EDARIAN OTSOA

Gauza guztiak egin ebazan

Iaunak ederrak ta andiak

zeru ta lurra, eta bietan

dagozan gauza guztiak,

eztira baina berak eginak

munduko gizon ordiak.

Gizonak daukaz orditu ezkero

beren adina makala,

burua astuna, kaderak zoro,

eta gomutea argala:

ezin esan lei gizon ordia

Iaunan antzekoa dala.

Aintxina egoan ordientzako

Iaun bat ordia munduan,

ontzia eskuan, eta untzorrizko

aroa eukana buruan:

ta ospaten eben pozgariakaz

ordiak euren moduan.

Nekazaleak astegunetan

atzamarrakaz daroa

kontua ziur noiz izango dan

eguna bear bakoa,

arratsaldean adoretako

Iaun baltz ardantegikoa.

Gizona legez iai-domeketan

doa ardantegira edaten

an iezartzen da etxeko legez

betiko sokondo baten:

eta ioako ardan-iaubea

zer gura daben esaten.

Berba gitxigaz edaten dituz

lenengo bost zurrutadak;

egarri barik asten danean

orduan dira kontuak,

bost mila bira egiten deutsaz

azkanerako buruak.

Egotaldia ezta amituten

otso baltza atrapau barik:

etxerantzean topa daroaz,

ioaten bada bakarrik

bozteun iratxo; onek ezteutse

itxiten otso bizarrik.

Artez etxera ioaten bada

otsoa asten da biurka,

murruza isilak lenengokoak

isetuten dira apurka;

azkanerako suturik indar

asten da gogor musturka.

Astegunetan nekazalea

eztabil otsoan bila;

astelenean lurpetuten dau

domeka gaubean ila:

estegu, ta ondra, ta gabonetan

il daroaz iru mila.

Gizon aberats eta andikiak

etxean dau zaragia;

eta asko ta asko edanagaiti,

lur sikuak lez euria,

aren otsoak izena dauko

Jaunan umore onaldia.

Ausoan inoiz artuten badau

edo erbestean otsorik;

andia bada, esaten dabe:

urlia doa gaisorik;

otso txikerren begira eztago

errian ume ez atsorik.

Andiak orain otsotan dabilz

gaurko gizonak badira,

ez Españiako ardaoa edan da;

ezpada asmo barrira:

onetarako guzur-ardaoak

kanpotik ekarten dira.

Asto-garnua ta ardao bitzdunak

modeak dakaz kanpoti:

au ikusi ta negarrez dagoz

geure maaztiak gogoti

euren buruak garbitu ezinik

aldian dauken gaisoti.

Naparroa-ardao guzurbakoak

gorputza dauko ta indarra;

gaiso-oste baten sendotuteko

da osagarri bakarra:

naibagak bere kenduten dituz

ardaoak, izanik zarra.

Bitzen moskorrak galduta dagoz

gazte guztiak gaurkoak,

eztira ikusten lenago legez

morrosko gorri sendoak;

ezpada geldo barritsu batzuk

lotsa-usainik bakoak.

Nunda moskatel ta manzanilla

nun da Rotako baltz fina?

nun ardao gozo Jaungoikoantzat

Andaluzian egina?

nun Kariñena? nun Priorato?

nun da euskaldun txakolina?

Nun Rivadavia, ta Gaztelako

ardao baltz eta zuriak?

nora iges dabe Erriojako

upategiak guztiak?

nok ostu deuskuz Puente La Reina

ta Napar-ardao andiak?

Otsoak dabilz erbestekoak

Espaiñiarren artean;

geure otsoakaz bakarrik baino

ezkara egongo bakean:

kanpoko otsoak bustana dauke

gu langoentzat atzean.