ZAZPIGARREN ERAKUSALDIA

baña bataioko Sakramentuaren gañean bigarrena.

ALABATUA &.

        Azkeneko Erakusaldian asi ninzan bataioko Sakramentuaren gañean itzegiten. Aditu zenduan, Kristaua, zer, eta zenbat gisatara dan bataioa. Aditu zenduan gañera, zeñ gauza bearra dan Zerurako. Atzenean, nolako ontasuna agertu digun Jaunak, Sakramentu onetara deitzean. Gaur ekusi bear degu, lenengo lekuan: zer dan Sakramentu au egiteko gaia. Urrena, zer itz esan bear diran, gai au ipintzen dan denboran. Atzenean, nor diran Sakramentu au emateko eskua duenak. Asi gaitezen bertatik.

§ I.

        Bataioto Sakramentua egiteko gaia da ura: eta urarekin garbitzen da Sakramentu onen artzallea. Ala aditzera ematen digu Jesu-Kristok, eta erakusten Elizak, eta besterik esatea dago exkomiku nagusiarekin debekatua: Anatehema sit. Noruegako toki batzuetan asi ziran bataiatzen garagarra, eta belarren loreakin egindako ardoarekin, edo zerbezarekin; baña Aita Santu Gregorio bederatzigarrenak gaztigatu zien, ezin bataiatu zitekeala urarekin baizik. Izan dedilla ura, naiz otza, naiz epela, inaiz itsasokoa, naiz iturri, edo putzukoa, balioko du bataioak, baldiñ gañerako gauzak ongi egiten badira. Urarekin nastutzen diranean belar, lore, eta beste gauzak, ez da beti erraz erabakitzea, onelako urarekin balioko duan, edo ez bataioak.

        Eriotzako perillik ez danean, bataioa eman bear da Elizak ipiñirik dauzkan zeremoniakin, eta onetarako larunbat Santuz, eta Pazkoa maiatzeko bezperan bedeinkatzen da ura, eta ur onekin ematen da bataioa; baña illtzeko perillean jartzen bada aurra, eta ezin gorde baditezke Elizaren zeremoniak, orduan ematen da bataioa edozeñ urekin, zeren eskura ez oi dan egon Elizak bedeikaturik daukana.

        Iru gisatara urez busti, eta garbitu izan dira Sakramentu onen artzalleak. Toki batzuetan osotoro sartzen zituen urean iru bider, eta bitarte onetan esaten ziran Sakramentuak egiteko itzak. Era onetan ederki aditzera ematen zan, bataiatua geratzen dala Jesu-Kristorekin illa, eta illa ezezik obiratua munduko gauzetarako, eta bekaturako. Iru bider urean sartze au egiten zan, adirazteko, Jainko bat bakarra bada ere, dala iru Persona, Aita, Semea, eta Espiritu Santua. Egia da, balioko zuala bataioak, Sakramentu onen artzallea beñ bakarrik urean sartu balue ere. Ala egiten zan Españako Elizetan, onela adirazteko, Trinidadeko iru Personak dirala Jaungoiko bat bakarra. S. Leandro Sevillako Arzobispoak gaztigatu zion S. Gregoriori, zer, eta zergatik egiten zan Españan, eta ontzat eman zuan emengo usanza. Concilium Toletanum IV. anno 633 celebratum c. 6. Beste toki batzuetan, urez iztatzen omen zuen bataiatzen zana, ez nolanai, baizik bustitzen. eta garbitzen zan eran. Atzenean tokirik geienetan, ura iru bider ixurtzen da aurraren buru gañera, eta denbora onetan esaten dira bataioaren itzak. Ura burugañera ixurtzen dan bakoitzean egiten da gurutzea, adirazteko, Sakramentuak ere era berean emanten dira gurutzearen siñalearekin. Ez da erraz erabakitzea, ur txirrist, edo tanta bat asko dan, edo ez, bataioa egiteko; baña gauza jakiña da, bear dala ainbeste ur, non, aurra garbitzen dala esan ditekean.

§ II.

        Bataioko Sakramentua egiteko ez da asko ura ixurtzea artzallearen burugañera, baizik gauza bearra da ura ixurtzen dan bitartean esatea Sakramentuari dagozkan itzak. Ez degu zer nekatu asmatzen, zer itz esaten zituen Apostoluak, Sakramentu au egiteko. Era berean alferrikako arazoa izango litzake, jakin nai izatea, Greziako Elizetan esaten dituela bataiatzeko, guk esaten ez ditugun zenbait itz. Asko da guretzat jakiteam zer itz Erromako Elizak artu, eta Rituala deritzan liburuan ipintzen dituan. Enzun, zer itz diran oek: Nik bataiatzen zaitut zu Aitaren eta Semearen, eta Espiritu Santuaren izenean. Gertatzen da askotan ez jakitea, aurren bat ongi bataiatua dagoan, edo ez: orduan, gauzaren berri jakiteko alegiña egiñik, berriro bataiatzen da, itzak esaten dirala gisa onetan: Bataiatua ezpazaude, nik bataiatzen zaitut zu Aitaren eta Semearen, eta Espiritu Santuaren izenean. Gai onetan izan oi dira leku batzuetan utsegite negargarriak, zeren emagiñ jakiñezak, eta nola bataioa eman ez dakienak izan oi diran. Gerta diteke gañera ez jakitea, aurra bizidan edo ez, eta orduan itzak esaten dira era onetan: Bataioa artzeko gai bazera, Nik bataiatzen zaitut zu Aitaren eta Semearen, eta Espiritu Santuaren izenean. Dakuskun oraiñ, nor diran Sakramentu au emateko eskua duenak.

§ III.

        Elizaren lenengo denboretan larunbat Santuz, eta Pazkoa Maiatzeko bezperan bakarrik eman oi zan Bataioa, bitartean premia esturik ezpazan. Orduan Obispo Jaunak berak ematen zuen Eliza nagusi, edo Katedralean, eta bataiatzen  ziran aurrai ere eman oi ziezan Konfirmazio, ta Komunioko Sakramentua, geienetan behintzat. Oraiñere Italiako leku batzuetan erri askotatik aurrak daramazkie Katedralera.

        Obispo Jaunen agintez askotan ematen zuen Apaizak bataioa, baita Diakonoak ere premia zanean. Ala S. Felipe Diakonoak Apostoluen baimenarekin bataiatu zituan zenbait. Ugaritu ziran Kristauak: ipiñi ziran errietan animen zaiak bataiatzeko eskuarekin, eta erri gutxi dira beren pontea ez duenak. Orregatik oraiñ bataioko Sakramentua eman dezakee Elizaren zeremonia guziakin lenengo lekuan Obispo Jaunak, urrena erri bakoitzeko animen kargudunak, ponterik badue: guero oen baimenarekin beste Apaizak, eta atzenean Diakonoak, premia bada.

        Askotan getatzen da bataioa artu bear duana eriotzaren perillean arkitzea, eta Elizaren zeremoniak gordetzeko lekurik ez izatea. Orduan Sakramentu au eman dezake edozeñ gizon, eta emankumek, nola eman badaki. Ala erakusten digu Florenziako Konzilioak. Anziñako denboran auzi andiak izan ziran gizon jakinsuen artean erejeak emandako bataioaren gañean. S. Ziprianek, eta beste askok uste zuen, etzuala balio onelako bataioak; besteak zioen balio zuala, baldin erejeak ura botatzen bazion aurrari, edo bataioa artzeko zegoanari Eliz Ama Santak egiten duana egiteko asmoarekin. Auzi au bukatu zan, zeren Aita Santu S. Estebanek, eta Elizako Konzilioak erabaki zuen, balio duala erejeak emandako bataioak, Sakramentu oni dagozkan, gauzak ongi egiten baditue. Izan zan gañera beste auzi bat, Judu, eta jentillak bataiatzeko duen eskuaren gañean. Tertuliano, S. Jeronimo, eta S. Agustin etziran atrebitzen esatera, balio zuala oen bataioak; baña Aita Santu Nikolas lenbizikoak, eta gero Florenziako Konzilioak erabaki zuen, nork erenai estutasunean eman dezakeala Sakramentu au, naiz gizonak, naiz emakumeak, naiz Katolikoak, naiz erejeak, naiz Juduak, naiz jentillak, baldin bear bezala ura ematen, eta itzak esaten badira, Elizak egiten duana egiteko asmoarekin.

        Estutasunen batean eman bear bada bataioa, eta bataiatzen dakien asko an arkitzen badira, bakoitzari gorde bear zaio bere malla. Lenengo lekuan erriko artzaiari dagoka bataioa ematea; urrena dira beste Apaizak, gero Diakono, edo Abanjelioaz ordenduak. Oen ondoren beste ordenetakoak, eta gero gañerako gizon, eta emakumeak. Lenago da gizona emakumea baño: eta erejea baño lenago Katolikoa. Au onela izan arren berez, gerta liteke gizonak ez jakitea nola eman bear dan bataioa, eta emakumeak bai, orduan lenago da emakumea. Gerta diteke gañera, obeto izatea emakumeak bataiatzea, onestidadeagatik, eta orduan emakumea lenago da gizona baño. Emendik atera ezazu, Kristaua, eriotzako perillean arkitzen bada aur bataiatu gabea, guziak daudela beartuak ari bataioa ematerat, bataiatzen dakienak beintzat. Baña zer gertatzen da? Gutxi dira dakienak, nola ongi bataioa egin ditekean, eta erraz Zerura bidaldu litezkean aurrak, geratzen dira Zerutik deserrituak betiko. Eta ezda gauza guziz negargarria, Katolikoen artean au gertazea? Baña asko da gaurko.

        Aditu dezu, Kristaua, bataioko Sakramentua egiteko gaia dala ura. Urarekin bustitzen, eta garbitzen da Sakramentu onen artzallea burutik beera, eta onetan aditzera ematen da, Espiritu Santuak orduan animan egiten duana, edo garbitzen duala anima bekatuaren loietatik. Aditu dezu gañera, ura ixurtzeko denboran esan bear dirala, Sakramentuari dagozkan; itzak, eta dira oek: Nik bataiatzen zaitut zu Aitaren, eta Semearen, eta Espiritu Santuaren izenean. Aditu dezu atzenean, noranai duala Sakramentu au estutasunean emateko eskua. Nor eztakus onetan Jaunaren guganako onginai, eta amorio andia? bada bataiogabez Zerutik erbestetuak gera ez gindezen, norinai, naiz gizonari, naiz emakumeari, naiz Katolikoari, naiz ereje, judu, eta jentillari eman zion bataiatzeko eskua. Eta ez degu Jaun au amatuko? Eta eskola duenak bederik ez ote dira saiatuko, nola bataioa egiten dan ikastera? Saia zaitezte, bai, bada onetan dago bearbada zenbait aur edo Zerura joatea, edo andik deserrituak betiko geratzea. Egin dezagun alegiña gure lagun urkoari laguntzeko, eta Jaunaren lege ederra gordetzeko, Onela iritsiko degu betiko bizitza doatsua. Amen.