Emazteak boz-emaile

        Aspaldiko solasa da; bainan luzaz egonik, urtheak eta urtheak, elheketarien jostagailu, emeki-emeki sarthu nahiz dabila eta sartzen ari ez othe den ere, zinez, gaude, hanitzen buruetan.

        Ja zerbeit da, kasik orori bertze orduz, bitxiaren bitxiz, irringarri zitzaiotena, orai ja, ez baitaukate orok hain makur. Zonbeitek ba bethi; eta, egia den bezala erraiteko, hanitzek ere oraino; bainan ttipituz joaki ordean, hori onets ez dezaketenen, sekulan ez dutela onetsiren, ezin onetsizko erhokeria bat dela hori ere bertze askoren gainera, diotenen nonbrea. Emendatuz araberan —erran gabe doa— horren alde direnak.

        Diote: ororen buruan, ez denez bada zuzen, emaztea ere, gizona bezen ongi, jendea denaz geroz, harentzat indar dutenaz geroz legek, gizonentzat bezala, ez lege guziek bardin, hala nola soldadogokoak.

        Bizkitartean, hortaz ere, funtsera eta, beren hitzaren erraiteko dretxoa bailukete, zuzenez, emaztek: etxeko lan, gerla, bake, senhar eta seme, aneia eta bertze gizonkien egitekoetan azkarki hunkituak baitire soldadogoaren goiti-beheitiekin, emazteak, arrebak, amak... Bertze edozoin legetan bezenbat hortan ere nola ez aithor baduketela beren nahiaren erakusteko dretxoa?

        Dretxo edo ez dretxo, zuzen edo ez zuzen, badoa bethi solasa bere bideari aitzina, hedatuz, erroak eginez beheiti eta adarrak goiti; tokitan kalapita bat gaitza hortarik, eta ez atzo ta egungoa bakarrik, bainan ja hortzak eginik, xutik joana eta urthetik urthera handitzen ari.

        Eta gehienik non? —Angleterran. Ohiko urhats hartu zahartuetan bertzenaz gogorrenik dagon populua behar ginuela ikusi, emaztek bozaren emaiteaz, ez emaiteaz, hor derabilaten haroaz inharrosienik, nork amestuko zuen bertze orduz?

        Jende buru bero, nehon ez dauzken batzuen artean altxatzea kasaila hori, paso; bainan Angleterran... elhe guziak, urhats guziak neurthuz, haztatuz, odol hotzean deramatzaten gizon eta emazte batzu behar hoinbertzetaraino kexatu elgarri oldarka, mehatxuka, zernahi erran eta eginka, emaztek bozaren emaite, ez emaite hortaz! Bitxi da!

        Badute hor angles gizonek, beren buruez apur bat, ba eta apur baino gehiago hartuak zirenek, badute zertaz ahalge. Mundu guziari atxikitzeko aski zail, eta iraunkor zirenek, gure Napoleon handi zenaren eta ororen garhaitzeko aski azkar izan anglesek, beharko othe duten hor emazte batzuri amor eman!!!

        Bizi denak ikusiko.

        Anhartean debruen lanetan dire. Les suffragettes diote izen edo izengoiti emana, beren bozaren galdez bazterrak oro nahasiak dauzkaten emazte axola eta beldur-gaberi.

        Erran gabe doa ez direla hor ari, ez ibilki, zalapartaka, angles emazte behar bezalakoenak. Zer du erran nahi, emendatuz balin badoazi eta azkenean gainaren hartzekotan balin badire?

        Xuxen edo makur, ondorio gaitzak dakharzke hunek, denborarekin, Angleterran eta bertzetan, ithotzen ez badute, ordu deno... gizonek.

Eskualduna, 1913-05-23