I — KAPITULUA

Komentuan saindukiago bizitzen da

        Munduko gaitzbidetarik urrun, arimak traba guti du komentuan.

        Eta gero, zer laguntzak!

        Ala othoitzetan, ala sakramenduetan, ala aintzindarien argietan, ala lagunen irakaspen onetan, ala erregela sainduan, baditu arimak zer-nahi goragailu, zer-nahi ernaratzaile.

        Jainkoarenganat oro atzarria eta lehiatua dago. Ezin lokhar diteke nagikerian edo epheltasunean, are gutiago bekhatuan.

        Bethi akhulatua detakotz, badoha bethi aintzinatuz, bethi goratuz.

        Erran dut arima komentuarrak badituela laguntza bereziak aintzindarien aldetik. Eta zinez hola da.

        Buruzagi batek guzieri behatzen diote; akhulatzen ditu nagiak, gaztigatzen ditu obendunak; oro atzartasunekin zaintzen ditu eta bide onari jarraikarazten.

        Munduan zonbat arima, aintzinatu nahiak Jainkoaren bidetan, eta gibela daudenak ez izanez laguntza funtsezkorik! Hotsemaile zaintsu eta erne baten eskasean, batzu osoki galtzen dire, berzeak epheltzen eta laxatzen dire, bai-eta hoberenak uzkurtzen.

        Errafael aingeruak Tobias gazteari egin zion bezala, buruzagiak ere komentuan bide xuxena irakasten diote bere menekoeri.

        Sainduen bizian ikhusten dugu, Jainkoak argi bereziak emaiten dituela komentuetako buruzagieri; bai-eta askotan mirakuluzko argiak.

        Eta zertako? Nahi baitu buruzagiek ahalik eta hobeki bida detzaten beren meneko guziak.

        Huna nola Jainkoak argitu zuen San Benuat bere komentuko fraide baten gainean.

        Saindu hori, arrastiri batez, afariten ari zen, eta fraide batek atxikitzen zion argia.

        Bere sortzez fraide hori aitoronseme zen. Eta bizkitartean ixil-ixila, argia eskuan, sehi bat iduri xutik zagon.

        Horiek hola, hanpadura zoro batek nahasten dio burua gure fraide aitoronsemeari.

        Debrua barnetik kitzikan ari zaio: Bainan hi, aitoronseme aberatsa, nolaz hago ziri bat bezala landaturik, gizon erromes horren aintzinean? Zer! hi xutik eta hori jarria! hi argi bat esku-puntan eta hori mahian guriki!

        Eskualdunak dio: Erhoaren sinestea, zuhur ustea.

        Fraide gaizoak ere uste du zorokeria horiek oro zuhurtziak dituela; urguluz hanturik dago.

        Kanpotik ez du ez holakorik ageri; geldi-geldia dago, argia eskuan. Bainan izpiritua alhatzen du, khexu du barnea, debrua nausitzen ari zaio.

        Tinka gaxto hortan San Benuat heltzen da fraideari, erraiten dio bizi-bizia:

        Egizu bada kurutzearen seinalea; debru burlariak zabiltza gogoeta ergel horietan; hots beraz egin laster kurutzearen seinalea!

        San Benuatek gero jinarazten du bertze fraide bat, atxikarazten dio mahaiko argia, eta oherat igortzen du aitoronseme hori.

        Orai duela dotzena bat urthe bi eskualdun gazte joan ziren, bat pagano herrietarat misionest, eta bertzea komentu batetarat Dominikano.

        Itsasoa hartzearekin, misionestak izkribatu zion Dominikanoari:

        Baderamat nerekin bihotzmin handi bat; eta hura da, uzten baititut Frantziako lurrean hainbertze komentu, eta komentu horietan bide segurrez eginen bainuen ene salbamendua. O! maite dut bai ene bokazionea; ezin egona lothua dut heldu beharrez lehenbait-lehen ene pagano gaixoetarat. Bainan ez da gutiago egia, bihotz guzia bozten zautala komentuez orhoitzearekin. Othoi nitaz urrikal zaite, ezen asko kalapita ibiliko ditut ene paganoekin, zu jarria zaudelarik komentuko geriza segurrean. (Errekart misionestak aita Madreri izkribatua)