Bertso berriyak
 

              1

Bertso berriyak jartzera nua

oraiñ neska zar batentzat,

nigandik ondo irabaziak

dauzkala iruritzen zat,

zergatik ori ibillia da

kastigu billa guretzat,

gau eta egun isildu gabe

gaizki esaka neretzat;

asko pentsatzen etzuben baña

orra ordañak beretzat.

              2

Gezurrarekiñ engañatuta

jarri zituben auzuak,

eta gañera esaten ditu

testimonio falsuak;

oraiñ jendiak jakindu dezan

jartzera nua bertsuak;

tragatu nairik ibilli naute

lau neskazar da atsuak,

kopeta zimur iduki arren

ez daude oso mantsuak.

              3

Neskazar orri esan biayot

belarriaren ertzera

nai dubenian azaldutzeko

arrazoi oni ertzera:

guri konduta galtziagatik

apropos ari al zera?

Zedorri ere azitarako

prenda eder bat etzera,

lotsik ez dezan gezurtia ta

mingaiñ gaiztoko saltsera.

              4

Bi illabete kunplitu dira

broma bat pasatu zala,

eta geroztik aditzen nuan

kontrario bat bazala,

non jakiñ detan neska zar ori

besterik iñor etzala;

mendian dagon otsuak baño

beltzago daka azala;

ori andretzat suertatzia

Jainkoak gorde nazala.

              5

Batetik beltza ta itsusia,

gustagarria da ori,

buruko zimak falta ditu ta

bizarra dauka ugari;

begiak triste, sudurra luze,

ortzak erdiak erori;

bati ta biri bezela igual

aditzen diyot iruri:

anima salbo, ikatz-kajatik

sortutakua diruri.

              6

Askok bezela berrogei urte

mundu onetan korritu,

aspaldi onetan larru-azalik

etzaio asko guritu;

azkenerako lizundurikan

zimurtu eta oritu,

ortzak galantak, buruba berriz

ille guztiya zuritu...

Mundu ontako desgrazi danak

neskazar orrek baditu!

              7

Aspaldi ontan arkitzen zera

nitzaz gaizki itzegiña,

konsideratu ondo oraiñ zuk

nola zauden utsegiña;

neregatikan dantzatu dezu

gaizki esaka mingaña,

eta pena det kulparik gabe

desprezio au egiña,

baztar guztiak desonratutzen

zabiltzan buru-ariña.

              8

Andik bostetan atera giñan,

etzan berandu artian,

seietarako gure etxetik

ez giñan txit apartian;

gero denbora pasatu gendun

kontu kontari atian,

gauza batzuek esplikatubaz,

umorez eta pakian,

ez zuk esaten dezun bezela

itxura gaizto batian.

              9

Beste gauza bat kontatutzen du

ero-aldiyak jotzian:

«Nai bezelako mutil guztiak

aukeran dauzkat atzian;

gañera berriz bazter ederra

sagastiakin ertzian,

denda polita, ardo ta guzti,

ezer falta ez etxian;

nere senarrak zer suertia

ni emaztetzat artzian!»

              10

Berak dituben gauza guztiak

orgulloz kontatzen daki,

ta ori bera nolakua dan

mundu guztiak badaki;

etxian berriz bei zar batekin

ollo batzuek eduki,

asto koskor bat eta zakurra,

taberna berriz edoki,

oiek guztiak izanagatik

iñork etzaitu erruki.

              11

Baldin suertez ikusten bada

prenda ori ezkonduta,

lastima baña artu biar du

andre gaztien kenduta;

artzen dubenak esan lezake

trapu zar bat konponduta,

lengo jenio txarrak utzita

ezpada jartzen onduta,

gizona laster bigalduko du

soñeko galtzak kenduta.

              12

Nork esplikatu kantetan ondo

zer saltsa duben ekarri?

Eta sekula gauza txarrikan

ez diot egiñ nik orri;

bere kaltian berotu ditu

alperrik zenbait belarri,

arrazoi gabe jarri ninduen

trantze estuban txit larri,

beragatikan amabi bertso

ara Manuelek jarri.