www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Bertso jarri guztiak
Txirrita
1886-1936, 1971

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Bertsio elektroniko honen jatorria: Txirrita. Jose Manuel Lujanbio Retegi, Txirrita (Antonio Zavalaren edizioa). Auspoa, 1992

 

aurrekoa hurrengoa

Norteko tren-bideari
Aste ontan Txirritak jarriyak

 

              1

Naparrua'tik ardo-karraio

itzai asko zan ikusi,

prankok bazauzkan iri koskorrak

beren kollare ta guzi;

zurezko ardatzak lumerarekiñ

al zan maizena iyurtzi;

denbora artan Pantorrill zuten

karreteruen nagusi.

 

              2

Garai artako itzai koskorrak

ongi zebiltzan lanian,

Gipuzkua'n da Bizkai aldian

da Euskalerri danian,

gorputzak bapo gobernatuaz

eranian da janian;

akabo oien jornal-biria

trena etorri zanian.

 

              3

Aditu zituztenian trenen

txistua eta marruak,

geientxuenak saldu zituzten

iriyak eta karruak,

esanaz: «Orrek jetxiko dizkik

goi oitan diran arduak».

Garai artako aien abarkak

ziran basurde-larruak.

 

              4

Milla zortzireun irurogei ta

zazpigarrengo urtian,

lenengo trena ikusi nuen

Españia'ko partian,

bire pixka bat bistan pasa ta

iñoiz sartua lurpian;

perra berriyak erantxi dizte

andikan orañ artian.

 

              5

Modu orretan jarri zuenak

Norteko ferrokarrilla,

jakinduriya aundiya zuen,

entendimentu abilla;

gizonik eziñ asi liteke

zaldi obiaren billa:

goizian irten Irun'dik eta

illuntzerako Madrilla.

 

              6

Danak alkarri lagun zaiogun

illundu gabe kopetik,

indar aundiyan dijuala're

gelditutzen da kolpetik;

iñor ezertaz biartzen bada

Donostiya'ra Madritik,

izugarrizko adelantua

jarriya dago Nortetik.

 

              7

Linea orrek badauka zenbait

tunel, zubi ta erriyo,

bi birerekiñ ipiñi dute

sekulan baño berriyô,

eletrikako indarra eta

oinbeste guardarrayo;

gau eta egun gelditu gabe

beti zerbaiten karrayo.

 

              8

Trenera lasai balijuake

egiñagatik zartzera,

iyo-biriak ederrak dauzka,

kotxian aixa sartze'a;

amar legua bire pasa ta

ordu beteko etxera,

lengo segunda beziñ ederra

dago oraingo terzera.

 

              9

Eseri-alki ederrak eta

beste gauza bat on-ona:

ezertarako biartzen bada

kotxe bakoitzak komona;

lenguan antxen ikusi nuen

larogei urteko amona,

frantzes euskaldun buru-zuri bat,

Bentaberri'ko Moñoña.

 

              10

Karbonerarik ez dute biar,

fogonerorik ain gutxi;

or biar dana: begiyak ernai

eta llabiari eutsi;

abiyatzian iriki eta

allegatutzian itxi,

gau eta egun gelditu gabe

dabill txistu ta irrintzi.

 

              11

Gizon abilla zan eletrika

sortu zuben maisu ori,

piska-piska bat arrek graduak

bajatu zizkan subari;

orañ indarra leku askotan

kendutzen zaio urari,

garai batian merke zan baño

gaur baliyo du ugari.

 

              12

Onla esanaz ur irakiñak

egiten zuen negarra:

«Prezisua al da beti kalderan

kiskaltzen egon biarra?

Ez daukat beste alimenturik:

suba, kia ta txingarra;

ongi miatzen baldin banazu

otzian badet indarra».

 

              13

Berari beira jarri zitzaion

zabaldurikan besuak,

arrazoi ori ontzat artu du

eletrikako maisuak:

«Badakit zure gau ta egunak

dirala lastimosuak,

ori egiya esan badezu

itzaliko dia suak».

 

              14

Nere munduko jakinduriya

izan da oso azala,

Jangoikuari eskatzen diyot

arren argitu nazala;

garai batian ez genekiyen

eletrikarik bazala,

orañ ur otzak dabillki trena

len irakiñak bezela.

 

Bertsolariya,

[1931-11-01]

 

aurrekoa hurrengoa