VIII — KAPITULUA

Ospitaletan bezala, komentuetan ere
egiten dela karitate frango

        Errromesen ihes-lekuak dire komentuak. Bi gerthakari hotarik ageriko da.

        Bortz ehun eta hogoiean, izurrite gaitz batek xahutu zuen Italiako herrialde bat, Kanpania. San Benuatek erieri eman zituen komentuko sos, bihi, eta jaki guzia. Ez zen jateko pilik gelditu.

        Nonbaitik bizkitartean bildu behar zuten egunean egunekoa! Bazterrak khexu ziren. Erran zaharra: Gabeak hatsa karats! Eta komentuan bazen beltzuri frango.

        Sukalde zokoan botoil bat olio gelditu zen. Ez zion san Benuatek utzi khiesteko edo kharratzeko denbora luzerik.

        Aphez-gai erromes bat, Agapite, eske heldu da, othoi eman dezakoten olio xorta bat. Nola guphidets? nola igor esku-hutsik eskale gaixo hori?

        Benuatek manatzen du eman dezakoten berehala azken olio xorta. Bainan sukaldeko fraide aintzindariak ez baitu beharri hortarik entzun nahi, ihardesten dio ezetz ez, ez ditekela eman olio hori, komentuak ere baduela zerbaiten beharra.

        Orduan finki samurtzen da San Benuat. Fraide bat igortzen du har dezala sukaldeko botoil hura, eta leihotik mendiari behera aurthik dezala bere olio guziarekin.

        Holaxet gaztigatu nahi zuen koziner bihurriaren gogortasuna.

        Botoil hura zer egin othe zen? Dudarik ez, mila pusketan hautsi. Bazen-eta zukaldeko leiho-pean leize ikharagarri bat, harroka puntaz oro zorroztua.

        Harroka hetan kiski-kaska olio botoila erortzen da zolaraino. Bainan Jainkoak indar handia du, botoila ez da demendrenik hausten.

        Komentuko jendeak espantitzen dire. Zer gerthatu den bidaltzen diote berehala Sainduari. Hunek igortzen ditu fraideak ekhar dezaten leize zolatik olio botoila eta eman dezaten eskaleari den bezala, betherik.

        Ez da aski. San Benuatek biltzen du komentu guzia, eta ororen bixtan koziner nausiari egiten dio prediku garratz bat. Demendren olio xortarik gabe, bainan bipher ausarkittorekin, larderiatzen du biphil-biphila bere fede eskasaz eta bere gogo bihurriaz.

        Denbona bertsu hetan gosete handi batek andeatu zituen Kazineko herrialdeak. Urthe hartan lurrek ez zuten deusik eman, ez ogirik, ez arthorik, ez-eta bertze demendren bizitzeko ahalik.

        Eskualdunak dio hobe dela zahi hutsa ezenez aho hutsa. Hortik zer-nahi gauza okhastagarri jaten zuten jende gaixoek, ala ezkur, ala hosto, ala zuhaitz-erro eta azal.

        Emaitza handiak egin zituen San Benuatek jende beharreri. Eta sobera khenduz hustu zen azkenekotz selaurua; bihi pikor bat ez zen gelditu. Ogi errea ere oro jana; ez zen ageri gehiago ophil ondar bat beizik.

        Komentuko jendea histu zen. Alainan bada, zer egin? Jan behar eta jatekorik ez!

        Ohartzen da Benuat bazterrak khexu direla. Komentuko fraideak eta Aitak biltzen ditu, erraiten diote ez dela sekulan Benedikano bat lotsatu behar; nonbaitik ere Jainkoa bethi heltzen dela bere haurreri; egin dezatela othoitz eta egon ditezela deskantsuan.

        Luzeki mintzatu-eta, azkenik agintza hau egiten diote: Ez izit zuen ogi eskasaz, izanen duzue nasaiki bihar beretik.

        Erran bezala gerthatu zen. Biharamunetik, goiz-aldera, ehun bat unga ogi kausitu zuten athe-aintzinean. Zakuetan estekatua zen bihia eta nihork sekulan, ez du jakin nondik jin ziteken.

        Zer-nahi izanik, phesta zen komentuan. Zahar gaztek eskerrak bihurtu zituzten Jainko onari; eta guziek hitzeman zuten ez zirela handik goiti sekulan lotsatuko.

        Jaun aiphatu batek dio: Huna zer egiten duten Komentuetako fraidek; idiak bezala jokhatzen dire: ogi-lastoa berentzat atxikitzen eta ogi-bihia bertzeri emaiten.

        Berentzat lanak eta oinhazeak, berzeentzat probetxuak eta ongi suerte guziak.