7. OTSOA TA AZERIA

        Gau baten, otsoa ta azeria asarratu egin ziran, otsoak azeria iruntsi egin nai izan ebalako.

        Eta alkarregaz asarreka ziarduela, azeriak otsoari auxe esan eutsan:

        —Otsoko: ez nagik jan..., ez nagik iruntsi..., neuk be bizia euk aiña edo geiago maite yoat-eta.

        —Ez, nire bizia ez; nire bizia ik ez dok nik lez maite —esan eutsan otsoak asarre-bitsetan—. Zortzi egun oneitan gosez naiagok: or mendietan zer agoratu arean be ez yoat aurkitu; goseak il-bearrean naiagok... Beraz, onen beste maite dodan biziari iraunerazoteko, ire soiñaren mamin-azurrak oraintxe berton sabeleratu bear yoadaz. Iruntsi egin bear aut...

        —Tirok, otsoko: itzi nagik baketan; ez nagik jan beintzat —eskatu eutsan barriro be azeriak—. Ire gose andia aseteko lekura, oraintxe bertontxe eroango aut: gaztae andi bat dagoan lekura eroango aut.

        —Gaztae ori, ¿non yagok, ba? —itundu eutsan otsoak begi argiz—. Tirok, esan egidak arin, galdu bear aut bestela-ta...

        Ori entzunda, azeriak otsoa oxingira batera eroan eban; eta oxingira aretan illargiaren irudia ikusi eben. Otsoari, baiña, illargiaren irudia gaztae andi bat zala otu yakon.

        Orduan, otsoa, gaztaea jatearren, oxiñeko ura edaten asi zan: alan ura kendu ezkero, gaztaea beingoan agoratuko ebala-ta. Alan, ba, ura edan eta edan egiten eban.

        Ainbeste ur edaten ikusita, azeriak, txantxetan-benetan, otsoari auxe ziruatsan:

        —I, otsoko: gaztae ori nekez lortzeko gauzea dok, antza: orrenbeste ta orrenbeste ur edan dokanarren, gaztae miragarri ori leen aiña urrin edo urriñago ikusten yoagu-ta... Emen oretan jardun baiño obe izango yoaku, Txarrantxa-ko aitaita ta Maluta-ko amamaren etxera joanda, morokillaz ase ta bete egin... ¿Ez deritzak, otsoko? Gure gose mingarriok antxe kenduko yoaguz...

        —Bai, bai: olan obe yoagu izan be... Joan gaitezan oraintxe berton aitaita-amamakana —erantzun eutsan otsoak. Esan eta egin, azeriaren asmoari otsoak ondo baiño obeto eritzita, biak batera, ariñeketan saltoka, Txarrantxako aitaita ta Maluta-ko amamaren basetxera joan ziran. Eta basetxe aretara eldu ziranean,aitaita-amamak garia garbitzen ziarduela aurkitu ebezan.

        Gure aitaita-amamak, alako abere maltzurrak etxe-inguruan ikustean, ez ziran bape poztu; itundu bai, ostera. Ori zala-ta, atso-aguratxoak, alkarri berbatxo bat egiteko be adorerik ez ebela, euren arazoari, ixillean, aurrera ekin eutsoen. Aretan ziarduela, azeriak otsoari irakatsita, otsoak bere zabeleko ur guztia parrastadaka jaurti eban. Eta ur ugari arek, basetxeko atartean egozan gari guztiak ondatuta itzi ebazan.

        Ondatze arek Txarranta-ko aitaita eta Maluta-ko amama asarre bizitan jarri eban; eta atso-aguratxo areik, asarrearen amorruz, adaki andi bana artuta, otsoari bizkarra bero-bero egin eutsoen. Orduan bai otsoaren garrasiak eta uluak!

        Bitartean, azeri maltzurrak basetxeko sutondoan morokilla sendo jaten eban. Ase ta bete zanean, barriz, azeria, galdarillako morokil ondarraz bere bizkarra ondo igurtzita ebala, basorantz astiro-astiro abiatu zan. Eta bide apur bat olan egiñik, bide-ertzeko labarpe baten azeriak otsoa aienaka eta garrasika egoala aurkitu eban.

        Otsoa taiu aretan ikustean, azeria be azur guztiak apurtuta bai-leukazan, negarrez eta uluka, deadar baten asi zan.

        Otsoa, azeriaren negarrak entzutean biozperaturik, bigunduta geratu zan: aitaita-amamen zartadak arean be, urrean, a geiago mindu ebala-ta.

        —Azeri, ¿zer dok? —itandu eutsan berbots tamaltsuz.

        —Oi, otsoko!: orreik, atso-agura denganiñook, dana apurtuta itzi naioek; sekulako zartadakaz birriduta itzi naioek.

        —Iri be bai, ¿ez dok? —esan eutsan otsoak ikaraz—. Zirtzil orreik, iri bakarrik ez, neuri be a zelakoak emon daustezan! Orrekaz ezin daitekek: agirakea ta makillea baiño ez yaukek euki be-ta...

        —Ire bizkarrak, nireak aiña zartada artu dauanik, ezetarabe ezin yoat sinistu, otsoko. Begiratu egiok ondo nire bizkar gaiso oni...: odolduta yagok dana... Eskerrak ora miragarriz igurtzi dodalako. Olako miñak, ¿nok jasan, bestela? Olan ba, min andirik jasan bagarik, oinkadatxo bat be ezin emon yoat. Oi, nire mamin-azurrak! Ni baiño askozaz obeto agoala uste yoat, otsoko...

        —Bai... nire miñak ireak bestekoak ez dozakala esango neukek neuk be. Ik baiño ibilpide bizkorragoa, beintzat, ba-yaukoat euki...

        —Erruki izan adi nitzaz, ba, otsoko, mendira bakarrik joateko be ez nok-eta...

        —Olan ba-dok... euk gura izan ezkero, neure bizkarganean eroango aut —esan eutsan otsoak samurtasunez.

        —¿Gura izango ez yoat, ba? —erantzun eutsan azeriak pozez beterik—. Eroan nagik oraintxe berton...

        Eta geiago bagarik, otsoa, azeria bizkar-ganean ebala, bideak eta basoak alik bizkorren igarota, beingo baten mendi-gaillurrera eldu zan.

        Eta otsoa, azeriaren bizitoki-zulora eldun zanean, gelditu egin zan. Orduan, azeriak, bere bizitoki-ondoan ziur egoala-ta, bere lepoko morokil ondarra otsoari musturretara jaurti eutsan, irriz eta barrez zirautsala:

        —Otsoko: nik ez yaukoat goserik ez miñik. Makillakaden zartadak euretzat bakarrik izan dozak, eta ondo irabazita. Urrengoan, iñoren biziari begirune geiago izan egiok...

        Eta ori esanda beste bagarik, azeria bere zuloruntz abiatu zan. Baiña otsoak, irri ta barre egin eutsala-ta, azeriari buztanetik agiñakaz oratuta, ez eutsan zuloan sartzen itzi. Orrenbestez, azeria estutu egin zan; eta buztanetik agin zorrotz areik aldentzearren, otsoari berba eragin eutsan, esanez:

        —Otsoko!: ori dok gosea!

        —Gosea diñok? Oraintxe konponduko aut... —erantzun eutsan otsoak amorruz beterik.

        Baiña azeria, otsoaren agiñak bere buztanetik aldentzean, barre-algara bat eginda, «rrast!», bere zuloan sartu zan. Eta otsoa, ago bete agiñaz eta gose galantaz, zulo-ertzean negar baten geratu zan.