txoritxoren bat kantetan,

Ez dana inoz etortekoaz

Bildurrez ezer penetan,

Begiraturik bere soñeko

Luma politezkoetan

Mirariturik Jaungoikoaren

Probidentziaz benetan,

Autortuten dau ardura obea

Daukala arek gizonetan.

Zu zaukazana nekazaritzan

Sendo eginik bearra,

Eguneroko ogiaz dago

Pozetan biziten dala,

Zu zaukazana, andrea bada,

Emazte bat da leiala,

Senarra bada Jaungoikoaren

Bildur santua daukana,

Semea edo alaba bada,

Gurasoentzat otsana.

Zu zaukazanak umeakaz dau

Etxean otoitz egiten,

Iragokoak atsekaberik

Ez deutsa inoz emoten,

Etortekoak bere geiegi

Ez dau egundo estutzen

Dakialako bein bere Jaunak

Bat ez dabela itxiten,

Baldin badeutsa biotz ta fedez

Aita gurea deituten.

Zu zaukazanak, ondasun askoz

Euki ez arren etxea,

Orregaitiño beragaz dauka

Aukeran libertatea,

Gizon bildurrak ez deutsalako

Kentzen arin logurea,

Morrollu sendoz ez dauka zetan

Gabetan itxi atea,

Dakialako ez doakola

Lapurren diruzalea.

Zu zaukazanak, azkenez nasai

Baserrian bizi dala,

Keska bagarik daroa eguna

Lo gozo eztian gaba.

Zu zaukazana zelan dan bizi

Orra neurtitzez esana,

Orra dirutza asko bagarik

Zorioneko izanda,

Zoriondunik ez dago emen

Birtutetsua ezpada.