Bertso berriyak
Begi-Txikiyak esan

da Txirritak jarriyak

              1

Milla urte ta bederatzieun

ogei ta amargarrena,

eguna zein dan jakiteagatik

urriko illaren aurrena,

bertso berriyak jartzera nua

deskansatzeko barrena;

gorroto gabe bizi biagu

mundu ontan alkarrena.

              2

Aditzera bat eman biar det

euskalduntarren tartian,

sega-apostu bat nola genduban

Gipuzkoa'ko partian,

Iturrioz'ko sorua deitzen

diogun toki batian;

deskansurikan ez degu izan

alkar probatu artian.

              3

Prezisamente zu mendratzeko

ez ditut jartzen bertsuak,

aldamenetik izandu ziran

endredatzalle batzuak;

neska zar batek esaten zuen

zabaldurikan besuak:

«Allegatzea naikua egin du

aitona gixagaxuak».

              4

Jendia pranko Astiasu'tik

juan zan Aia'ko partera,

Kortajarena kapitan zala

gizon erdiya jatera;

nere doblia ebaki baietz

egiña zeukan papera,

oraingo ortan ez dituzute

kontuak ongi atera.

              5

Aitortzen dizut, Kortajarena,

gizon pizkorra zera zu,

gure Jainkuak eman zizun da

indarra pranko badezu;

au da lastima izugarriya:

gobernatzen ez dakizu;

Astiarrâ'ko Begi-Txikiyak

ederki neurtu dizkizu.

              6

Askok esan du neregatikan:

«Juiziorik bai al du?»;

ni trankil negon iñork ez balu

desafiyorik bialdu;

indarrak ondo enpeñatuaz

pasa ditugu bi ordu,

nere doblia ebakitzeko

zu baña obia biar du.

              7

Siñali ori ez balitz egon

biar bezela botia,

sekula ez nuan pensatuko nik

mendi ortara juatia;

gorputz aundiya ez daukat baño

bai zimela ta fuertia,

neonei asko gustatutzen zait

bestek egiña jatia.

              8

Astiasu'ko bi mutill gazte

galdezka omen zebiltzan,

mixerikorditik ateratako

aitonen bat ote nitzan;

toki ederra omen da baño

ni ez naiz biartu izan,

denborarekiñ ikusiko da

aurrera nola gabiltzan.

              9

Oitako batek neri esan ziran

Iturrioz'ko larrian:

«Zu bezelako gizon bat bazan

miserikordi zarrian».

Baju-bajutik erantzun niyon

pazientzi ederrian:

«Nungua naizen esango dizut,

atoz illunabarrian!»

              10

Askok esan du apustu ori

ez dala izango piña,

ez giñan oinbeste enpeñatuko

tranpan ibilli bagiña;

bakoitzak bere aiegatikan

egiñ degu alegiña,

jokua eiten errezago da

gero irabazten baña.

              11

Itxu-aurreko ona nuela

mundu guziak badaki,

esaten ziran: «Ibilli lasai,

ez kuidadurik eduki».

Lokate zarrak sega zorroztu,

Begi-Txikiyak ebaki,

bi aguriak alkar artuta

moldatu gera eroki.

              12

Partiera ona egin genduen,

ez daukagu zer esanik,

okasiyuak ondorenian

ez du ekartzen gauz onik;

irabazi det jokua baño

klaro aitortzen dizut nik:

lan-klasi ortan ez det ikusi

zu bezelako gizonik.

              13

Neronek ez det ikusi baña

bestek esanda det jakiñ,

nola diruba jokatu duten

bonbiyo aundiyarekiñ;

aitona batek kendu dizkate

berrogei duro birekiñ,

negu guziko ardotako ainbat

eraman zuben berekiñ.

              14

Gusto dubenak letu dezala

zabalduko det gazeta,

oien kontuak jakiten ditut

aldian bizi naiz eta;

oraiñ aitona alegre dabill

ederki ardoz aseta,

zazpi illabeteko iristen zaio

egunik ainbat pezeta.

              15

Oraingo ortan pasa zaiote

txiripa kuriyosua,

piska bateko onra badauka

Begi-Txikiyak jasua;

artzai tontuak dian mendian

ondo bizi da otsua,

gizon erdiyen billa juan zan da

neronek jan det osua.

              16

Jaiotakuak pasa biar du

munduan zenbat otz-bero,

zeñek gerenak altxa ditugu,

zor artzekorik ez dago;

nik onenbeste lan egiterik

oiek etzuten espero,

aundi-txikiyak berdintzen dira

bentaja eman ezkero.

[1930]