35. BURUA

Irugarren erremedioa aragizko pekatuaren kontra
da borondate oso bat eukitea, ez alakorik egiteko.

1 §.

        Ez jausteko desoneskeriako pekatu loian ta, jausi ezkero bere, jagiteko bide ta bitarteko ona ta ezin geiagoan obea da, artutea gogo, asmo, borondate ta propositu irme sendo egiazko bat, ez alakorik egiteko beinbere. Erremedio ta osagarri au da ain andia ta ain bearra, ze berau bage alperrak, utsak, baliobageak dira beste guztiak. Jangoikoaren aldetik bear da bere grazia ta laguntasuna; ta guretik gure gogoa ta borondatea, ez pekaturik egiteko.

        Bekatu onetan sarturik zagozanean, arrisku andia dozu kondenetako; ta eztago beste biderik seguruan ifinteko zeure salbaziñoa, ezpada artzea borondate egiazko bat, aldegiteko pekaturako dozun lagun gaisto orreganik. Datorrenean jubileo bat, edo jai andi bat, edo garizumea, ikusirik galdua zareala orrela bizirik, egiten dozu konfesiño jeneral bat uts egite guztiena, propositu sendo bategaz, lengo pekatura ta lagunagana ez biurtzeko. Eta andik aurrera alan kunplietan dozu; etzara geiago biurtzen. Au ondo dago.

        Baña, itxite au, amoranteaganik aldegite au, zelan edo ze modutan egingo dozu? Onez onera, areriotu baga, ala aserraturik, arerioturik? Baldin areriotuten bazara, aror non dozuzan bertati amorantearen aldetik milla birao, madarikaziño, esa-mesa, burla, desonra ta zer esan andiak; zorroztuko dau zure kontra bere miña, dedar ta negar egingo dau, eztau iñok ixilduko. Eta, baldin areriotu bage, ta gorroto ta aserrea etorri bage, onez onera largatzen badozu, lanak, gatxak, pelligruak, aldatsak datoz. Bada, gatx da lenago adiskide gaistoaz ibilli ezkero amorentasunean, irautea lengo pekatura biurtu bage. Ezta ori ain erraz nola zuk uste dozun.

        Onen ganean, gauza bi esan gura ditut. Lenengoa: baldin aserratu bage, areriotu bage ezin apartau bazara zeure lagun desonestu orretarik, gai onetan ausi egizu bere adiskidetasuna, ebagi egizu bere tratua, areriotu zaite ordu onean. Eta orduan, ikusi arren emakume edo gizakume ori gorrotoan sartzen dala zure kontra edo gaixotuten dala, ez egizu jaramon, ez dozu zer ikusirik zeure konzienzian. Bada, aren gorrotoa, ikusiezina ta gatxa bere ganean izango da, ez zurean. Zugaiti deungero badiño, irunsi ta sufritu egizu, zerren alan merezi dozun. Alako ezteguetan alako zopea; alango egiteak alango ondakinak; atsegin igaroak naibageak dakardez.

        Bigarren esan gura neukeana da: baldin zeure lagun gaisto orreganik, zeure galai edo amorante orreganik adiskidetasun onean, areriotu bage, gorrotorik artu bage, bakea ausi bage ta bekatuari bide guztiak itxirik aparta al bazaite, alan egin daizula. Baña eranzungo deustazu: Zelan aldegingo nas areriotu bage? Ezta gatx, ezta ezin daiteken lana, baldin biok, gaistakeriarako lagundu ta alkartu zarean legez, gogoz artzen badozue ontasunean bere laguntzea; ezinbestez baño bata besteaz ez ikusirik ta al dan guztian alkarreganik alde eginik.

        Zeure gogo ta biotzean erabagi dozunean deboziñora, birtutera, Jangoikoaren gauza onetara emotea, pekatu guztietarik ta batezbere desoneskeriakorik iges egitea, esaiozu zure lagun orri: Akabatu dira gure ibillera gaisto guztiak; erabagi dot neure Jangoiko maitea serbietea. Berandu bada bere, ezagutu dot zu ta ni galduak goazala lengo pekatuari jarraiturik; eriotza txar bat egiteko bidean gabilz. Eta alan, geure arteko ezagutza ta tratua alde egin bear dogu; apartau bear gara; ta emendik aurrera (ganerakoan adiskide geldituten gareala) alako traturik bage, garbi ta ondo bizi bear gara.

        Nik alan gura neuke; alan erabagi dot; gogo artu dot; zuk bere artuizu. Eta jakin egizu, ez dozula emendik aurrera zer geiago berba egin alako egitekoz nigaz: bada, nik orainganik betiko adio ta despedidako agurra egiten deutseet lengo gauza txarrai, ta bai zuri bere. Au guk egiten badogu, beste askori bere ejenplu ona ta bidea emongo deutseegu, guk legez largatzeko adiskidetasun desonestua. Aramen non dozun erremedio on bat, alan arimarako, zelan gorputzerako ta mundurako; alkarregaz gomutaurik ta berba eginik, ta aserratu baga, alkarreganik apartetako, ta ez bekaturako lagunduteko. Batez bere iñok ezpadaki zuen lenago[ko] tratu gaistoa.

        Baña, len munduak dakiela pekatuan egon direanak, ikusirik orain larga dabela pekatua, eztabe andik aurrera len legez alkarregaz ibilli, jan, edan, solastu ta lagundu bear, ezpada premiñak bearturik. Batetik, okasiñoak okasiño barria biztu eztaian; ta, bestetik, eskandalorik emon eztidin; ta munduari adietara emoteko ez dala aen artean lengo konturik, ez pekaturik. Bada, bearturik gagoz ejenplu ona emotera guztiai; ta erakustera munduari kristiñau fededunak gareala; ta ori ez zure santutasuna agertu dedin, ezpada, zure bizitza garbia ikusirik, besteak Jangoiko[a] alabatu daientzat. Baita, bada iñor zu legez dongero bizi izan danik, arturik zure ejenplu ona, itxi ta larga daizan bere tratu txarrak, adiskidetasunak ta lagun gaistoak; ta animatu dedin bera bere, zuk artu dozun gogo ta borondate ona artutera; ta zuk legez largatzera pekatuzko okasiñoak, arriskuak, bideak ta gaistakeriak.

2 §.

        Desoneskeriako pekatu loi lotsagarriaganik aldegiteko gogo ta borondatea ain bearra da zartasunean, zein gaztetasunean. Bada, gogoaren aldetik ain urrean, ain arrisku ta peligru andian dago zarra, zei[n] gaztea. Persona bat danean ordia, prestuegia, gastatzallea, jan-edanera ta desoneskeriara emona, esan oi da alangoagaiti, itxiko dituela denporaz aragizko gaistakeriak, baña ez ardao[a]ren afiziñoa ta bizioa. Bada, urteakaz oztuten da odola, argaldu gorputza, baña ez onela edatea. Baña, jakin egizu, gaztetan desoneskeriari emona zana, bizio onetan zartu ta oitu dana, zartzaroan bere geienetan orretara emoten dala: ez obraz, baña bai gogoz. Gogoa ezta aguratuten, atsotuten, beti da gaztea; ta gazte denporako ekanduak zartasunean bere biztuten dabe, zaletuten dabe gogoa.

        Zarrak pekatu gitxiago egiten badau bere obraz, baña gitxiago ori egiteko gogoa beragaz dau. Eta au da, San Gregoriok diñoan legez, deabruaren asmua: obraz ezin eragin dabenari, gogoz baño ezpada bere, pekatura eragin ta ekartea. Zarra izanagaiti, baldin bere biotzean ezetasunik, afiziñorik badauka desoneskeriarako, laster agertuko da bere berbeetan, bere esate ta egiteetan. Pekatu onetan ez jausteko, ezta asko adimentu ona ta indarrak eukitea; ezpada gogo ta borondate sendo bat ifintea, Jangoikoaren graziaz batera, ez alako pekaturik egiteko. Zorionekoa izango da, bizio onetarako indarra joaten jakonean, atarako gogoa bere joaten bajako, otztu ta kenduten bajako.

        Egia da zaartu ezkero, edade jausira eldu ezkero, odola oztu ta gorputza argalduten dala; baña ori beragaiti da ezainago ta gaistoago zartasuneko amorentasuna: dalako gogoarena, naturaleza naibagetuarena, forzatua, okasiñobagekoa, kondenetako señale adigarria ta Espiritu Santuaren kontrako pekatuetarik bat. Alakoari esan leikio Udo eritxan bati esan jakona: Asko jokatu dozu, desoneskeria asko egin dozu; larga, bada, joko gaisto ori, zartu zara, ez geiago biurtu. Akaba jokoa, zeu akabatu ta kondenatu baño len; larga zuk a, ak zu itxi baño len. Baña Udok ez eban larga gura: eriotza txar bateaz akabatu eban; ta zuri bere au berau jazoko jatzu, zartasunean edolabere bizio onetarik alderatuten ezpazara.

        Gogo artze au izan bear da sendoa, eragingillea; zerren bestela, ezteutsue ezer balioko, ez limosnak, ez barauak, ez egite onak, ez urtez astundurik, zarturik, indarbageturik egoteak. Gogo santu au ain bearra da ez jausteko pekatu onetan, ze bestela utsak izango dira alegin guztiak, ardura guztiak: ta au da irugarren erremedioa.