«Proporziyo bat izandu nuen...»

              1

Mixiolari baten moduan

juan dan lau illabetian

nabil ejemplo onak ematen

inozentien tartian;

txorakeriyan ibilli giñan

sasoi genduen artian,

allegatu naiz irurogei ta

amabigarren urtian,

zer lastima dan ezkondu gabe

sartu biarra lurpian!

              2

Proporziyo bat izandu nuen

erdi zartu ta gero're,

neskatxa batek: «Txirrita, biyok

esposatuko gerade;

dituan gauzak eta diruak

zutzat izango dirade,

edo bestela azken fiñian

penetan illko zerade

gurasu zarren mobimentua

nola dan ikasi gabe».

              3

Esan bezela neskatxa orrek

eman ziran albistia,

errespuesta aditu arte

larri egon zan tristia:

«Alde batera pena artzen det

zu modu ortan uztia,

baña zartu naiz, ezta posible

lan oriyetan astia;

borondatia istimatzen det,

eskerrik asko, gaztia».

              4

Serio xamar letu omen du

bautismoko liburuan

ogei ta zortzi urte dauzkala

San Migelak inguruan.

«Zartu baño len asi zaizkizu

ille txuriyak buruan,

nerekiñ ere etzera asi

oso leku seguruan,

gax'orrek egon biarko dezu

beste askoren moduan».

              5

«Bi oi ta bost milla errial dauzkat

amona zarrak utziyak,

milla pezeta arraia saltzen

neronek irabaziyak;

ankak listo ta eztarri ona,

mobimentuak biziyak;

nik dedan ditxa ez dadukate

munduan diran guziyak,

mixeriyarik ez dadukagu

Jaungoikuari graziyak».

              6

Mutill zar eta neska zar asko

gelditu giñaden, baña

gure partiak eta geiago

badago zeñek egiña,

sortzen ditugun labore-puskak

aisa kastatzeko diña;

ogei pezeta anea artua,

lau duro t'erdi iriña,

berrogeitaño iritxiko zan

danak ezkondu bagiña.

              7

«Ama-alabak bakarrik bizi,

mantenu ona mayian,

esposatzeko egon banitzan

ipiñi nazu gayian;

oinbeste diru sobratuba ta

senarra artu nayian;

eziñ billatu baldin badezu

Donostiya'n ta kayian,

Txomiñenian billera da ta

zuaz urrengo jayian».

              8

Aiskide batek esan dit neri

Donostiya'ko partian:

«Iya lazuan sartu ziñuzten,

etzabiltza apartian;

neskatx orri ez kasorik egin,

utzi zaiozu pakian,

goizero an da botillarekiñ

Amueneko atian,

litro erdi bat patar biaute

ama-alaben artian».

              9

«Diru ta oiak baziñuela

amona zarrak utziyak;

ni engañatzen ibilli ziñan,

gezurrak dira guziyak;

zuek bi aizpa omen ziñaten

ama gaxuak aziyak,

zurrut geiago egitiâtik

arraia saltzen aziyak,

zuk ez baño arrek merezi ditu

eskerrak eta graziyak».

              10

Ardua ere kastatzen dute,

ez aguardinta bakarrik,

bazkalduta're kaferik gabe

ez da artutzen patarrik;

ez Donostiya'n jaiotakorik,

aiñ gutxi goiarritarrik,

bere buruba ola ofrezitzen

ez dabill neskatx jatorrik;

baño gaxuak nere kontura

etzuen busti muturrik.

              11

Leio-zulotik beiratzen zuen

gu ari giñan lekua,

anima salbo antzarran gisa

luzaturikan lepua;

berak pentsatu zuen bezela

egiñ bazuen jokua,

ni izandu naiz alako batek

merezi bezelakua:

lenago iru baldin badira

ai zer nolako laukua!

              12

Eziñ sinistu izandu nuen

neskatxa orren esanik,

ta berak ere etzekiyen ni

zurruterua nitzanik;

alkarrengana bildu bagiña

etzan gurekin gauz onik;

jende geiegik jakiñ ez dezan

ez det esango izenik,

oraindik ere soltera dago,

etzuen artu gizonik.

Bertsolariya,

[1932-01-24]