VII — KAPITULUA

Pagano herrietan ere
misionestak baditu bere atseginak
eta Jainkoaren laguntza bereziak

        Askok uste dute Misionestak ez duela deus atseginik eskualde pagano hetan.

        Egia da bai behar dela hainitz akhitu; eta bestalde zonbat eskasia, janaren aldetik, beztiaren aldetik, eta bertze asko behar-orduen aldetik!

        Bainan ordainez Jainkoak nasaiki sariztatzen ditu bere Misionest khartsuaren lanak.

        Zer zoriona Misionest saindu horrentzat, eguna eta maiz gau osoa leherturik lanean ari ondoan, ikhustea salbaia gaixo horiek mahain sainduetara hurbiltzen! Zer atsegin gozoarekin ez ditu ikhusten Jesusekin komunioneaz bat eginak, berriki pagano eta, debruaren eskuko ziren jende gaixo horiek! Berak argitu izan ditu, berak athera ditu debruaren haztaparretarik, berak batheiatu ditu eta sarrarazi zeruko bidean.

        Zer zoriona ikhusten dituenean salbaia horiek bere inguruan jarriak, oro begi eta oro beharri Jainkoaren hitz sainduaren aditzeko. Gehienak oraino gure egiazko fedetik urrun dire; ez dute oraino deusik ezagutzen beren paganokeria tzarrak beizik. Eta horra non Misionest khartsu horrek emeki emeki kateximarat bildu dituen. Eta jadanik egia sainduak ari ditu hekien ilhunbeak barheiatzen; argi eder bat, sineste katolikoaren argia distiratzen hasi da hekien arimetan. Eta laster Jaun Misionestak ehunka eta milaka batheiatuko ditu.

        Ez zaio ez orduan sobera misionestari sor-lekua utzirik eta hain urrun joanik. Trenkatu bai lokharri eta esteka maite frango; jasan ere bai geroztik asko min eta nahigabe; bainan zer dire horiek, arimen aldean eta Jesu-Kristok hekientzat ixuri duen odolaren aldean? eta ba othe diteke lurrean halako zorionik, nola baita Misionestarentzat, arima gaixo hek ifernutik atheratzea eta Jainkoari emaitea?

        Eta horra Misionestari usu gerthatzen zaion bozkarioa. Gorago aiphatu urratsetan, eta bertze hainitz horrelako gerthakarietan, hihotza atseginez gainditzen zaio. Eta eskerrak diotza Jainkoari, zeren-eta orai beretik ehunka saristatzen dituen bere mahastiko langileak.

        Egun batez, dio Misionest batek, ikhusi nuen bidean haur ttipi bat. Haur hori izan-ahala maithagarria zen. Eta bertze asko aldiz bezala, nere baithan egiten nuen: Oi bada, zoin damu den holako haur bat debruaren eskuetan!

        Handik laster banoha eri multxo baten ikhustera. Eta horra non haur gaixo hura aurkhitzen dutan erien artean; bere aitak ekharria zuen midikuari irakasteko. Ohartu nintzen berehala haur horrek ez zuela eskapurik, sobra zela eri.

        Bihotzetik othoitz egiten diot Ama-Birjinari, eman dezadan haur horren batheiatzeko bidea. Eta denborarik galdu gabe, entsegatzen naiz.

        Toki hura guzia paganoz bethea zen eta haurra bere aitak zaukan besoetan. Hurbiltzen nitzaio aldera; galdegiten diotzat haurraren berriak: zer duen gaitza, noiz eritua den.

        Hain xar da haur gaixo hori, non doi-doia hartzen baitu hatsa.

        Othoizten dut aita, utz nezan egitera, girixtino haurreri egiten ohi dutan bezala, erranez haurrak ez duela onik beizik izanen.

        Aitak emaiten daut baimena; laster sakelatik atheratzen dut ur benedikatu untzi bat, bethi nerekin ibiltzen dutana; eta haur gaixoa batheiatzen dut. Bi egun gabe zeruan zen ene aingerua.

        Bai, zerurat igorri dut haur hori; ez zait sekulan ahantziko, eta ene zoriona ez nezake sal munduko ontasun guzietan truk.

        Morde Iribarne, misionest eskualdunak, izkribatzen zuen bere adixkide bati:

        «Aspaldian misionest, bezala bizitzen hasi nahia nindagon; orai badut orduan nahi nuena. Ongi bakharrik niz, mendien artean oihan beltzez inguratua, zoinetan basa ihizi gaitz asko baitabila. Bainan etzazko misionestari aiher.

        »Badut zoin aldetra jo; nahigabe asko gerthatzen zaut bidean, bainan bethi han da Jainkoa, zoinak harentzat zerbaiten egiteko gogoa dutener nasaiki emaiten ohi baitiotzate zorionak eta gozoak.

        »Eta laster erran behar dauzut deusik ez direla nahigabeak atseginen aldean. Gehienik pairatu dutan orenetan etzaut gogoratu ere gibelerat behatzea. Ene urriki bakharra da zeren ez nizan lehenago ethorri. Eskerrak diotzat Jainkoari ez dautalakotz epherik eman, hunat ethortzeko xedea hartu-eta, bururatu ez nueno.»

        Ez xoilki, erran dugun bezala, Misionestek badituzte atsegin egiazkoak, bainan oraino Jainkoak laguntzen eta zaintzen ditu eskualde arrotz hetako gerthakunde gaxtoetan.

        Huna zer dion Asiako misionest batek.

        Basabereak usu dire eskualde hotan, eta guxiz tigreak, orotarik borthitzenak. Ez banute jadanik miletan iretsi, zor diot Jainkoari bakharrik; harrek du bere Misionesta bethi zaindu eta hiltzetik begiratu.

        Gau batez huna zer gerthatu zautan. Gau hura zen hain beroa, non ene etxolako athe leihoak idekirik utzi bainituen.

        Lo nindagolarik, harrabots batek kolpez ihazartzen nu. Zer ikhusten dut?

        Oi jauna, tigre handi hat!

        Leihotik barnera jauzi egin du, harren begiek bi ikhatz gorriek bezala argitzen dute, inguruka dabila marrumaz, ene ohantzetik hurbil asmuka ari da...

        Jesus eta Maria, othoi hel zaizkitet!

        Hori zen ene othoitza, bainan xoilki bihotzetik, ezen ixilik nindagon, ikharan, higitu gabe.

        Tigre ikharagarriak azkenean kanporat berriz egin zuen jauzi. Ez ninduen hunkitu; ez bide nintzen harren gogorako poxia; eta zinez aithortzen dut ez zautala batere gaitzitu.

        Bainan ez banu ihizi horrek ederki klaskatu, zor diot, ez harren bihotz onari, bainan ene Jainko handiaren laguntzari.

        Huna zer dion oraino bertze Misionest batek.

        Egun batez, goizean goizik, aldarean nintzen, ene meza sainduaren erraiten ari. Ez bide zaion debruari eder, ezen huna zer gerthatu zen.

        Bi gizon aldarera beldu zaizkit mehatxuka, baizik eta toki hek behar ditudala berehala hustu, edo berzeinez hek jakinen dutela zer egin.

        Uzten ditut erraitera, eta ene mezari aintzina jarraikitzen naiz.

        Biharamunean abiatzen naiz bertze herri batetara; hango girixtinuak kofesatzen ditut, pagano zonbait batheiatzen, eta guzieri luzaz katexima egiten.

        Lanak akhabatu-eta, solasean pharatzen naiz herriko buruzagiekin. Mintzo gare gehienik eliza berri baten egiteaz. Eta horra non bezperako gizon tzar hek heldu zaizkidan, zaldiz, harmak eskuan, bira pixtolet gerrian, eta oihuka:

        Zer! hemen haiz oraino? Hea jeik hortik, har hire zaldia eta joan hementik urrun!

        Hitz horietan khexatzen dire ene Indianoak, oldartzen zaizkote jende arrotz gazto horieri. Ikhusten dut kalapita zerbait izanen dela, eta orduan, ez nahiz odolik ixur dadien nigatik, zaldirat iragaiten naiz eta joaiten ihesi.

        Urruntzen ikhusi nuteneko, gizon tzar hek ere abiatzen dire eta niri jarraikitzen.

        Irriz eta laidoz hasten zaizkit. Zer-nahi zarkeria, zer-nahi ahopaldi gaxto aurthikitzen dute gure Erreligione sainduaren kontra. Joka dabilate ene zaldia, ni lurrerat aurthiki beharrez, Pixtoletak eskuan harturik, hiltzeaz mehatxatzen nute.

        Herstura horrek lau egunez irauten du. Eta azkenean, ez dakit nola, nere gisa uzten nute. Ene biziaren sakrifizioa egina nuen, ez nuen uste atheka gaxto hortarik atherako nintzela; bainan Jainkoak zaintzen ditu bere Misionestak; harrek khendu nu etsaien eskuetarik.