IRUGARREN DOTRIÑA

Aditzera emateko:
Zertara biltzen dan Kristauaren dotriña guzia:
Zenbat parte dituan:
eta parte bakoitza zertako dan, eta zein bearra,
edo premiazkoa dan, ondo bizitzeko.

        Ikusi dezuen ezkero aurreko dotriña bietan, zertan dagoan gizon guzien egiazko zoriona: eta ori iristeko Kristau izatea, Kristauaren dotriña ondo jakitea, eta ari jarraitzea zein gauza bearra dan: eta nola Kristauaren ditxa, eta zorion guzia Jesu-Kristoren Gurutzeko eriotza santutik etorri zakun: eta orregatik Gurutze santua dan Kristauaren señale honragarria: gaur abiatu bear gera, zertara biltzen dan Kristauaren dotriña guzia: eta zenbat parte dituan: eta parle bakoitza zertako dan, eta zein bearra dan, aditzera ematen. Eta orra gaurko dotriña gaia, argi andia emango dizuena, dotriñako egiak errazago ezagutzeko, eta gogotiago ikasteko. Eska dezagun orretarako Espiritu Santuaren grazia Ama Birjiña guztiz santaren bitartez. Abe Maria.

        Kristauaren dotriña nundik sortua da? Ezta munduko jakinduriak bezela gizonaren arrazoi labur, eta engañagarriaren gañean fundatua, edo zimendatua: baizik da Zeruko jakinduri bat eziñ engañatu ditekean, eta eziñ engañatu gaitzakean Jaungoikoaren beraren itzaren gañean fundatua. Gauza ziertoagorik, eta seguroagorik eziñ gizonak deseatu dezake: eta ezta geiago balio digun, eta bearrago degun ezaguerarik Kristauaren dotriñak ematen diguna baño: bada berak bakarrik erakusten digu, bestela eziñ jakin dezakegun gauzarik andienak, eta bearrena: au da, zeiñ dan gure azken fiña, edo zertako egiñak geran: edo zeiñ dan gure egiazko, eta betiko zoriona, eta ori iristeko egin bear degun guzia: eta argatik estimatu bear degu dotriña santua munduko ondasun guziak baño, eta beste jakinduria guziak baño geiago: eta alik ondoena dotriñako egiak ikasi, eta gogoan erabilli bear ditugu gure bizimodua aen argiarekin zuzentzeko.

        Arrazoiaren argira, edo ezaguerara Kristaua datorrenean, zenbat gauza jakitera bearturik, edo obligaturik dago? Lau gauza: Zeiñ dira? Lenengo: zer sinistu bear duen: Bigarrena: zer eskatu bear duen: Irugarrena: zer egin bear duen: eta Laugarrena: zer errezibitu bear duen.

        Nola jakingo du, zer sinistu bear duen? Kredo, edo fedeko Artikuluak jakiñarekin. Nola jakingo du, zer eskatu bear duen? Aitagurea, eta Elizaren beste orazioak, edo eskaerak jakiñarekin. Nola jakingo du, zer egin bear duen? Jaungoikoaren legeko mandamenduak, Eliza Ama Santarenak eta miserikordiazko obrak jakiñarekiñ. Nola jakingo du zer artu, edo errezibitu bear duen? Eliza Ama Santaren Sakramentuak jakiñarekin.

        Eta lau gauza oriek nola jakin bear ditu Kristauak? Ez bakarrik gogoz, edo memoriz, zer eskatzen duen ezagutu bage, baizik egin bear du alegiña, lau gauza orien sustanzia, mamia, eta sentidua aditzeko, eta ezagutzeko, esan nai duen aditzera emateko diña: bada bestela Kristauak jakin, eta ezagutu bear dituan fedeko misterio, edo egiak, eztitu bear dan distinzio, eta argitasunarekin sinistuko: eta Kristauaren lanak, beargaiak edo egitekoak ere eztitu ondo ezagutuko, eta are gutxiago gordeko ditu: Itz batean: lau gauza orien ezaguera bage, eziñ Kristau ona bezela biziko da: Zergatik ori? Zergatik Kristau ona bezela bizitzeko, bear ditu lau gauza; dotriñako lau parten ezaguerarekin baizik, eziñ iritsi, edo alkantzatu litezkeanak.

        Zein dira bada ondo bizitzeko bear ditugun lau gauza oriek? 1. Bear degu borondate ona, edo gogo, eta deseo egiazkoa, eta eragillea gure Jaungoikoa ondo serbitzeko, eta gure animako salbazioa seguratzeko: eta gogo ori emango diguen fedeko egiak ondo jakin bear ditugu. 2. Bear degu Zeruko argia, eta grazia gure barruko itxumen andiak aienatzeko: eta gure animako argia illuntzen diguen, eta gaitzera mobitzen gaituen gure griña, gurari, edo pasio erabageak, eta Deabrua, mundua, eta aragia, eta oen tenta aldiak goitzeko, edo garaitzeko: eta birtuteari jarraitzeko, edo obra onak egiteko; au da, mandamentuak ondo gordetzeko: eta aiñ bearra degun Zeruko argia, eta grazia nola eskatu, eta iritsi jakiñ bear degu.

        3. Orobat jakiñ bear degu Jaungoikoaren legea, eta Eliza Ama Santarena, au da, mandamentu santuak: eragozten, edo enbarazatzen dizkiguen pekatuak, ala andiak, edo mortalak, nola txikiak, edo benialak ondo ezagutzeko: eta aetatik alde egiteko: eta agintzen dizkiguen lanak, edo egitekoak, ala Jaungoikoaren alderakoak, nola gure buruen alderakoak: eta lagun urko, edo projimoaren alderakoak ondo jakiteko, ezagutzeko, eta kontuz kunplitzeko.

        Eta azkenik: 4. Bear degu argalak bezela, pekatuan erorten bagera: edo animako bizia, eta osasuna galtzen baditugu; gure gaitzak sendatzeko, eta indarrak iristeko, erremedio ziertuak, eta seguruak edukitzea: eta oriek zein diran, eta nola artu bear diran, ondo jakitea.

        Eta ala guziok erraz ezagutu dezakezue, dotriñako lau gauzak ondo jakitea zeiñ gauza bearra dan: bada eziñ dateke gure Jaungoikoa serbitzea, eta gure animak salbatzea: 1. gogo egiazko eta eragillerik ezpadegu: 2. ori kunplitzeko Zeruko argirik, eta graziaren indarrik ezpadegu: 3. Jaungoikoak, eta Ama Eliza Santak zer eragozten, eta zer agintzen digun gure bizimodua zuzentzeko ikasten ezpadegu. Eta 4. pekatuan erori ezkero, nola artatik libratu, eta sendatu ondo ezpadakigu. Lau gauza oriek bada dotriñako lau parteetan argiro erakusten dira, oraiñ ikusiko dezuen bezela: eta orretarako lenengo galdetzen det.

        Zerk ematen digu gure Jaungoikoa ondo serbitzeko, eta gure animak salbatzeko aiñ bearra degun egiazko gogoa, eta deseo eragillea? Bateo santuan artu genduan fedearen argiak Jaungoikoaren graziarekin batera. Eta Kristauak degun fedearen argia nola piztuko, eta irazekiko degu? Kredoan, edo fedeko Artikuluetan dauzkagun egia andiak, eta misterio miragarriak alik ondoena ikasiarekin eta gogoan erabilliarekin. Alabaña Kredoan, eta fedeko Artikuluetan erakusten digu gure Jaungoikoak, eta aren izenean, eta beraren ordenaz gure Eliza Ama santak: lenengo: Jaungoikoak berak egin digun mesede guztiz andia fedearen argira, eta ezaguerara, guk merezi bage, erakarriarekin: bada bestela zertako aren majestadeak egiñ gaituan ere eziñ jakiñ, eta ezagutu genzakean. Bigarrena: Erakusten digu, nor, edo nolakoa dan gure Jaungoikoa bera: bat bakarra bere betiko, eta Jaungoikozko izate, edo naturalezan, au da, Jaungoikotasunean: eta ala ere iru persona distintoak, edo diferenteak: zeiñ diran Aita Eternoa: bere Semea: eta Espiritu Santua: irurak bana personetan: eta irurak Jaungoiko egiazko bakar bat, Jaungoikotasun bakar bat baizik irurak eztuelako. Eta orra Trinidade, edo irutasun guztiz santuaren misterio guztiz altua, eta miragarria, Kristau guziok sinistu, eta jakin bear deguna. Irugarrena: Kredoak erakusten digu, nola Jaungoikoa dan Aita guztiz poderosoa, edo guzialduna: Zeruak, eta Lurrak eta aetan ikusten diran, eta ikusten eztiran kreatura guziak ezerezetik egiñ dituana: eta batez ere Aingeruak, eta gizon, da emakumeak bera ezagutzeko, amatzeko, eta serbitzeko: eta Zeruan beti beraz gozatzeko: baña, ara baño lenago, onerako, edo gaitzerako libertade, edo aukerarekin; ondo bizi nai badegu, betiko gloria; eta gaizki bizi bagera, betiko pena izango degulako kondizioarekin: eta orrela agertzen dizkigu Kredoak gure Jaungoikoaren kabubageko perfezioak, eta anditasunak: eta batez ere bere betikotasuna, edo eternidadea: bere poderio, edo guzialtasuna: bere ontasuna: bere jakinduria, bere Justizia, edo zuzentasuna: bere edertasuna, bere probidenzia miragarria, edo gobernu guztiz zuzena: leku guziak okupatzen dituana: guzia dakusena: eta guziok juzgatuko gaituana, dagokigun, edo betiko saria, edo betiko pena, eta kastigua emateko. Egia andi oek bada, eta oen antzeko beste asko Kredoak erakusten, edo aditzera ematen dizkigu bere antxitiko itzetatik: eta ori bera erakusten digue Jaungoikotasunari dagozkion fedeko zazpi Artikuluak. Eta ondo ezagutzen, eta sarri gogoratzen baditugu, Jaungoikoaren argitasun, eta graziarekin batera, gure biotzak mugituko dira Jaungoikoa benetan serbitzeko, eta gure animak salbatzeko gogo bizia, eta deseo eragillea artzera. Eta oraindio obeto, orren ondoren Kredoak berak, edo fedeko Artikuluak erakusten dizkiguen gure erredenzioko, eta santifikazioko misterio guztiz miragarriak, eta estimagarriak, ondo ikasten, ezagutzen, eta gogoratzen baditugu: nola diran: Lenengo: gure guzion lenbiziko Gurasoen pekatua: eta aren ondorengo zorigaitz, eta kalte izugarriak: eta oriek erremediatzeko Jaungoikoaren seme bakar, eta propioaren gizon egitea: gure erosle, edo Erredentore, gure Salbadore, eta gure Maisu, edo Zeruko erakusle izateko. Bigarrena: Jesu-Kristoren jaiotza miragarria, eta bere aurtasuneko misterio gozoz beteak; eta aren Zeruko erakusle, edo dotriña argia, ala itzezkoa, nola obrazkoa, mirari guztiz andiakin sinistu eragiña. Irugarrena: aren pasio, eta Gurutzeko eriotza santua pekatari guzien zorra pagatzeko: Demonioaren katiberiotik, eta mendetik gizonak ateratzeko: betiko Infernutik libratzeko: eta beraz baliatu, eta penitenzia egin nai badegu, pekatuen barkazioa, eta Zeruko deretxoa iristeko. Laugarrena: Jesu-Kristoren Linbora jestea, an zeuden justuen animak libratzera, eta konsolatzera. Bostgarrena. Beraren piztutze, edo erresurrezio gloriosoa, bere birtutez, eta berak lenago esan zuan bezela, biziaren, eta eriotzaren jabea zanak bezela. Seigarrena. Bere Zerura igotzea, edo Asensio miragarria, guzioi Zeruko sarrera iregitzera: eta bere Aita guztiz poderosoaren eskutik dagokion Gloria gozatzera: nundik berriz etorriko dan biziak, eta illak juzgatzera munduaren azkeneko egunean. Zazpigarrena: Kredoak erakusten digu distinzioarekin, nor dan Espiritu Santua, esanaz: nik sinisten det Espiritu Santuagan: eta da Aita Eternoagandik, eta bere Seme dibinoagandik betidanik etorrera duen Trinidadeko irugarren persona Jaungoikozkoa: Aitaren, eta Semearen betiko amorio konsustanziala; eta aek bezela Jaungoiko egiazko dana: eta Espiritu Santuari dagokio gure animak argitzea fedeko egiak ezagutzeko, eta sinisteko: eta gure biotzak Jaungoikoaren eta birtutearen amorioan irazekitzea: ikusi zan bezela Espiritu Santuaren beraren etorrerako, edo Pentekosteko pazkuako egunean: bada orduan Apostoluak bere doaiakin argitu zituan: zeruko jakinduriz bete zituan: munduko itzkuntza guziak aditzeko, eta guzietan itz egiteko doai miragarria eman zien: milagro mota guziak egiteko eskualdi arrigarriarekin batera. Eta Apostoluen sermoi, eta dotriñarekin eta egiten zituen mirariakin eziñ esan al adiña jende mundu guzian Jesu-Kristoren fedea, eta legea artzera jarri zan: Eta gure Eliza Ama Santaren fundazioa, edo sortze miragarria Jesu-Kristoren Apostoluen dotriñarekin eta gobernu guztiz ederrarekin asi zan: eta orain ere dirau: eta munduaren azkeneraño iraungo du, Jesu-Kristok berak agindu, edo Apostoluai itza eman zien bezela: eta orobat Kredoak erakusten digu, Jesu-Kristoren Eliza santa katolika orretan, arkitzen dirala bakarrik Santuen Komunioa: pekatuen barkazioa: eta ondoren aragiaren erresurrezio gloriosoa: eta betiko bizitza zorionekoa: eta Eliza orretako hume, edo mienbro izan bage eztagoala iñorenzat salbaziorik. Eta Kredoan orobat sarturik daude Kristauok sinistu, ezagutu, eta gogoratu bear ditugun beste egia andi asko, ala pozgarriak, nola bildurgarriak: eta batez ere Jaungoikoaren majestadeak egin dizkigun mesede guztiz andiak, bera amatzera mugitu bear gaituenak: eta gure azken gauzak, edo Nobissimoak: nola diran: Eriotza: Juizioa: Infernua: eta Gloria: eta ez nolanaikoak, ezpada beti-beti iraungo duenak: eta ala txit egokiak, alde batetik gu bildurtzeko, eta bestetik konsolatzeko; eta guziok alaitzeko, esnatzeko, eta azkartzeko, ondo ezagutu eta konsideratu nai baditugu. Eta orra nola Kredoan, edo fedeko Artikuluetan dauzkagun misterio andiak, eta egia miragarriak (orain aitatu, eta ukitu baizik egia ezpaditugu ere) gure adimentuak argitzeko: eta gure biotzak mugitzeko: zeiñ egokiak, eta zeiñ bearrak diran. Eta ala egia oriek ondo dakiztenak, eta gogoratzen dituztenak, eskuarkiro dira Kristau onak: Jaungoikoa benetan serbitzeko, eta eren animak salbatzeko gogo bizi eragillea duenak: eta kontrara dotriña gutxi, eta ori axaletik baizik eztakienak: eta laburtxo baizik eztakizten egiak azturik dauzkatenak, edo gogoratzeko alegiñik egiten eztuenak, Kristauaren antz bage bizi oi dira: Jaungoikoaz, eta eren animaz azturik, eta munduko gauzakin itxuturik, eta zoraturik. Eta eztue beste erremediorik; gure federo misterio andiak obeto ikastea, ezagutzea, eta aen argiarekin esnatzea, eta azkartzea baizik.

        Eta dotriñako egiak ondo jakitea bakarrik asko da, gogo ona, eta eragillea iristeko, eta ondo bizitzeko? Gauza bearra da: baña bakarrik asko ezta: bada ikusten dira gizon jakinsu batzuek, besteai erakusteko ere dakienak, eta gaizki bizi diranak. Zer geiago bear da bada, Jaungoikoa serbitzeko, eta gure animak salbatzeko gogo ona, bizia, eta eragillea iristeko, eta ondo bizitzeko? Zeruko argia, eta graziaren indarra eskatzea: dotriñako bigarren parteak erakusten digun bezela; au da, orazioa ondo egitea: edo ondo eskatzen jakitea. Eta ori nork erakutsi zigun? Jesu-Kristo gure Jaunak berak: eta ez bakarrik erakutsi zigun orazioaren premia guztizkoa: baita ere orazioa ondo egiteko modua. Eta zerk beartzen, edo obligatzen gaitu orazio egitera, edo Zeruko laguntasuna eskatzera? Batez ere gure pobreza, eta miseria guztiz andiak: bada gerez guztiz argalak, eta itxuak gera: gaitzera txit makurtuak gaude: eta onerako txit pisu, eta nagiak, eta alde guztietatik etsaiez inguraturik gaude: Deabruak, munduak, eta aragiak, eta gere griña, edo gurari erabageak beti tentatzen gaitue: eta gerez indarrik eztegu, Jaungoikoaren grazia, edo laguntasuna bage pekatuaren tentazioak garaitzeko, eta obra ona egiteko. Baña Jesu-Kristok irabazi zigun graziarekin guzia dagikegu: eta ala, nai ta ez eskatu bear degu Zeruko grazia, eta indarra. Eta ori iristeko nola eskatu bear degu? Dotriñako bigarren partearen eta Aita gurearen, Abe Mariaren, eta Salbearen esplikazioan ori zeoro aditzera emango zatzue: eta oraiñ bakarrik diot: humiltasunarekin, eta konfianza osoarekin Jesu-Kristoren izenean, animarako bear degun, edo konbeni zakun guzia eskatu bear degula: eta iritsiko degula, ondo bizitzeko gogo ona, eta eragillea: eta bear ditugun argi, eta laguntasun guziak Jaungoikoaren lege santua gordetzeko, eta betiko zoriona seguratzeko.

        Baña asko ote degu orretarako gogo ona, eta Jaungoikoaren grazia eskatzea? Orrez gañera, Jaungoikoaren borondatea jakiteko, eta egiteko, naitaez aren lege santuko mandamentuak ondo ikasi bear ditugu: eta orobat Eliza Ama Santarenak, eta miserikordiazko obrak: bada bestela nola gure itxumena guztiz andia dan, askotan gure kulpaz, eta ardurabagetasunez, ez ditugu ezagutuko gere pekatuak, eta gure obligazioak. Argatik dotriñako irugarren partean, zeoro eta argiro aditzera emango zatzue: zer dan pekatu mortala: eta zer dan beniala: zer diran pekatu kapitalak, edo beste askoren buru, eta sustrai gaiztoak diran zazpi bizio kapitalak: eta orien kontrako birtuteak: eta ondoren amar mandamentuak, eta Elizako bostak zer agintzen diguen, eta zer eragozten diguen eta orrela ikasiko dezue, salbatu nai bazerate, nolako bizimodua egin bear dezuen.

        Eta zer erakusten da dotriñako laugarren partean? Pekatutik irteteko, edo libratzeko, eta birtuteari jarraitzeko Jesu-Kristok Sakramentuetan utzi zizkigun erremedio ziertuak eta seguruak. Pekatu mortalak animari kentzen dio grazia, eta animako bizitza espirituala: eta Sakramentuak, ondo errezibitu ezkero, biurtzen diobe graziaren bizitza, eta osasun espirituala. Zenbat estimatuko zenduke, gorputz illari, edo txit gaixo, edo eri dagoanari bizia biurtzeko, edo osasuna emateko erremedio eragille, ziertu, edo seguru bat iñork emango balizue? Eta nolako leia, eta ansiarekin asko kosta bear balitz ere, eskatuko, eta artuko etzenduke? bada zenbat geiago balio du animako biziak, eta osasunak gorputzarenak baño? eta zenbat zor eztiozue Jesu-Kristori bere odol preziotsuaren kostuan aiñ erremedio eragilleak, ziertuak, seguruak, eta errazak Sakramentu santuetan ipiñi dizkitzuelako? Ikasi bear dezue bada arreta andiarekin, Sakramentu santuak zer diran, zertako diran, eta probetxuarekin errezibitzeko nolako prestaera, edo disposizioa bear dezuen.

        Eta orra, N.K.:, dotriñako lau gauzak ondo ikastea, jakitea, eta ezagutzea zein lan, edo egiteko bearra, premiazkoa, eta probetxuzkoa dan. Jaungoikoari bada, eta bere Seme maite Jesu-Kristori millarezko eskerrak sarri eman egiozkatzue, zerren Zeruko bidea aiñ argiro erakutsi nai izan dizuen: eta bide orri jarraitzeko bear dituzuen laguntasun, eta erremedio guziak eman dizuen: eta eskatu egiozue gogotik, baña humiltasun, eta konfianza andi batekin, arren Espiritu Santuaren argia eta grazia dizuela: dotriña santua estimatzeko, Zeruko jakinduriarik preziatuena bezela: dotriñako egiak gogotik ikasteko, eta ezagutzeko; eta zuen humeai, eta mirabeai erakusteko; eta oekin batera zuen bizimodua zuzentzeko: eta gero Zeruko glorian Aita Eternoa: bere Seme betikoa: eta Espiritu Santua beti ikusteko, beti amatzeko, beti alabatzeko, eta beti gozatzeko zoriona. Amen.