GUDUA, GOSEA TA IZURRIA

Trumoiak ots egin dau,

eta oinaztarria

dator geure ganera

ikaragarria:

Gudua!!! eta zer da

munduan gudua?

geuk merezi dogun

Iaunen gorrotua.

Luzbelek birututa

Kerubin okerra

geure Iaungoikoari

egin eutsan gerra:

ta Migelek goituta

bere andikeria

betiko da infernuan

deungen nagosia.

Andikeriagaiti

dira beti gerrak;

baina anditxuak asko

izanik ta okerrak,

alperrak ezpalira

lekuan lekuan,

elitzate eregiko

gudarik munduan.

Munduan dagozalez

onak eta txarrak,

gizon deungak eztira

gudetan bakarrak;

onak bere badira

maitasun bakoak,

bai ta zoroak bere

nai izatezkoak.

Galdu gura badabe

okerrak fedea

eta Iaunak emonik

daukagun legea:

orduan on guztiak

guztiak batera

urten deiela armakaz

deungak galdutera.

Gizon guztiok gara

Iaun onen semeak,

ta alkar maite izateko

dinosku legeak;

baina alkar ilten badabe

gizon nekatuak

eskatuten badabe

euren pekatuak.

Agaiti eztau gudea

laster amaituten,

pekatu andia arin

ezta garbituten:

guduak galtzen dituz

luzaroko erriak

matsdui ederrak legez

augustuko arriak.

Gudua da Afrikako

Simoun gorria lez,

txingortuten dabena

ukutuezkero artez;

da uriola, lura ta abe

dana daroiana:

gizon ta ontzi irunsten

daben urakana.

Eta guduak dakaz

beragaz batera

gosea ta izurria

errien ganera:

biak dira oinaztarri

ziur ta gogorrak,

gizonak onduteko

Iaunaren ziorrak.

Goseak itxiten dau,

andia danean,

luzaroko negarra

errien ganean.

Ondo sartuten bada

erri baten plaga-au,

ilten dau nekatua,

aberatsa nekau.

Nekatua ozta ozta

bizi da bakean,

ta zelanbiziko da

gudua ganean?

Guduak kentzen deutso

al daben apurra

ta goseagaz gero

io bear dau lurra.

Ikusizuz umeak

zaman indar barik,

artoa eskatuteko

agoak zabalik:

atzak atzen tartean,

arat txisiluan

lenago iaten eben

betiko lekuan.

Lora zabaldu bako

landara bigunak,

zapaldu dituzanak

leien oin astunak:

ordu deungan onentzat

asi zan gudea

mats eldu eztanentzat

lez urrilgo aize errea.

Lengo begi ain biziak

daukez ilundurik

ta gorputzak goseak

deutsez azurturik:

euren biotzak eztau

odolik artuten

eta artzen eztabena

eztau biurtuten.

Berrogei taupadaka

minutu batean...

ta orain? ... gelditu dira

ogeta amarrean...

ta orain? ... begietara

eldu da lausoa...

ta orain? ... gelditu dana

ioan da gaisoa...

Nok Amen naigabea

esan lei berbakaz?

ze pena da bardiña

Ama onen penakaz?

Gosea!! ta goseak

ilda seme-alabak!!

nok igaroten dituz

alango atsakabak?

Begi biak zabalik

odol biurturik;

belaun bien ganeti

ezin zutundurik;

biotzak bularreti

igasi gurarik...

Iausi da martiria!

eztauko arnasarik...

Aitak orduan egin

eban garraisiak...

eztau inos entzuten

persona biziak...

gero... barreka asi zan

ta dantzan bere bai...

zoraturik egoan...

begira gorpuai...

Eriotzean leia

iausi zan etxe atan .

Urtarrilean legez

Norteko landetan...

goseak zoraturik

etxeko katuak,

aginakaz laskitu

ebazan gorpuak...

Aberatsa goseak

eztau bildurtuten

baina izuriak deutso

biotza leituten:

Aizea izaten dan lez

izurri-zaldia

bardin atrapaten dau

pobre nai eukia.

Etxe nagosi baten

sartuten danean

estu dagoz kanpoan

ikusiartean

Medikua ekarten da

gaisoen aurrera,

komediante ona legez

egiten papera.

Gaitxak eukiagaiti

pisua kintalez

eztau egia esaten

ospitalean lez;

eta azkaneraartean

eztauko usterik

aginduteko Elizan

dagoan gauzarik.

Nosbait urteten deutso

lotsa-bildurragaz:

luzaro dagoalez

kalentureagaz...

ain txarra egon ezarren...

berak uste badau...

arimako gauzetan

apurtxu bat pentsau...

Ezta artza sutuago

basoan egoten

fusilleko baleak

dabenean ioten;

gizon siniste bako

laster ilgo zana

sutu zan baino, etzunda

arimea eukana.

Esan zituzan fede

santuen gauzetan

zeinbat irakurri eban

deungen liburuetan:

dino, oraingo Elizean

seme eztala bera...

gaitxa gelditu barik

doa... baina aurrera.

Ezin zanean goitu

gaitxaren pisua

ekarri zan etxera

Abade maisua...

gor egin zan gaisoa

Abadean berbai;

arimako gauzarik

ezeban entzun nai.

Gaisduna gelditu zan

laster berba barik

agoan ezin ebala

artu botikarik:

bere pentsamentuan

zer igaroten zan,

ezin eban gaisoak

agoagaz esan!

Abadearen berbak

lenengo guztiak

suz bete zituezan

gaisdunen begiak:

geroago ikusi zan

sua amatau zala

ta azkanean euretan

pintau zan itzala.

Begiak itzaldu ta

asi zan biurka

oian estalkiari

gogor atximurka:

egin eban gedar bat

ikaragarria

betiko!... ta au esan da

galdu eban bizia...

Hospitale Santuko

zokondo batean

dago Frailetxu zar bat

gaisdunen artean:

ezta aberatsa, ez gitxi

Fraile mesakoa

ezpada agura argal bat

pobre ta legoa.

Bere begiak daukaz

zerurantz begira

bere berba guztiak

zerukoak dira:

ber minak dirudi

zeruko klarina,

Iaunaren alabantzak

kantetako egina.

Ezeutsan erasoten

gaitxak berba txarrik,

alper igaroteko

ezeukan indarrik.

Gaiso-zain egoana

len burlaz ta barrez

biotza samurtu ta

asi zan negarrez.

Ain esan zituzan

berba gozo ta onak

ze etzirean ikusten

an lengo gizonak;

ezpada pekatari

eukenak damua

Iaungoikoa eukelako

ain iraindua.

Abade Iauna ebilen

baterik bestera,

legoak asi ebana

ondo amaitutera:

zirudian kurtzean

Kristo Iaugoikoa

damuari idigiten

ate zerukoa.

Areriotasuna

geure gizaldian

dago Frailientzako

Europa guztian:

onek esan gura dau

eztala guzurra

On barrien eskuan

dagoala lurra.

Onekaiti Iaunari

orduan ta beti

erregututen eutsan

biotz biotzeti.

Deunga guztiakaiti

ostiral santuan

eskatuten da Elizan

mesako kantuan.

Ezaldituz ain pozik

artuten barri onak

erruagaz kartzelan

dagoan gizonak,

entzun zituzan baño

Fraileak barriak

ia ezeutsala iraungo

ordu bat biziak.

Ordu betean bere

enaz ni biziko?

eta gero zerura

Zugana betiko?

esan eban pozagaz,

ta asi zan negarrez:

Fedea eukan andia

kristinau ona lez.

Konfesau zan negarrez,

fedearen suak

ataraten eutsazan

negar-anpuluak:

Iauna ikusi ebanean

asi zan kantetan

ta al ebenak egozan

belaunen ganetan.

Gelako Medikua

isil ta geldirik

egoan arrituta

Frilea ikusirik

eta esan eban armiñ,

ai zeure zoria!

daukazulako ziur

betiko gloria.

Gomuta zaite nigaz

Iaunaren aurrean...

ta negar-anpuluak

eukazan urrean:

erantzun eben danak:

ta nigaz bere bai

bai, bai... erantzun eutsen

legoak guztiai.

Baina au esanda laster

mutu gelditu zan

zeinbat gauza ta ze onak

len esan zituzan:

denporea ioaian,

ta zeinbat geroago

ainbat eukan gorputzak

indar gitxiago.

Ezpanak erabiltzan

inos lotu barik

geure Iaungoikoagaz

berba egin gurarik:

etzirudian gaiso

ilten egoana

ezpada guraso bat

ikuste doiana.

Iauna betiko... esan

da eldu iakan loa...

betikoa... bai; baina

lo guztiz gozoa.

Alan itxiten dituz

gorputzeko penak:

Iaungoikoan bidean

ondo dabilenak.