AMARGARREN DOTRIÑA
ORAZIOAREN GAÑEAN

Salbearen explikazioa: eta Ama Birjiñarekiko debozioa.

        Abe Mariaren, eta Santa Mariaren aurreko dotriñan, Ama Birjiña Santisimaren alabanzarik andienak aditu dituzue N.K.: eta geiago Ama Birjiñaganako gure debozioa piztutzeko, eta beraren bitartez gure premia guzien erremedioa iristeko, Eliza Ama Santak erakusten digu beste orazio eder bat, Salbea deitzen dioguna: eta orazio onetan Ama Santisimari ematen diozkagun alabanzak: egiten diozkagun erreguak: eta eduki bear diogun debozioa aditzera eman nai dizkitzuet, eta atenzioa eskatzen dizuet.

        G. Salbea nork esan zuen? E. Eliza Ama Santak dauka arturik orazio ori. Zertako? Fabore edo mesedeak eskatzeko gure Señora Maria Birjiñari. Orretan zer aditzen degu? Gizon deboto, piadoso, eta jakinsuak Salbea konpondu edo ordenatu zuela: eta nola dan aiñ orazio ederra, samurra, eta guziz egokia, Ama Birjiña Santisimari zor zaizkon alabanzak emateko: eta bere anparo andia guk iristeko, orregatik Eliza Ama Santak orazio ori auturik, eta aprobaturik dauka: eta bere ofizio edo errezo publikoan ipiñirik dauka, eta usatzen du, eta nai du Kristau guziak ikastea, eta errezatzea Ama Birjiña alabatzeko, eta aren bitartez bere Seme maiteagandik premia edo nezesidade guzien erremedioa, eta betiko bizitza iristeko.

        G. Baña Salbea explikatu baño lenago, gure kartillako dotriñari narraiola, galdetzen det: Salbea esaten dezunean norekin hitz egiten dezu? E. Gure Señora edo Ama andre Maria Birjiñarekin. Eta nor da gure Señora Maria Birjiña? Da Señora bat, birtutez betea, Jaungoikoaren Ama, eta Zeruan dagoana. Eta Aldarean dagoana zein da? Zeruan dagoanaren imajiña edo aren anza duena. Zertako dago aldarean? Ura ikusi ta Zeruan dagoanaz oroitu edo akordatu gaitezen: eta aren imajiña dalako erreberenziatu dezagun: eta ori bera egin bear degu santuen imajiñakin.

        G. Ama Birjiña bat baño geiago bada Zeruan? E. Ez: eta argatik esaten digu gure dotriña laburrak dala Señora bat, eta ez geiago. Nola bada munduan Ama Birjiñaren aiñ izen, eta imajiña asko, eta diferenteak arkitzen dira? Errosariokoa, Karmengoa: Merzedetakoa: Guadalupekoa: Almudenakoa: Atotxakoa: Aranzazukoa: Monserratekoa: Konzepziokoa: Doloretakoa: Soledadekoa, eta beste ezin kontatu ala? Oriek guziak Ama Birjiña bat baizik eztira? Ala da egia: eztira bat baizik, eta guziak titulu, eta izen diferenteak eduki arren, Zeruan Ama Birjiña bakar bat baizik eztago: eta aren imajiña guziak ura gogora ekarten digue: bada eztago Ama Birjiña egiazkoa bera aldarean: baizik aren imajiña, edo imajiñak titulu diferenteakin.

        G. Eta zergatik ainbeste izen, eta titulu diferenteakin deitzen diogu Ama Birjiñari? E. Alde batetik aren bizitzako misterioak distingitzeko: eta bestetik munduko toki askotan egin dituan, eta egiten dituan mesede edo fabore andiak gogoratzeko: eta Kristauen esker ona, eta debozioa piztutzeko, toki orietan, eta titulu diferente orien azpian erakutsi edo agertu duen bere miserikordia gogora ekarriaz.

        G. Eta Ama Birjiñaren imajiñai orazio egiten diegu? edo zer eskatzen diegu? E. Imajiñai erai ez: bada eztira gauza biziak, eta ezer aditzen eztue: eta ala imajiñak bakarrik serbitzen due, Zeruan dagoan Ama Birjiña bizia guri gogora ekarteko: eta ari bakarrik gure erreguak egiten diozkagu: baña ala ere aren errespetoz, aren imajiñak erreberenziatzen ditugu: eta ori bera santuen imajiñakin egiten degu: eta Ama Birjiñari bezela, ez Santuen imajiñari, baizik Zeruan dauden santu biziai orazio egiten diegu, aen imajiñaren aurrean: eta orobat imajiñarik aurretik eztegunean. Eta Aingeruai, eta Santuai orazio egin bear diegu? Bai: Jaungoikoaren aurrean gure bitartekoai bezela. Eta zer gauza dira Aingeruak? Zeruan Jaungoikoaz gozatzen dauden espiritu zorioneko doatsu, eta bienabenturadu batzuek. Zertako Jaungoikoak kreatu, edo ezerezetik egin zituan? Aren Majestadea beti edo eternidade guzian bedeinkatzeko, eta alabatzeko. Eta zertako geiago? bere ministroak edo serbitzariak bezela Eliza gobernatzeko, eta gizonak zaitzeko edo gordetzeko: beraz badezu, zu gordetzen zaituan, Aingeru bat? Bai: eta gizon bakoitzak du berea. Eduki egiozu bada debozio andi bat, eta enkomendatu zakitzaio egunoro. Ora gure dotriña laburrak hitz gutxitan erakusten dizkigun egia andiak, eta konsolagarriak: eta zenbat zor diogun Kristauok gure Jaungoikoaren ontasunari ondo agertzen diguenak: bada eman nai izan dizkigu bere Ama Santisima bera, Zeruko Aingeruak, eta Santuak, gure bitarteko andiak berarekin izateko: eta baita eren exenplo edo bizimoduarekin gure ispilluak izateko, orain aei jarraituaz, gero Zeruan aen zorioneko lagunak izateko. Eta orretako ondo zetorren emen aditzera ematea, nolako erreberenzia eta debozioa zor diegun Ama Birjiñari, Aingeruai, eta Santuai. Baña ori zeoro esanik, eta explikaturik dago Jaungoikoaren legeko lenbiziko mandamentu Santuan, adorazioaren gañean emanik dagoan dotriña berezian: eta orobat Aingeruak zer diran, eta nola batzuek eren soberbiagatik kondenatu ziran, eta deabruak egiñik gelditu ziran: eta kontrara Aingeru humillak betiko salbatu ziran, eta betiko zoriona iritsi zuen: beste gauza andi askorekin aditzera emanik dago Aingeruen gañeko berariazko dotriña batean. Eta argatik, nola Ama Birjiña Santisimaren debozioari orain garraizkon, eta Aingeruai, eta Santuai baño erreberenzia andiagoa zor diogun, eta Salbea dan bera alabatzeko, eta honratzeko, eta beraren bitartez gure premia guzien erremedioa, eta betiko bizitza Jesu-Kristogandik iristeko orazio guziz egokia: eta artako Eliza Ama Santak arturik, eta aprobaturik daukana: Salbearen explikazio labur bat bakarrik egin bear dizuet: eta gogoan ondo artzen badezue, probetxu geiagorekin Salbea errezatuko dezue: eta Ama Santisimaganako debozioa zuen biotzetan obeto artuko dezue: 1. Bada Ama Birjiñaren alabanzan, hitz oek esaten ditugu: Salbe Erregiña, miserikordiaren Ama, bizitza, gozo edo dulzura, eta esperanza gurea, Salbe: eta esan nai degu: Jaungoikoak salba zaitzala Erregiña Maria, Zeruko, eta lurreko guzien Erregiña zerana: Aingeru guzien, eta gizon guzien Errege Soberanoaren Ama egiazkoa zeralako: Miserikordiaren Ama: miserikordia, eta fabore guzien jatorri, eta emalle Jesu-Kristoren Ama zeralako: eta miserikordia egiten, eta errukiz pekatariai begiratzen Jesu-Kristoren anzik andiena dezulako; bizitza: au da graziazko bizitzan iñoiz ere pekatuan erori gabe bizi izan zeralako: graziazko bizitzaren emallea Zerutik ekarri diguzulako: eta oraiñ ere beste iñork ez bezela, zuzaz ondo baliatu nai duenai pekatuaren eriotzatik libratzeko, eta graziazko bizitza iristeko lagundu nai diezulako: eta grazian daudenai, ori konserbatzeko, berariazko Zeruko sokorruak, eta indarrak iristen diezulako: orra zergatik bizitza, eta gurea esaten diogun. Eta orren ondoren deitzen diogu: gure gozo edo dulzura: zergatik beragan iñoiz ere arkitu eztan asarre anzik, eta mintasunik: eta zergatik Zeruko gozo, eta atsegintasunak, ez bakarrik gero gozatzeko, baita ere bertatik probatzeko iristen dizkigu; gere naigabetan, eta tristura aldietan beraz baliatzen bagera, Jesu-Kristogandik iristeko aiñ bearra degun pazienziaren doaia; bada orduan mintasun guziak gozo biurtzen dira. Eta orri darraio beste hitz gozo au: gure esperanza: baña nola dan Maria Birjiña Santisima gure esperanza ondo jakiteko, eztegu nastu bear Jesu-Kristogan daukagun esperanzarekin: modu batera da Jesu-Kristo gure Jauna gure esperanza guzia, eta beste modu batera da aren Ama Santisima gure esperanza. Jesu-Kristok bakarrik bere kabugabeko edo neurrigabeko merezimentuakin Jaungoikoaren justiziari gure pekatuen zorra pagatu zion: pekatuen barkazioa iritsi zigun: eta galdurik gendukan grazia, eta Zeruko deretxoa alkanzatu zigun: eta bear ditugun grazia guziak Jesu-Kristogatik Aita Eternoak ematen dizkigu: eta San Pedro Apostoluak deklaratu zuen bezela, eztago Zeruaren azpian Jesusen izena baizik gu salbatu ginzakeanik. Eta ala Jesu-Kristo bakarrik da guzion Salbadorea: eta bere Aita Eternoaren aurrean guzion bitarteko Soberanoa: eta argatik Eliza Ama Santak orazio guziak, baita Ama Birjiña Santisimari egiten diozkanak ere, bukatzen ditu Jesu-Kristoren izenean. Per Dominum nostrum Jesum Cristum. Nola da bada Ama Birjiña gure esperanza? Zergatik dan Jesu-Kristorekiko gure bitartekorik andiena: bada bere Ama guziz maitea du: Zeruko Aingeru, eta Santu guziak baño maiteago du: eta guziak baño geiago honratzen, eta estimatzen du: berak gure Amatzat, Patronatzat, eta Abogadatzat eman digu: aren eskutik bere grazia guziak komunikatu nai dizkigu: konbeni zakun guzia bere Amak eskatu ezkero ematen digu: eta nola Ama Birjiñak bere humetzat arturik gauzken, eta gure salbazioa ezin geiagoraño deseatzen duen: orra zergatik, eta nola dan gure esperanza. Eta ala, beraz ondo baliatu nai bagera, seguru iritsiko digu bere Seme maiteagandik gure salbaziorako konbeni zakun guzia; eta konfianza orrekin berriz Salbe edo Jaungoikoak salba zaitzala esaten diogu: eta gure premiak, eta miseriak ezaguturik erremedioa gogotik Ama Birjiñari eskatzen abiatzen gera, eta esaten diogu: zure deiez gaude Ebaren hume desterratuok: zugana gaude suspirioz, eta negarrez negarrezko balle edo ibar onetan: eta ez bakarrik deiez gaude, baizik deadarrez, (Ad te clamamus) aditzera emateko gure premiaren estutasuna, ara ze, berak laguntzen, eta sokorritzen ezpagaitu, txit erraz galduko, eta kondenatuko gerala: bada Ebaren humeak gera: deabruak Eba lenengo pekatura ekarri zuen: eta Ebak gure guzion Aita Adani frutu debekatua jan eragiteko, eta pekatu eragiteko bidea edo okasioa eman zion: eta guzioi biak emengo paradisua, eta grazia, eta Zeruko paradisuaren deretxoa galdu eragin ziguen: pekatuan sortu eragin, eta Jaungoikoren aserrean ipiñi ginduzten; eta ortik munduan ikusi diran, orain ikusten diran, eta aurrera ikusiko diran gaitz, eta pekatu guziak sortu dira: eta guziok betiko galduak izan bear genduan, gure Jaungoikoak errukiz begiratu ezpaginduz, eta bere Seme propioa bera, Ama Birjiñaren errai garbietan gizon egiñik, eman ezpaligu guzion erremediorako: eta erremdio au logratzeko edo iristeko, Ebaren utsegiteak erremediatzera etorri zan Ama Birjiña Santisimari eskatzen diogu, eta ez nolanai, ezpada destierroan triste daudenak bezela, miseria andien azpian daudenak bezela suspirioz, eta negarrez gure Señora, eta bitarteko edo abogada andia dan bezela, bere miserikordiazko begiak gugana itzuli edo biurtu ditzala: eta destierro onen ondoren bere sabeleko frutu bedeinkatu Jesus erakutsi degigula edo ura beti Zeruan ikustera, eta beraz beti gozatzera eraman gaitzala. Orixe eskatzen diogu, esaten diogunean: ea bada Señora gure abogada itzuli itzatzu zure begi miserikordioso oriek guregana: eta destierro au igaro ta erakusguzu Jesus zure sabeleko frutu bedeinkatua.

        G. Eta zergatik orazio onetan, bakarrik eskatzen diogu erakutsi degigula Jesus, aitatu gabe Jaungoikoa? E. 1. Zergatik Jesus da Jaungoiko, eta gizon egiazkoa: eta nola Jaungoikotasuna bat baizik eztan: eta guzia berbera dagoan Aita Eternoagan: bere Seme Jesu-Kristogan: eta Espiritu Santuagan: Jesus argiro Zeruan ikusi ezkero, Jaungoikotasun guzia, eta iru persona dibinoak orobat ikusten dira. Eta baita Jesu-Kristoren gizatasun, edo humanidade guziz santua, au da bere anima, eta gorputz guztiz ederrak, bere perfekzio, eta doai guztiz miragarriakin. Eta ala gure Jesus ona Zeruan ikusi ezkero, ikusi al guzia, ezagutu al guzia, deseatu al guzia, batetan, eta beti ikusten da, eta gozatzen da. Baña nolako poz, kontentu, eta atsegiñarekin? Ori ezta posible destierro onetan, illunpe onetan, ondo ezagutzea, eta are gutxiago aditzera ematea. Asko da jakitea: arrezkero gaitzik batere ikusiko, eta sentituko eztegula: eta ondasun, eta atsegintasun guziak beti gozatzen egongo gerala, iñoiz ere galtzeko bildur gabe: eta orra guziok gogotiana billatu bear degun zoriona.

        G. Eta zergatik geiago Ama Birjiñari erregutzen diogu, erakutsi degigula Jesus, esanaz: bere sabeleko frutua? E. 1. Berritzeko, Ama Birjiñari bere zorion guzia Jaungoikoaren Ama egiazkoa izatetik etorri zaiola: eta 2. Aditzera emateko, Amak bezela bere Semearekin esku, eta poderio guztiz andia daukala (Semeak berak emana badu ere): eta ala orain bere Semearen graziara gu ekarteko, eta gero Zeruan bere Semea bera guri erakusteko, esku guzia eman nai izan diola: beraren bitartekotasunaz ondo baliatzen bagera. Eta ezaguera orrekin, eta deseo andi batekin, azkenik Ama Birjiñari esaten diogu: O, guziz beraa, eta biguña! edo O, Klementisima! O, Piadosoa! O, dulze edo gozo Birjiña Maria! erregutu ezazu gugatik Jaungoikoaren Ama Santa, Jesu-Kristoren promesak iristeko diña izan gaitean Amen. Eta orra N.K., Salbearen explikazio labur onetan aditzera emanik, zein motibo andiak ditugun, Maria Birjiña Santisimaren debotoak izateko: baña jakin naiko dezue, zertan dagoan Ama Birjiñaren egiazko debozioa: eta ori da orain hitz gutxitan esan bear dizuedana: eta gogotik aditu bear dezuena: 1. Bada poztu, eta alegratu bear gera Ama Santisimaren anditasun paregabeaz: Jaungoikoaren Ama egiazkoa, eta Zerutar guzien Erregiña dalako: eta Jaungoikoari millarezko eskerrak eman bear diozkagu, zergatik altxatu nai izan duen aiñ honra, eta dignidade paregabera. 2. Orobat alegratu bear gera, zerren bere Konzepzio edo sortze guziz garbiaren instantetik Jaungoikoaren Majestadeak bere Ama egokia izateko, eta Aingeru, eta Santu guzien Erregiña izateko esleiturik zeukanari bezela komunikatu ziozkan beste kreatura guziai baño grazia, eta doai ugariagoak: eta Ama Santisimak bere aldetik, beste iñork ez bezela edo beste guziak baño perfekzio geiagorekin Jaungoikoaren ontasunari eranzun, eta korresponditu zion: etzituan iñoiz ere alperrik eduki Jaungoikoak aiñ ugari eman ziozkan grazia, eta doai miragarriak: iñoiz ere utsegiterik edo pekaturik, dan txikiena etzuen egin: bere Ama, Santa Anaren sabelean konzebitua izan zan instantetik, ez bakarrik arkitu zan pekatu orijinalik gabe, eta graziaz beterik, baizik izan zituan bertatik Jaungoikoaren ezaguera guziz argiak: eta bertatik abiatu zan, birtute guziak perfekzio guziz andi batekin exerzitatzen: iñork ere eztu izan Ama Santisimak orduan izan zituan baño fede biziagorik, esperanza irmoagorik, eta karidade edo amorio irazekiagorik: eta birtute andi oriek, eta oriei darraizkan humiltasuna, pazienzia, esker ona: animako, eta gorputzeko garbitasuna; eta beste birtute guziak bere azkeneko arnasea eman arteraño beti exerzitatu zituan ezin esan al bezelako perfekzioarekin. Eta ortik atera ezazue kontu, nolako santidadera eldu zan Maria Santisima; eta nolako koroa, eta gloria miragarria Zeruan gozatzen dagoan: eta nolako amorioarekin begiratzen dioben Zeruan, Aita Eternoak bere Alaba guziz maiteari bezela: Seme dibinoak bere Ama guziz estimatuari bezela: Espiritu Santuak bere Esposa, Tenplo, eta jarleku prinzipalari bezela: eta Zerutar guziak beren Erregiña, eta Ama biguñ, eta maitatsuari bezela. Eta guk nola begiratu bear diogu destierro triste, eta miseriazko, eta negarrezko balle edo ibar onetatik? Gure Ama maiteari bezela: gure ongille, eta anparatzalle andiari bezela: eta gure bizimoduaren ispillu argi, eta ederrari bezela. Eta orretan batez ere erakutsiko degu Ama Santisimaren egiazko debotoak gerala: eta ez asko bezela, iruipenekoak: debozioaren azala bai, baña mamirik eztuenak. Gauza bi egin bear ditugu bada, debozio egiazkoa Ama Santisimari edukitzeko: 1. Da hume onak bere Amagana bezela konfianza oso batekin beragana akuditzea gure premia espiritual, eta denboral guzien erremedioaren billa, bada txit maite gaitu: zerren bere humeai, eta Jesu-Kristoren senideai bezela begiratzen digun: eta konbeni zakun guzia guri iristeko eskua dauka. Eta 2. Da Ama SAntisimaren bizimodua, ark eman zigun exenploa, eta bere Seme Jesu-Kristori birtute guzietan, eta batez ere humiltasunean, pazienzian, eta karidadean jarraitzeko izan zuen leia miragarri al deguneraño imitatzea: iñork eztu Jesu-Kristoren anz geiago izan bere Amak baño: eta onen deseo guzia da, Kristau guziok Jesu-Kristoren anzekoak izatea, eta orretako fedea, esperanza, eta karidadea sarri exerzitatzea: pekatuak, Jaungoikoaren ofensak, eta gure galgarriak diralako, biotz guztitik aborrezitzea: pekatura mugitzen gaituen gure etsai gaiztoak, deabrua, mundua, eta aragia menderatzeko edo goitzeko alegin guziak egitea: gure pasio edo eragabeko apetitu, eta griña gaiztoai beti gerra egitea: eta batez ere soberbiari andinai, eta arrotasunari: gutiziari: lujuriari: gula edo jan-edan gure eragabeari: ira, kolera edo aserretasunari: enbidiari, eta nagitasunari: bada bizio orien kontra peleatu gabe, eta oriek menderatu gabe, ezin salbatu gindezke: baña Jesu-Kristoren graziarekin, eta Ama Santisimaren bitartekotasunarekin, eta bien ejenploari jarraituarekin, goitu edo benzitu ditzakegu: alegiñak egiten ditugula, Ama Santisimaren bitartez, bear degun Zeruko argia, grazia, eta indarra sarri eskatzeko: eta egiazko humiltasuna, espirituko pobreza, animako, eta gorputzeko garbitasuna edo kastidadea: tenplanza: pazienzia, eta alkarrekiko karidadea iristeko: eta azkartasunarekin obra onak egiteko, eta batez ere gere obligaziozko lanak, ala jeneralak, nola partikularrak ondo osatzeko egiazko alegiñak egiten ditugula: orra zertan Ama Birjiña Santisimak gogotiana beti lagunduko digun, eta sarriena zer eskatu bear diogun: bada orrela beraren, eta bere Seme maitearen anzekoak izango gera, eta seguru betiko zoriona iritsiko degu. Baña orrez gañaera, gure premia edo nezesidade denboralen erremedioak ere eskatu deizkeogu. Baña nola eztakigun gure salbaziorako zer konbeni zakun: batez ere eskatu bear diogu, Jaungoikoaren borondate santuarekin gurea osoro konformatzeko grazia, eta indarra iritsi degigula: eta orra zer dan Ama Birjiñaren deboto egiazkoak, eta piñak izatea.

        G. Eta nor dira debozioraen azala, eta iruripena baizik eztuenak? E. 1. Errezoak egiñaz kontentatzen diranak, bizimodu gaiztoa aldatzeko, eta birtuteak iristeko alegiñik egin gabe: eta 2. Dira errezoak ezeze beste obra onen batzuek ere egiten dituenak; baña ez bertatik pekatuari largatzeko, eta bizimodu on bat egiteko asmo, eta deseo egiazkoarekin; baizik orain nasai, eta gustora bizi, eta gero azkeneko gaitza, edo iltzeko ordua datorkienean Ama Santisimak eriotza on bat, eta salbazioa iritsiko dielako uste edo esperanza eragabekoarekin, eta presunzioarekin. Orrelakoak eskuarkiro, nola bizi, ala ill oi dira, eta Infernura doaz: Jesu-Kristoren, eta bere Amaren Etsaiak izan dira bizitzako denporan, eta burlaturik bere esperanza alper orrekin arkitu oi dira eriotzako orduan. Jaungoikoak arren guziok argitu gaitzala: orain bere Amaren anparoan ondo bizitzeko grazia digula: eta gero betiko gloria. Amen.