www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Ipuinak
Agustin Paskual Iturriaga
1842

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Ipuinak, Agustin Iturriaga (Antonio Zavalaren edizioa). Auspoa, 1967

 

aurrekoa hurrengoa

IGELAK ERREGE ESKATZEN

 

Abere-mot bakoitzak,

lengo denboretan,

erregea bazuten

toki guzietan.

Gabetanika zeuden

igelak bakarrik,

zeren ozta ziraden

irteten loietik,

eta ez da atsegin,

naiz izan errege,

bizitzea loi-pean

andik irten gabe.

Igel gaisoak zeuden

arras lotsaturik,

iñork ez zielako

egiten kasorik.

Biltzen dira guziak

beren batzarrean,

eta diote: «Guazen

jartzera aurrean

Jupiter andiari,

eta esatera:

Jauna, gatoz zuagana

errege eskatzera;

abere-mot bakoitzak

izanik berea,

guk ere nai genduke,

al balitz, gurea».

Jupiterrek, mugituz

noizik bein burua,

aditu omen zien

beren erregua,

far-irria egiñaz,

zeren ez zekiten

igel txori-buruak

zer eskatzen zuten;

bada bizi ziraden

elkarren artean,

kantatu eta josta,

ederki pakean.

Esan omen zioten

beren jaungoikoak

«Ez zaiteztela izan,

arren, ain txoroak;

zeren ez da munduan

zori onagorik,

nola dan bizitzea

buru gabetanik.

Badezute non bizi,

zer jana, pakea;

zertako nai dezute

orain erregea?

Gaiztoak bear dute,

ez dago dudarik,

elkar ill ez dezaten

buru gabetanik;

baña izanik ona

zuen familia,

zer deaurrutarako

du agintaria?».

«Jauna —erantzun zuten—,

badute besteak,

eta lotsatzen gaitu

guk ez izateak;

ez gera gutxiago

noski aiek baño;

lotsarik asko izan

degu oraindaño».

«Ori orrela bada

—dio Jupiterrek—,

faltarik ez dizute

egingo erregek».

Au esan ondorean,

orra non batetan

zerutik zingirara

zerbait erortzen dan,

ematen duelarik

alako golpea,

non galtzen dute arras

igelak kordea.

Piskabana ikara

pasa ondorean,

eta ezaguera

etorri zanean,

lasterka an dijoaz

sartzera lenbailen

gutxienaz kana bi

loiean barrenen.

Zortzi egun aietan

ez zan bat bakarrik

loietik irtetera

atrebitzen zanik.

Noizbait irteten da bat

eta dio: «Tat, tat,

erregetzat diagu

egur-puska andi bat».

Ikusi zutenean

ziola egia,

nork esan aien lotsa

eta errabia?

Badijoaz lasterka

Jupiterren billa,

eta esaten diote:

«Jauna, esker milla;

gaur bidaldu diguzun

errege prestua,

da itsua ta gorra,

gañera mutua;

beste bat nai genduke

ernaia, bizia,

jendiari agintzen

ongi ikasia».

«Zoazte ortika, zoazte

—die erantzuten—,

berdin ez dakizute

zer darabilzuten».

Bidaltzen die bada

beste erregea,

zeña zan amar kana

luze zan sugea.

Zingiran sartu eta

asi zan batetan

igelai jarraika,

arrapa eta jan.

An dijoaz igesi

bera eta gora,

batzuek loi azpira,

besteak kanpora.

Madarikatzen dute

guztiak errege,

obeto ziralako

agintari bage.

Onela oi dirade

txoroen kontuak,

ez die farra gaizki

egiten munduak.

Ongi geran orduan

obeto nai degu,

galdu ta gero ona

ezagutzen degu;

baña nola orduan

ez degun protxurik,

ez oi zaigu gelditzen

damua besterik.

 

aurrekoa hurrengoa