AMARGARREN ERAKUSALDIA

Birjiña kuit santaren jayotzaren gañean.

Jacob autem genuit Joseph, virum Mariae
de qua natus est Jesus, qui vocatur Cristus. Mathei 1.

        Iru jayotzari bakarrik pozaldi, edo festibidadea egin oi die Eliz Ama Santak. Egiten dio lenbizia Jesus maitagarri Jainko-gizonaren Jayotzari, guzion Salbatzallearen jayotzari dagokan bezala. Egiten dio urrena Jesusen etorreraren berri onak ematera Jesusen aurretik etorri zan S. Juan Bautistaren jayotzari. Egiten dio irugarrena, eta egiten dio S. Juan Bautistaren jayotzari baño askoz bide geyagorekin zori oneko Jesusen Ama maitagarriaren jayotzari. Jayotza onetan atsegin pozez beterik Eliz Ama Santa deyez asitzen zayo Birjiña txit santari, esaten.diola: Zure jayotzak, Birjiña Jainko beraren Ama, atsegin pozez bete du mundu guzia. Nativitas tua Dei Genitrix Virgo, gaudium anuntiavit universo Mundo. Jayotza onen gañean bada nere enzunleak zeña zuek beneratzen, eta alabatzen dezuen atsegin pozez beterik itzegin biar dizuet gaur; baña lenago, Aita Santu Benedikto XIII agintzen digun bezala doktriñako puntutxo bat ukitzera noa. Izan bedi bada, gaurko gure doktrina Birjiña txit Santari zor zayon benerazioaren gañean.

        Iru benerazio mota erakusten ditue Teologoak. Lenbizikoa da Jaungoikoari bakarrik ematen diogun benerazioa, Teologoak S. Agustiñekin Latria deitzen dioena. Benerazio au ematen diogu Jaunari gauza guzien Egille andi, ta Jauna dalako ezagueran. Bigarren benerazio mota da Santuai ematen diogun benerazioa, Dulia Teologoak deitzen dioena. Benerazio au ematen diegu Santuai Jainkoaren adiskideai bezala, gure bitartekoai, eta Espirituaren tenploai bezala. Argatik benerazio au Jaunari ematen diogun benerazioa baño askoz txikiagoa da; beneratzen degu alabaña Jainkoa gauza guzien Egille andia, eta Jauna bezala; eta Santuak, ez Jainkoak balira bezala, baizikan Jaungoikoaren adiskideak, gure bitartekoak, eta Espiritu Santuaren tenploak bezala. Irugarren benerazio mota da Birjiña txit Santari ematen diogun benerazioa, Hyperdulia Teologoak deitzen dioena. Benerazio au aurreneko bien bitartean arkitzen dan benerazioa da, alde batetik alabaña askoz, eta askoz txikiagoa da Jainkoari ematen diogun benerazioa baño, bestetik andiagoa da beste Santuai ematen zaten benerazioa baño. Badakit Birjiña txit Santari, eta berebat Santuai ematen diogun benerazioaren kontra asko daraustela herejeak, eta Birjiña, eta beste Santuak Jainkotzat adoratzen bagindu bezala, idolatrak guri deitzerañoko ausardia duela. Nolabait engañatu bear beren ikasleak.

        Baña guk aitortzen diegu biotz osoz Jainko bakar bat dala: aitortzen diegu Santu guziak, eta Birjiña txit Santa bera ere ezpalira bezala dira Jaunaren anditasun baztergabekoaren aurrean. Omnes gentes quasi non sint, sic sunt coram eo: aitortzen diegu S. Agustiñekin, Jainkoari ematen diogun benerazio andi Latria deitzen zayona Jainkoaz osterontzean iñori eman bear etzayola. Illo cultu, qui graece Latria dicitur, nec colimus, nec colendum docemus, nisi unum Deum. Baña diogu S. Agustin berarekin, diogu Eliz Ama Santarekin beneratu bear dala Birjiña txit Santa, ez ekiaki Jainkoa baliz bezala, (au litzake alabaña anziñako hereje Koliridianoen herejia) baizikan Jainkoaren Ama bezala, baizikan Santa guzien Erregiña bezala, baizikan Jesu-Kristoz ozterontzean gure Bitartekorik andiena bezala. Benera dezagun Jainkoaren Ama, dio Nizeako Konzilio II, ez Jainkoa bezala, baizikan Jainkoaren Ama bezala. Sanctam quoque Genitricem adoremus, non tanquam Deum, sed tanquam Dei Mater, secundum carnem.

        Benerazio au ematen diogu Birjiña txit Santari lenbizia: gerengan aitortzen degula, ta sinisten Jainkoaren Amatzat; Santu guzien, ta Aingeruen Erregiñatzat: Bigarrena, beste Santuetan baño uste geyago degula beraren bitartekotasunean. Irugarrena, beraren Letaniak esanaz, eta berari gure bitarteko andiari bezala erregutzeaz. Laugarrena, beraren imajiñai agur, ta erreberenzia egiñaz. Baña kontu emen Trentoko Konzilioak erakusten digun dotriñarekin. Beneratu bear dirala dio Konzilio onek Birjiña txit Santaren imajiñak, (baita beste Santuenak ere): imajinai ematen zaten benerazioa igarotzen da alabaña, edo zuzentzen da Birjina beragana. Baña Konzilio berak erakusten digu ezdala uste izan bear, askok bear bada uste duen bezala, Mariaren imajiñetan arkitzen dala mesedeak egiteko esku, edo birtuteren bat. Imajiñak alabaña, ez dira beste gauzatarako, ezpada Zeruan dagoanaz oroi gaitezen.

        Jauna, esango dit norbaitek, ni oraindaño uste orretan bizitu naiz, eta uste onekin nik, eta beste askok lenago promesak egiten diozkagu Ama Birjiña Aranzazukoari, beste imajiñai baño. Baldin ustea ipiñi badezu Aranzazun arkitzen dan imajiñan, gaizki ipiñia da; eta jakin bear dezu, besteak (baldin gauzen zerbait berri badue) Ama Birjiña Aranzazukoari, edo besteren bati promesak egiten diozkeenean, ez duela bere ustea imajiña edo bulto artan ipintzen, baizikan Zeruan argitzen dan Birjiña beragan. Jauna; beraz diona egia bada; edo imajiñak ezpadue mesedeak egiteko esku, edo birtuterik batere, alferrik da, edo obeto esateko, zorakeria da, Aranzazuko, edo beste tokiren bateko imajiñai promesak egitea. Ez orrelakorik. Zergatik Birjiña txit Santak imajiña bataren bitartekotz askotan mesedeak egiten ditu, beste imajiñen bitartekotz egiten ez dituanak. Zergatik egiten duan au, ori ez da gure kontuko gauza.

        Bigarrena; Trentoko Konzilioak erakusten digu, Birjiña txit Santaren imajiñai, eta orobat beste Santu guzienai, etzateela erregutu bear, etzateela ezer eskatu bear; imajiñak alabaria ez due gure erreguak aditzeko belarrik. Jauna, esango du arriturik norbaitek; Jauna, nola izango da, baldin guziok Mariaren imajiñai erregutzen, eta mesedeak eskatzen egoten bagera? Guziok egoten gera erregutzen, egia da, imajiñen aurrean, baña ez diogu erregutzen imajiñari, edo bultoari, bazikan Zeruan arkitzen dan Birjiña txit Santari, zeñaz imajiñak oroi erazten gaituan. Au da Konzilio Trentokoak gauza onen gañean erakusten digun dotriña; doktriña bear bada zenbaitentzat premiazkoa. Goazen orain Birjiña txit Santaren jayotza doatsuaren gañean itzegitera. Birjiña guziz Santa! indazu zure grazia, ta laguntza neretzat goyegia dan lan onetarako, bada eskatzen dizut zuk ainbeste nai dezun Aingeruaren agur andiarekin Abe Baria.

Jacob autem genuit Joseph, virum Mariae
de qua natus est Jesus, qui vocatur Christus. Mathei 1.

        Jakob izan zan Joseren Aita, Jose Mariaren esposa, zeñagandik jayo zan Jesus, Kristo deritzana, dio gaurko Ebanjelioak. Jacob autem genuit Joseph virum Mariae de qua natus est Jesus, qui vocatur Christus. Au da Ebanjelistak Mariaren jayotzaren, eta bizitzaren gañean itzegiten duen guzia. Zer da au, Ebanjelista Santuak? esaten die S. Tomas de Villanuevak Mariaren jayotzako sermoyan; zergatik Mariaren jayotzako gauza miragarriak aditzean artuko gendukean atsegin kontentu andia ukatzen diguzue? Zergatik gauza onen atsegin pozgarriak, ainbeste ansiaz deseatuak isillik uzten dituzue? Cur tanto nos gaudio privatis? Cur ha tan laecta; et desiderata conticuistis?. Alaere, dio Santuak, isillik uzten dituen gauza guzien ordain da (eta askoz geyago), Mariari Jesusen Ama dala esatean, ematen dioen alabanza. De qua natus est Jesus. Zeren baldin Maria bere jayotzan bada Jaunak berak bere Amatzat eternidadetik auturikako aur doatsu ura, zeñagandik jayo bear zuan, eta jayo zan Jesus, zer nolakoa izango da jay otza au? Zenbat santidadez, graziaz, doayez, birtutez betea? Zein atsegin poz andikoa Mundutar gaixoentzat? Zuek, uste det, nere enzunleak, ansia andiarekin gauza oek aditu naiko dituzuela, eta nik, gauza oek berak nolaere bait zuei adirazteko, diot: Mariaren jayotza da: Jaicoarentzaco guciz Santa; Manduarentzat guciz atseguin pozgarria. Ona emen, gaurko nere itzegiteko gai guzia.

§ I.

        Mariaren Jayotza da lenbizia Jainkoarentzako, eta Jainkoaren begietan guziz Santa; au da, Jaunaren graziaz, birtutez ta doayez betea. Birjina txit Santa ezin geyagoraño Zeruko graziaz, doayez ta birtutez betea, ta edertua izan zala ezin ukaditekean, eta Elizako Doktoreak argiro erakusten diguen gauza da. Ezin asma diteke, dio S. Anselmok, Jaunarenaz osterontzean, edo Jainkoarena ezpada Birjiña onen Animako edertasuna baño ederragorik. Ondorik ez duan itsasoa adinakoa da Mariaren grazia, dio S. Juan Damaszenok; eta S. Epifaniok, numero, ta neurri guziak baño andiagoa. Aingeruari, eta Santuai, dio S. Buenabenturak S. Jeronimorekin batean, Aingeruari, ta Santuai, ta beste gañerako guziai puskaka eman die Jainkoak bere grazia, baña Jesusen Amari eman zion zegokanari bezala, graziaren betetasun guzi-guzia. Ceteris per partes praestatur, Mariae vero simul se tota infudil gratiae plenitudo. Doktore Santu oek, egia da, ez duela izendatzen Mariaren jayotza, sortzea, edo beste denborarik, baña oen esan oriek Mariaren jayotzari dagozkanak dira; graziaren betetasun edo ugaritasun au guzia Mariari ematen diok, zeren Jainkoaren Ama izateari ala dagokion, edo zeren Maria dan arako Jainkoaren egitura eder-miragarri ura, zeñagandik jayo zan Jesus Jainko gizona, Maria, de qua natus est Jesus, eta Birjiña txit Santa bere jayotzako puntuan ere zan Jaunak bere Amatzako eternidadetik autu zuan aur eder-miragarria: zan Jainkozko imajiña eder ura, zeñagandik jayo bear zuan, eta jayo zan Jesus. Maria, de qua natus est Jesus.

        Gauza au, bear dan eran sinisteko, edo beintzat zein sinisgarria dan ezagutzeko, jakin bear da, gure Jainkoak norbait autzen duanean karguren baterako, ez diozkala ukatzen karguari dagozkan grazia, doai, eta birtuteak. Jainkoak zerbaitetarako autzen dituanak, prestatzen ditu, dio S. Tomas Aingeruak, autzen dituan kargurako egokiak egiten dituan moduan. Quos deus ad aliquid eligit, ita praeparat, ac disponit, ut ad id quod eliguntur, inveniantur idonei. Argatik S. Juan Bautistari bere jayotzatik eman ziozkan ainbeste grazia, doai, eta birtute, zeren autu zuan bere prekursoretzat. Argatik S. Pedrori ainbeste konstanzia, zeren autu zuan Eliza guziaren burutzat. Argatik ainbeste Fedearen zelo S. Pablori, zeren autu zuan Fedearen zabaltzalletzat. Emendik, baldin Birjiña txit Santa bere jayotzan (baita bere sortzean ere) auturik arkitzen bada Jainko beraren Amatzat, ezin ukatuko diozka Jaunak dignidade, ta exelenzia oni dagozkan grazia, doai, ta birtuteak. Baña, nork, nere enzunleak, nork adierazi, nork ezagutu ere zein andiak, zein ugariak izan bear duen Jainkoaren Ama izateari dagozkan Zeruko grazia, doai, eta birtuteak? Galde bekie Doktore Santuai zer dignidade zer exzelenzia dan Jainkoaren Ama izatea? Batzuek erantzungo due miragarri guzien artean miragarri andiena, ta berriena dala. Miraculum miraculorum omnium; besteak, Jainkoaz osterontzean asma al ditekean goitasun, eta exzelenzia guziak igarotzen eta garaitzen dituala. Hoc unum, quod Dei Mater est, excedit omnem altitudinem, quae post Deum cogitari potest. Galde bekie zenbait Teologori, eta ardura gabe erantzuten due: Jainkoaren Ama izatea dignidade ta exzelenzia baztergabekoa dala. Galde bekio Teologo guzien buru S. Tomas Aingeruari ere, eta erantzungo digu, eraren batera bazterrik, edo mugarik ez duan dignidadea dala Amatasun au. Birjiña doatsuak, dio Santuak, Jainkoaren Ama danez, nolerebait bazterrik ez duan dignidadea du; zeren bazterrik gabeko on, edo ontasuna dan Jainkoa, zeñaren Ama dan: eta alde onetatik ezin egin diteke gauza obe-goyago, ta miragarriagorik. Beata Virgo, ex hoc, quod est Mater Dei, haber quamdam dignitatem infinitam, ex Bono infinito quod est Deus, el ex hac parte non potest aliquid fieri melius.

        Ongi: eta Jainkoaren Ama izatea dignidade, eta exzelenzia onen goi miragarria bada: eta beste aldetik S. Tomas Aingeruak dion bezala, Jainkoak karguren baterako aututzen dituanak prestatzen baditu karguari dagozkan grazia, doai eta birtuteakin, izanik Birjiña txit Santa dignidade, ta exzelenzia onetarako autua eternidadetik, zenbat santidade, zenbat grazia, zenbat doai, eta birtute izango zituan bere jayotzan? Gogora ekartzue zuek, nere enzunleak, eta zuek au gogoan darabiltzuen bitartean, nik uste det Aita Suarez jakintsuarekin: Mariak bere jayotzan, ta lenagotanik ere zituan Santutasun, grazia, doai, ta birtuteak geyago, ta ugariagoak zirala izan diran, ta izango diran Santu, ta Santa guzien Santutasun, grazia, doai, eta birtuteak baño: geyago, ta ugariagoak Zeruko Serafin, Tronu, eta Aingeru guzienak baño. Zeren oek guziak batean ipiñi arren Jainkoaren Ama izateak duan exzelenzia ta dignidadeagandik urruti arkitzen dira.

        Ipiñi hitez alde batetik Lege zarrean, ta berrian izan diran Santu, eta Santa guziak. Ipiñi bitez arako Sara aek, Jael aek, Judith aek, Ana aek. ipiñi arako Abrahan leyal aek, Jose konstante aek, Dabid urrikalsu aek. Ipiñi Erriak, ta erreinuak, España, Italia, Franzia, Grezia, India, Jaunaren Legera zituen Apostoluak. Ipiñi Jesu-Kristogatik mundua beren odolez umandu duen Martiri guziak. Ipiñi, Jauna osotoro serbitzeagatik, mendi urruti, ta bakardadeetan bizitu diran eremutar guziak. Ipiñi paret artean Aingeruen erako bizitza eder garbi bat egin duen Birjiña guziak. Ipiñi Relijioen fundadoreak beren seme guziakin, S. Benito, S. Agustin. Santo Domingo, S. Franzisko, S. Bruno, S. Ignazio ta beste guziak. Altxa orain animaren begiak Zeru Enpireoraño, ezin konta al dira Aingeruak, eta dan txikienak santidade, grazia, doai, ta birtute geyago du Santurik andienak baño. Ipiñi bitez Aingeru beenekoak, erdikoak, eta goyenekoak. Nork adierazi, zein andia izango dan ainbeste Santu, ainbeste Aingeruen Santidadea? Nork adierazi norañokoak izango diran oen guzien grazia, doai eta birtuteak? Baña ipiñi bedi beste aldetik arako Jaunak bere Amatzat eternidadetik arturik jayotzen dan aur eder miragarri ura. Ez ote da aur au bakar bakarrik Santuen eta Aingeruen eskuadra oriek guziak baño ederrago? Ez ote du, oriek guziak baño Santidade, grazia, doai eta birtute geyago ? Egiaz ni erraz engañatu naiteke, baña uste det asko gizon jakintsurekin, Santu guziak, Aingeru guziak, dignidade, ta exzelenzian garaitzen dituan bezala, era berean garaitzen dituala animako edertasunean, grazia, doai, ta birtuteen ugaritasunean. Uste det, Jaunak ederrago deritzala bere Ama izateko mundura agertzen dan aur eder miragarri oni, Santu guziai, ta Aingeru guziai baño. Ezin konta al dira nere serbitzari oek guziak, dio Jaunak. Adolescentularum non est numerus; baña au bakarrik da nere ederra, dio aur onegatik; au bakarrik santidadez, graziaz, doayez ta birtutez osotoro betea. Unica est columba mea: perfecta mea, Emendik, izanik Jaunaren begietan aur zori oneko au onen ederra, onenbeste graziaz, doayez, ta birtutez betea, aur au, edo Mariaren jayotza da Jainkoarentzako, edo Jainkoaren begietan guziz Santa. Au da aurrena adierazteko artu genduan gauza.

§ II.

        Mariaren jayotza Jainkoaren begietan guziz ederra guziz Santa, izateaz gañera, da mundu guziarentzat guziz atsegin pozgarria. Gure jayotzak, baldin fedearen begiakin begiratzen badiegu, ez dira ez atsegin pozgarriak, baizikan negargarriak: jayotzen gera alabaña Adanen bekatuan irabiotuak: jayotzen gera gaitzerako griñaz geran guziok beteak; jayotzen gera Jainko beraren etsayak, eta etsai galgarriaren mendeko anima galduak. Ez da egiaz ez, Mariaren jayotza gisa onetako jayotza doakabe-negargarria; jayotzen da alabaña Adanen bekatuaren loyak batere ukuitu gabe, jayotzen da ekusi degun aina graziaz, doayez, eta birtutez edertua. Eta, au ez da biderik asko Mariaren jayotza mundu guziarentzat atsegin pozgarria izateko? Biderik asko da, bai, munduak ondo ezagutzen balu zer gauza dan Adanen bekatuaren loyak ukuitu gabe jayotzea: eta jayotzea ainbeste Zeruko graziaz, doayez, ta birtutez edertua, eta apaindua. Baña nola ongi ezagutzen ez ditugun gauz oek, ez da guretzat ain atsegin poz andikoa alde onetatik. Guziz atsegin pozgarria da mundu guziarentzat, zeren munduak ainbeste sekulan ansi andiarekin uste zuan Salbatzallearen Amaren jayotza dan.

        Bai, nere enzunleak, bay; Mariaren jayotza guziz atsegin pozgarria da mundu guziarentzat, zeren Salbatzallearen Amaren jayotza dan. De qua natas est Jesus. Adan, gure lenbiziko gurasoak Jaunarekikoa galdu zuanetik Mariaren jayotzara lau milla eta geyago urteren arrastoa zan. Denbora onetan guzian Salbatzallearen berria izan zuen munduan askok; izan zuen Patriarkak, izan zuen Errege askok beintzat. Izan zuen Profetak ere; eta Munduak oen ezpañaz ansia guziz andiarekin deitzen zion bere Salbatzalle oni. Adan gizagajoak beti begien aurrean zeuzkala bere zorakeriaz bere buruari, ta ondorengo guziai egin ziezten kalte arrigarriak, oek guziak erremediatu nayaz, deituko zion egiaki guzien ordez, deituko zion bein da berriz, ta askotan ere, deituko zion egun oro goiz arrats, da, nork taki zenbat aldiz? Deituko zion bere bat Abrahanek ere, deituko zion, eta deitu zion Jakob, onen semeak ere. Salbatzallea ekusteko ansiaz noa ni mundutik Abrahanen Linbora esaten zien Jakobek bere umeai iltzeko puntuan; an egon bear det nik, eta egon bear due ongi ill guziak, Salbatzalle au datorkigun artean. Salvatorem meum expectabo. Noiz artean, Jauna, esaten zion Dabid Santuak ere Jaungoikoari, noiz artean egongo zera geldirik, ta gugana etorri gabe? Egizu Jauna, gaurdanik, ta luzatu gabe, egiteko zauden zere lan andia: esnazazu zure Eskuguzialdun ori, eta atoz, atoz guzien Salbatzallea. Excita potentiam tuam, et veni. Era onetan bertan Jaunari agertu ziozkan Munduak bere Salbatzallea ekusteko ansia arrigarriak Profeten ezpañaz. Oen artean Isayasek adierazi zuan, izango zala denboren buruan Birjiña bat aur dun gizonik gabe. Birjiña au erdiko zala, eta izango zuala seme bat Birjiña gelditzen zala. Ecce Virgo concipiet, et pariet filiun. Au era askotara adierazirik, asitzen zate Zeruai otsez, esaten diela: zertan zaute, Zeruak, orren legorrak? Noiz urtu bear due zuen odeyak? Noiz Espiritu Santuak odei egiñik egingo du Birjiñ Amaren lur garbian bere birtutez egiteko dagoan lan andia? Aitu bedi, aitu bedi noiz ere bait, Zeruak, zuen legortasua ori. Rorale Caeli desuper. Bial ezazue odeyak, guk ainbeste ansiaz uste degun gure Salbatzallea. Et nubes pluant justum. Ansi oekin, nere enzunleak, igaro zituan mundu doakabe onek lau milla eta geyago urte gure Salbatzallearen ustean. Oraiñ, nork adieraziko du onenbeste ansiarekin bere Salbatzallea uste zuan munduarentzat, zein atsegin pozgarria dan Salbatzallearen Amaren jayotza? Ez egiaki nik beintzat; ni kontentu gelditzen naiz esatearekin, Mariaren jayotza guziz atsegin pozgarria dala mundu guziarentzat; zeren ainbeste sekulan ansia andiarekin uste zuan Salbatzallearen Amaren jayotza dan. De qua natus est Jesus.

        Egia au are obeto ezagutuko degu, zer gisatan deitzen Eskritura Santak Jesus gure Salbatzalleari, eta zer gisatan Mariari kontuz begiratzen badegu. Jesus gure Salbatzalleari deitzen dio Eskritura Santak Eguzki alde guzietara argi egiten duana; Sol iIluminans per omnia. Salbatzallearen Amari bere jayotzean deitzen dio Eskriturak, edo Aingeruak; Eguzki Jainkozko onen aurretik agertzen dan argia edo eguantza. Zein ote da, ekiten dioe elkarri Aingeruak ekusirik Salbatzallearen Ama jayotzen; zein ote da onako eguantzaren eran agertzen dan au ? Quae est ista, quae progreditur quasi aurora consurgens? Emendik naita ez guziz atsegin pozgarria izan bear du Salbatzallearen Amaren jayotzak mundu guziarentzat. Au ongi ezagutzeko gogora ekartzue zein era negargarrian arkitzen zan mundua Mariaren jayotzan; bekatuaren illuntasun izugarriak zein estalia. Israel-darrak ez besteak geyenak Jainkoa utzirik fedegabetasunaren gau illunean bizi ziran. Guziak atera ziran, dio Dabid Santuak, Zeruko bidetik; guziak galdu ziran Jainkoarentzako, ta Zerurako; etzan guzien artean gauz on bat egiten zuanik, bear bezala beintzat. Omnes declinaverunt, simul inutiles facti sunt; non est qui faciat bonum, non est usque ad unum. Argatik zabaldu zuan bai, ta ongi alaere, infernuak bere eztarritzar izugarria, dio Isayas Profetak; idiki zituan ezin geyagoraño bere ortzak, eunka, ta milloika irintsitzeko animak. Propterea dilatavit infernus animam suam, et aperuit os suum absque ullo termino. Zein era negargarrian arkitzen zan mundua Salbatzallearen Ama mundura agertzean! Bekatuaren gau beltz, eta illuntasun izugarriak guzia artua, ta estalia. Bai, dio Isayas Profetak, gauak, ta illuntasunak estalia arkitzen zan mundua, eta itsuturik jende guziak. Tenebrae operiebant terram et caligo populos.

        Esan gidazue oraiñ, nere entzunleak, onenbeste illuntasunen artean arkitzen bada mundua Mariaren jayotzan, eta onenbeste illuntasunen artean agertzen bada Maria eguantzaren eran berekin dakarrela Jesus eguzki Jainkozkoa, ez da guziz atsegin pozgarria Mariaren jayotza mundu guziarentzat? Egin dezagun kontu, mudaturik gure Zeru onen, eta Eguzkiaren mugimentua, oraiñ zenbait orduko gaua degun bezala, sartzen zakula, ez sei illabetekoa Groelandian bezala, baizikan berrogei, edo geyago urteko gau luze ikaragarri bat. Esan gidazue, baldin denbora oen guzien buruan agertuko balitzaku eguantz ederra, berekin ondoren duala Eguzkia, zeiñ atsegin pozgarria izango litzake? Ez giñake egiaz Groelandian bezala kontentu geldituko eguantzari Musikaz ongi etorri egitearekin; igaroko giñake noaski, fedeak besterik ez erakustera, Jainkotzat adoratzeraño ere. Eta, zer luke zer ekusi zenbait urteko illuntasun oek Mariaren jayotzan mundu doakabe au estaltzen zuen illuntasunen aldean? illuntasun oek bekatuaren illuntasun ikaragarriak ziran; eta ziran ez berrogei urtean, baizikan berrogei sekulan, eta geyagoan iraun zuen illuntasunak. Illuntasun ikaragarri oen artean, bada, agertzea Maria eguantz guziz eder baten eran, quasi aurora consurgens, bere ondoren duala guzien Salbatzalle Jesus eguzki Jainkozkoa, zeiñ atsegin pozgarria izango da? Nai ta ez guziz atsegin pozgarria. Guziz atsegin pozgarria Aingeruentzat; guziz atsegin pozgarria Linboko guraso santuentzat; guziz atsegin pozgarria Purgatorioko anima gaixoentzat; guziz atsegin pozgarria guziontzat; itz batean, guziz atsegin pozgarria mundu guziarentzat; zeren munduak ainibeste sekulan ansia andiarekin uste zuan Salbatzallearen Amaren jayotza dan. De qua natus est Jesus. Au da bigarrena, ta atzena adierazteko artu genduan gauza.

        Poztu bitez bada gure biotzak, dio S. Pedro Damianok; Exultemus; eta Jesus maitagarriaren jayotzan atsegin kontentuz bete oi diran bezala gure animak, bete bitez Jesusen Amaren jayotzan ere: et sicut gaudere solemus in Nativitate Christi, ita etiam et gaudeamus in Nativitate Matris Christi. Baña, zer probetxu aterako degu atsegin-poz onetatik, aztutzen bagera Mariaren santidadea imitatzeaz? Probetxurik batere-ez, edo obeto esateko, probetxuaren ordez kalte andiak. Argatik alferrikako gauza izan ez dedin Mariaren jayotzaren gañean predikatzea, eta festibidade au egitea, ez degu kontentu gelditu bear zori oneko jayotza onetan poztutzearekin, ez nere enzunleak. Sayatu ere bear degu guziok Mariaren santidadea imitatzera. Mariak bere jayotzan zuan bere dignidade, ta exzelenziari zegokion santidadea; eta guk ere Mariari imitatzen diogula, gure indar, ta alegin guziakin sayatu bear degu Jaunak eman digun kargu, ta enpleoari dagokan santidadea iristera. Au da Mariak bere jayotzan erakusten eta eskatzen diguna guzioi; au eskatzen die donzellai; au ezkonduai; au gurasoai; eta errietako buruai. Gisa onetan sayatzen gerala guziok, prest arkituko degu bai Mariaren bitartekotasuna, prest beraren eskua Jaunak eskatzen digun bizitza onera igotzeko; eta prest atzenean bizitza onaren saria beti betiko glorian. Amen.