ESKALDUNEI BI HITZ HASTEAN

    Eskribatzerat noha gauza zahar asko;

Herritar gehienek dute prezatuko;

Ez da lan errexena, gehienek jakin,

Denbora gana dela hedoi handiekin.

    Hanbat denbora huntan nausi tokiaren,

Gutik jakin herrian nondik heldudiren,

Zer egin duten aitek hemen egoteko,

Bere sor lekhu maiten harmez beiratzeko.

    Haur osteak ikusi, buraso gastutan,

Urthe multzu egoten eskola handitan,

Mihi arrotz zenbeitez ikhasi mintzatzen,

Eskaraz jakin gabe kasik irakurtzen.

    Izan direla franses errege handiak

Badakike kondatzen hekien mihiak;

Hori baizik zenbeitek ez ikhastekotan,

Sekulakotz etxeak eman erreketan.

    Zenbatek jakitea eskara herriko

Ezbaitute kondatzen bi arditendako!

O mihi ederrena, hasterik gabea,

Nork erran ez duiala lurrean parea!

    Españolek español nahi dute jakin,

Fransek ere franses bere arantzekin;

Zertako Eskaldunak utziren eskara,

Bilhatzeko non gasta bertzetan denbora?

    Ez othe da hain errex zerbeit ikhastea

Eskaran arrimatuz jakin egitea?

Izena bera nihork ez dauku eskaraz

Liburuetan eman iragan denboraz!

    Latin, español, edo franses jeloskorrak

Goibeldu, ahal guziz, eskaldun zaharrak;

Berak ez mintzatzean, aise zen belztea:

Oi ezin sorrarazi hondatu mendea!

    Dirurik ez duenak ezin ikhas deusik,

Sosa gabe ez baita eskola fransesik;

Liburu on guzia fransesez egina;

Soseko liburu bat gabe Eskalduna!

    Mintzo naiz liburuez, eginak kanpoko,

Eta ez elizetan othoitz egiteko

Liburu saindu onak ausarki badire;

Arimako argiak lanho gabe dire.

    Balentria bertzenak urrun hedatuak;

Eskaldun berthuteak nihon aiphatuak;

Behar bada Eskaldun argitu ungian,

Bilhatzen ohi mirail nonbeiko hirian.

    Populu guzientzat ahalke handia

Aitetan ez kaustea bere gidaria:

Atzo sorthu direnei hori da gerthatzen

Nihork ez duelakotz ethorkiz argitzen,

    Populu guzietan lurreko lehena

Ezin jasan diteke gutien jakina

Iharrus, Eskaldunak, zuen ilhunbeak,

Abia ordu luke argien mendeak.

    Franses murdusatzea, ez da jakitate;

Ixilik egotea kasik hobe dute;

Ez dire nihorentzat hirri egin garri;

Hobe dute izanik denboraz egarri.

    Eskaldun guzia da egun gonbidatzen

Has dadin izpirituz zerbeiten moldatzen,

Jakin dezaten arren gure ondokoek

Nolako gaiak zuzten hekin arbasoek.

    Asko ungi egiten gure herrietan;

Beharra solegitzen gehien etxetan;

Eriek garraiatzen ixilik min tzarra;

Ontasuna hedatzen izan arabera.

    Egin dire liburu nihonden tzarrerak;

Probetxos erretzea hetan gehienak;

Suge bezala dire bizi arrosetan,

Asiki hedatzeko gordez arimetan.

    Arthik ordu liteke basa bisaiarat

Lehia duenari liburu tzarrerat:

Dugun kanta herria, lana, berthutea;

Goratik nik eginen egundik hastea.