AMETSETAN

        IRAKURGAYA

Floro ta ni agorrill

girotsu batian

irten giñan etxetik

mendirako ustian,

Zeru garbi urdiña

zegoan artian

eta belaun indarrak

aitu bitartian

txit ondo gijoazen

naiz gure kaltian.

Ibar eta basuak

utzirik atzian

laister arkitu giñan

lañu mordopian;

tximistaren keñura

odoi beltz tartian

Basojaun ageri zan

gaubaren atian.

Argi nabar gorriyak

mendi tontorretan

oiek baziruditen

zeudela garretan;

lurra dar-darka senti

genduen oñetan

t'iñolaz ere ezin gu

zutik egon bertan.

Itsasua orroka,

t'aldi batzuetan

urontziyak astintzen

bere aparretan.

Gogorikan sendona

irudipenetan

gerta zitzaigunakin

laister jarriko zan.

Ontan,... baso beltzetik

abarrots aundiya

guregan urbildu zan

ikaragarriya.

Gero, sortu zan andik

aiton gudariya

balitz bezela mundu

onen galgarriya:

kopet illun zimurra,

zaiñtsu, itxusiya,

begirakuna berriz

su-txingar biziya.

Iges egin nai, bañan

eziñ ibiliya,...

aren burni-besotan

gendukan gerriya!

Ego-aize gogorrak

luma bezin errez

gudari ark besotan

zedukan indarrez

jaso giñun, zer aisa!

Ibar-mendi gañez.

Illunpe nagi ura

oñazkarren bidez

igaro zun aitonak

algara ta parrez.

«Arrizorayo» utzi ta

bean gure aurrez

suzko lez aundi artan

betea kanborrez

errekan amildua

zegoen «Beriñez»...

Begirakun zorrotza

egiñik aurrena

astin-aldi gaiztoaz

bireztu zun ega

ixkanbil errakoyak

zebiltzan aldera.

Zorabioz betea

nik buru ergala

goiberatua neukan

aiton arengana.

Irrintz t'oyu makurrak

gure gaiñ-gañera

ardall aundizko naspill

batez zetozela

bultza zigun etsayak

zulo latz batera.

Su-gar, tximist, eriotz,

karraxi t'algara,

ortots izugarrien

durunba dar-dara;

zurrunbilloka noiz nai

erauntsi zakarra

ari t'ari billuzten

ango baso zarra.

Gero, goitik egiñaz

zantso deadarra...

sortu zan nik ezdakit

nor ta nungo-tarra.

Lezak oyartu arren

gu biyon negarra...

etzan iñor kupitzen,

iñor ez gugana!

Burrukan il ta bizi

Uzturre-menditik

ogei milla gudari

alde banetatik

agertu ziran eta

laister amildurik

inguruko lats arro

t'itur burutatik

etzetorkigun etsai

ujola besterik.

Emakume aratz bat

zauriaz beterik

azaldu zan argiro

odoi beltzetatik;

antxe bere oñetan

belaunikaturik

gure Aitor ber-bera

ikusi nuen nik.

Leizaran-go lats eta

bere itur-alde

guziak jasa gorri

batez bezelaxe

odolezturik gugan

zetozen asarre.

Basojauna zirudin

bizardun bat antxe

sortu zan, eta berau

eskutatu arte

zer gerta zitzaidan nik

esan eznezake.

Indar ezaren indar

denak nere jabe

egiñikan gelditu

nitzan zentzu gabe.

Aitor-en eresiak

negola nabaitzen

entzun ik urrutiko

mendiyak oyartzen

nere biotz gaxua

asi zan piztutzen

ta lengo naigabea

zorion biurtzen.

Egun txintaz basoa

nagiyak astintzen

ari danean bezin

girotsu, goizaren

errañuzko laztanaz

orain zijoazen

lausoz beterik neuzkan

begiyak argitzen.

O, zer atsegiñ-aldi,

zer goiz ugariya

azkenerako ala

nigan etorriya.

Gau-itzalak urratzen

asirik argiya

alaitasunez laister

bete zan guziya,

ibar, saroi, baso ta

Uzturre-mendiya.

Onen gañez ageri

zan txukun goitiya,

Eusko-tar on guzien

amatxo garbiya.

Nere laguna ta ni

zoraturik iya

jeisten asi ta laster

aingeru txuriya

oztin-lumadun ega

bikañez jantziya

aurreratu zitzaigun...

agertz zerutiya!

Eskuban zeramakin

zapi bat aundiya

ta txit argiro bertan

pizmen au jarriya:

Gora, gora euskaldunak

gora Euskal-erriya!