ASTO BURU GOGORRA

Asto bat zebillen bein

bazkatzen larrean,

bururaño estaltzen

zuen belarrean.

Ain zegoan kontentu

gure aberea,

non dagoan Txinako

enperadorea;

belarrez ase eta

egiñaz arrantza,

guztia zan arentzat

festa eta dantza.

Lepoa luzaturik,

bi belarriak zut,

arrantzaka ikusten

derala uste dut.

Onela dabillela

batetik bestera,

oroitu gabetanik

joateaz etxera,

noizik bein luze-luze

etziñik lurrean,

tripaz gora jarririk,

zankoak airean,

orrontz-onotz jiraka,

zan gorputza guztia

gelditzen zitzaiola

autsez estalia,

akabatzen zuela

azkenean festa

tronpeta joaz, nola

esan bear ez da;

onela dabillela

astoa mendian,

nausia ikusten du

ez txit urrutian,

deituaz: «Potxo, Potxo,

atorkit onera,

etsaiak dijoazkik

or ire gañera;

ez al dituk aditzen

tronpet-atabalak,

eta txistuka orrontz

dijoazen balak?

Ator onontz lasterka,

edo aiz galdua,

ukulluan an daukak

toki segurua».

Potxo sasi tartean

an dabil bazkatzen,

nausiari kasorik

ez dio egiten.

Egur bat artu eta

an dijoakio,

eta burutik bera

erasotzen dio,

esaten diolarik:

«Esker gabekoa,

nik oju egiñ eta

i igesi oa?

Asto madarikatu,

nar, buru-gogorra,

noiz ezkero egiñ aiz

i neretzat gorra?

Ez dituk bizi ire

aita ta aitona,

ezagutzen zutenak

beren zori ona!

Guazen, guazen emendik,

gauzemak etxera,

merezi ez dek baña,

otea jatera».

Astoak nausiari

dio erantzuten:

«Pentsamentu bat orain

nengoan egiten:

Arrapatzen banaute

ni emen etsaiak,

gaitzik egingo ditet

aien asta-zaiak?

Edo, aien mendean

gelditzen banaiz ni,

ifiñiko dizkitet

gañean txalma bi?

Ni bezalakoentzat,

nere nagusia,

nere ustez etsaia

da mundu guzia».

Patu gaiztoarekin

danean bat jaio,

an edo emen bizi

oro-oro bat zaio,

eta gerra-denboran

ezer ez izanik,

ez oi du aberatsak

duten ikararik.