Bertso berriyak
Txirritak jarriyak

              1

Milla zortzireun irurogei ta

amaseigarren urtian,

ekaitz gaizto bat sartu zitzaigun

Kantabriya'ko partian;

lenago etzan kintik tiratzen

gure sor-leku maitian,

elementu au nondik sortu zan

ongi entera gaitian.

              2

Kintak jarri ta ondorenian

beste ogei bat urtian

zenbait amaren seme onradu

Kuba'n sartu zan lurpian;

guraso askok negar egin du

ura saldu zan artian,

geienak lutuz jantzi giñaden

Kantabriya'ko partian.

              3

Aberats askok pagatzen zuen,

soldadu juan zenbait pobre,

legi ori jarri ez bazan ere

arlotiarentzat obe;

atzenerako estranjerua

egin zan islaren jabe,

len ere Kuba saldu ziteken

oinbeste gizon ill gabe.

              4

Orañ errege juan zaigulako

askok biyotzian min du,

ez antziñako oin portamena

ondo letuko bagendu;

aitak biyotza gogorra zuen,

orri etzaio bigundu;

orañ ederki bizi liteke,

naiko dirua egin du.

              5

Urte batzuek pasa zituen

erreino ontan nagusi,

Donostiya'ra bueltak egiñaz

bere fameli ta guzi;

puska ederrak saldu zituen,

etzuen ezer erosi,

naikua bildu duen garaian

Frantzi'ra juan da igesi.

              6

Zori gaiztuan sartu ziraden

oiek korteko atian,

lege berriyak jarri zituzten

euskaldunaren kaltian;

lenago libre bizi giñanak

lotu ginduzten katian,

oraingu ortan ere ez dakit

nola portatuak tian.

              7

Milla zortzireun irurogei ta

zortzigarrengo urtian,

Urriko illak ogei ta zortzi

zituen egun batian,

garai orretan gure Fueruak

sartu zituzten lurpian;

errespetua guardatu zuten

amona zegoen artian.

              8

Garai orretan aldegiñ eta

andikan zortzi urtera,

doña Isabelak bialdu zuen

karta zorrotz bat kortera:

letu zazute Bergara'n dagon

Konbeniyoko papera,

euskaldunak zer deretxo duen

ortik kontuak atera.

              9

Zure amona zenbat egiya

munduan esandakua,

ogei ta bederatzi urtian

erregiñ izandakua;

orrek altuan zeukan konduta

jetxi nai zuten bajua,

emen fueruak ez galtziâtik

aldegiña da gajua.

              10

Lengo gizonak kortian eta

lege berriyak non-nari,

esanaz: «Ara emen biria,

ortik barrena jon ari!»

Amaika burla egiten diyo

jende gaiztuak onari,

jeniyu oiek ez dituzu zuk

ikasiyak amonari.

              11

Gure errege izandu ori

portatu da oso noble,

gerrik onena baño pakia

badakit degula obe;

orañ Alcalá Zamora dago

Españi'ko jaun da jabe,

nolabait ere konpondu dira

odolik ixuri gabe.

              12

Semiak lana akabatu du

beraren aitak asiya,

gizon justua nola atera

oien tartian asiya?

Gure fueruak kendu zituzten,

Habana orla utziya,

len Kantabriya ondatu zuten

t'orañ Españi guziya.

Bertsolariya,

[1931-09-27]