JAKINTSUA ETA NEKAZARIA

Nekazari batek du

gizon bat ikusten,

liburua eskuan

eta paseatzen.

Biak elkarri zaizka

asitzen izketan,

lena nekazaria

manera onetan:

«Ongi ona da, jauna,

berorren bizia!

Obe du ez dan jaio,

a, nekazaria!

Guk egin bear degu

urte guztian lan,

berok bizi ditezen

pasea eta jan.

Munduko gauzak dira

ongi desberdiñak,

izan arren guztiak

Jainkoak egiñak.

Zertarako dirade

beron liburuak,

ez bada nastutzeko

alferren buruak?

Kendu bear liteke

txit alferkeria,

orduan genduke guk

lanaren erdia;

geroztika giñake

askotzaz obeki,

ez lirake izango

berok ere gaizki».

«Adiskidea, dezu

ederki itzegin

—erantzun zion—, baña

bear dezu jakin

ez daudela munduan

gauzak ain desberdin,

eta bazekiela

Jainkoak zer egin.

Buruak egiten du

lanika geiena,

iduririk nekatzen

dala gutxiena;

eta esana dago,

baldin bada abilla,

buru batek balio

dituela milla.

Esan zarazu niri

zuk, nekazaria,

nork erakutsi zuen

ereiten garia?

Nork elorri txurian

sagarra txertatzen?

Nork sagar-tolareak

zur-olez egiten?

Nork sortuak dirade

aitzurra, goldea,

laiak eta bostortza,

eta besabea?

Zu oean zurrungaz

zaudenean lotan,

norbaitek bere gelan,

asko gaberditan,

lau bider nastu oi du

gogotik burua,

eskuetan arturik

bere liburua.

Asmatzen badu zerbait,

gertatu oi dana,

gizonak egin dezan

errazago lana,

geiago egiten du

buruz gizon onek,

ezen ez eskuakin

eun milla gizonek.

Begira irakiten

dagoan paziak

zein aisa eramaten

dituen ontziak,

naiz izan bere kontra

aize-mot guztiak,

eta marea andi

edo ur biziak.

Pazia bat urekin

ikus zazu nola

dabillen an errota,

emen berriz ola.

Eziñ egin duena

gure alegiñak,

egiten du pertzako

uraren lurriñak.

Lurriñaren indarra

ezagututzea

izan da buru baten

abillidadea;

argatik esaten da

buru batek milla

balio dituela,

baldin bada abilla.

Jakin bear da bada:

da indartsuena,

ez gorputz bortizkoa,

bai jakintsuena.

Txispa batekin amar

urteko gaztea

ain da bortitza gaur,

non gizon goiantea.

Geiena dakitenak, gaurko egunean,

idukitzen oi dute

mundua menean».