Kanpoko sensuen gidamenduaz,
eta nola hartarik iragan ditekeien nihor
Iainkotasunaren kontenplazionera

HOGOI ETA BATGARREN
KAPITULUA

        Artha handia eta ardurako eserziza behar da gure kanpoko sensuen xuxentzeko eta ordenatzeko, zeren guthizia, zeina baita gure natutaleza gaixtatuaren Kapitaina, khexa dabilla, eta buruz behera eramaiten da bere atseginen eta aisien bilha, eta berak hek ezin ardiets detzakeienean baliatzen da sensuez, bere soldaduez eta naturalezak emaiten diotzan lankideez bezala sensuei ukitzen zaisten gauzei lotzeko; eta hek beregana erakharri eta hartu dituenean, hekin iduriak ariman finkatzen tu: handik heldu da gero atsegina, zeina, arimaren eta haragiaren artean den elkharganatasunagatik, barraiatzen baita halako atseginera gai diren sensuetako parte oso hartara, eta handik egiten da arimari eta gorputzari orobat datxeten eta dena guzia gaixtatzen eta galtzen duen pozoina.

        Kaltea ikusten duzu, zagotza erremedioari beha.

        Begira zaite ongi zure sensuak utstetik largoki eta nahi duten bezala ioaitera, eta etzaitezila hetaz serbitza atseginak xoilki eta ez zenbait fin onek edo gauza probetxosek edo beharrak zaramatzaten gauzetan: eta zu ohartu gabe sobera aitzina ioan badira enseia zaite hekin bihur arazitzera eta halako maneraz ordenatzera, non zenbait banaloriazko kontentamenduren gathibu ondikozki iarri gabe, lehen egiten ziren bezala, orai zenbait preza seinalatu eraman dezaten gogora eskhaintzen zaisten gauza guzietarik, eta hura gorde dezaten ariman barrena: arren arimak bere baitan bildurik bere ahalen hegalak heda ahal detzantzat zerura Iainkoaren kontenplazionera. Hori hunela eginen ahal duzu.

        Zure kanpoko sensuetarik zeini ere nahi den presentatzen zaionean zenbait ukhigarri, gogoaz berezi zazu gauza kreatutik hartan espiritual den guzia, eta konsidera zazu berez eztuela deus ere zure sensuei eskhaintzen derausten guzietarik, bainan den guzia dela Iainkoaren obra huts bat, zeinak bere espirituaz ezin ikusizki emaiten baitio duen izaite, ontasun, edertasun eta balio duen guzia; eta horren gainean allegera zaite, zeren zure Iainkoa xoilki gauzetan dauntzan hainbat eta hain molde diferentetako perfekzioneko ithurburua, egillea eta emaillea den, eta zeren hek bere baitan dadutzan ithurburuki, iakinik begietaratzen zaitzun gauza hura eztela haren Iainkozko eta neurrigabeko perfekzionetarik mendreena baizen.

        Ikus dezazunean iarria zarela izaite aski noble batetako gauzei behatzen, halako kreatura gogoaz bihurtuko duzu bere ezdeusera, zure arimako begia itzulten duzula han berean dagoen eta izaitea eman derauen guzien gaineko Kreatzailleagana eta haren baitan xoilki atsegin hartzen duzula, erranen duzu: O Iainkozko izaitea guzien gainetik desiratzekoa! zenbat atsegin dudan zeren zu xoilki zaren izaite kreatu guzien ithurburu infinitua.

        Orobat ikusten tutzunean arbolak, zuhaitzak, belharrak eta bertze halako gauzak, endellegamenduaz ikusiko duzu hek duten bizia eztela heldu hetatik, bainan ikusten eztuzun espiritutik, zeinak xoilki hek bizitzen baititu, eta hunela erranen ahal duzu: Horra egiazko bizia zeinetik, zeinetan eta zeinetaz bizitzen eta handitzen baitira gauza guziak. O ene arimaren kontentamendu bizia eta bakhoitza!

        Hala arrazoingabeko animaliak ikusirik, zure gogoa goitituko duzu hei sentimendua eta ibiltea emaiten derauen Iainkoagana, erraiten duzula. O! lehenbiziko higitzaillea, gauza guziei higitzea emaiten derauezuna, eta zure baitan bat ere higitzen etzarena; zein bozten naizen zure fermu eta finko egonaz!

        Sentitzen duzunean gonbidatua zarela kreaturen edertasunaz, aparta zazu ikusten duzuna ikusten eztuzun espiritutik, eta konsidera zazu kanpotik eder ageri den guzia heldu dela kanpoko edertasun hura kausatu duen ezin ikusizko espiritutik xoilki, eta guzia bozturik errazu: Horra kreatugabeko ithurriaren xirripak! horra ontasun guzien hondogabeko itsasoaren xortaxoak! O zer bozkario dudan bihotzean barrena edertasun kreatu guzien kausa eta ithurburua den sekulako eta neurrigabeko edertasunaren orai gogoan erabilteaz!

        Eta bertzetan prestutasunik, zuhurziarik, iustutasunik, edo zenbait bertze bertute dakusazunean, bata bertzetik lehenekoetan bezala berezirik eta apartaturik, erranen diozu zure Iainkoari: O bertuteen tresor guziz aberatsa! zein handi den ene atsegina ikusteaz ontasun suerte guzia zureganik eta zure eskutik bakhoitzki heldu dela, eta den guzia zure Iainkozko perfekzionekin konparaturik ezdeus bezala dela! Eskerrak derauskitzut, ene Iainkoa, ene lagunari partitu diozun ontasun hartaz eta bertze guziez: orhoit zaite Iauna, ene pobreziaz, eta zein behar handi dudan dakizun bertuteaz.

        Gero zerbait egiterakoan, konsidera zazu Iainkoa dela obra haren lehenbiziko egillea, eta etzarela haren Iainkozko Maiestatearen errementa bizia baizen, eta harengana gogoa alxaturik, errazu hunela zein kontentamendu handi frogatzen dudan ene baitan, o guzien gaineko Iainkoa, nik zu gabe deusik ezin egiteaz, eta kontrara, zu gauza guzien lehen egille eta obratzaille prinzipala zarela ikusteaz!

        Dastatzen duzunean iatekorik edo edatekorik, konsidera zazu Iainkoak emaiten derauela gustu hura, eta Iainkoa baitan xoilki gustu hartzen duzula, erranen ahal duzu: allegera zaite, ene arima, zeren nola ezpaita egiazko kontentamendurik Iainkoaganik kanpoan, hala gauza guziak direla bide, haren baitan bakhoitzki har baitezakezu atsegin.

        Lakhet bazaitzu zenbait usain onezko gauzaren usainaren hartzea, ez egon lakhetze hartan, bainan iragan zaite gogoz Iainkoagana, zeinaganik heldu baita usain hura, eta hartaz barreneko konsolazionea harturik, errazu: Helaz, ene Iainkoa! egidazu, othoi, nola bozkarioz eramara bainaiz zeren gozo eta usain on guzia zureganik heldu den, hala ene arima lurreko plazer guziez billusirik, goiti ikhan dadin, eta zure gogorako usaina zure begien aitzinean barraia eta bana dezan.

        Zenbait soinu eta kanta ederrek zure beharriak ukhitzen dituenan, alxa zazu bihotza Iainkoagana, eta errozu: zein bozten naizen, ene Iauna eta Iainkoa, zure perfekzione infinituez, ikusirik guziek batetan hartutik zerukoa baino zerukoago kanta egiten dutela ez xoilki zure baitan, bainan oraino akordu miragarria ere, Angeru, Zeru eta kreatura guzietan elkharrekin iuntatuz.