IV
EGUNEROKO BIEN EZTABAIDEA

        Bakizu egunerokoa esaten deutsaguna erderaz «diario» esaten jakon albistariari.

        Baña, bear-bada, eztozu jakingo Txorierrin eguneroko bi daukaguzanik.

        Bear-bada, aorretxegaitik eztozu jakingo euron eztabaidearen barri.

        Nigana eldu dira biak, edo obeto esateko, irurak: egunerokoak eurak eta eurok alkarregaz darabillen eztabaidea.

        Eguneroko bataren izena Neguri zar da, ta besteari Sondika barri deritxo.

        Zer deritxezu euron izenoi?

        Politak dira, oi ez?

        Ba polita da, zelanbestean, euron eztabaidea bere.

        Eztago olango eguneroko asko Euskal-errian.

* * *

        Orain eskuan daukadana Neguri zar da, ta ikusi daigun zer diñotsan onek Sondika barri-ri.

        Ona emen:

        «Arinkeri anditxua egin dozu, Sondika barri maitea, zeure atzoko zenbakian, Euskal-erriko egunerokorik euskalzaleena Leu zareala esateaz.

        Gatx eukiko dozu Euskal-erriko egunerokorik euskalzaleena zareala erakusten, Txorierrin berton zeu besteko euskalzalea dan beste eguneroko bat (auxe berau, esate baterako) dagon artean.

        Ixillik zagoz, ixillik, Jainkoarren, lagun maitea, olango gangarkeriakaz irakurleari barreak eragin barik!».

* * *

        Artu daigun orain Sondika barri-ren gaurko zenbakia.

        Baña... zelan artuko dot, ezpada oindiño eldu?

        Baña elduko da... ta umotu bere bai.

        Et! Zertzuk dira orrek zaratok?

        ......................................................

        Sondika barri! Sondika barri, atzoko Neguri zar-eri erantzuten!

        —Sondika barri! Sondika barri, atzoko Neguri zar-eri erantzuten!

        ......................................................

        Saltzalle biok deituten dabe bardin. Eta alantxe egingo dabe, aurki, Sondika barri-ren beste saltzalle guztiak bere.

        Lenengo datorrenari artuko deutsat...

        Baña oneri aurre artu deutso besteak.

        Tira ba...! Orduan, oneri!

        ......................................................

        —Txo, ekak neuri bat.

        —Beutso, jaune.

        —Asko saldu dok?

        —Alan ba... Saltzalleak be asko gara ta... Nik ogei besarkada, oingo... Mille ijeki inguru.

        —Tirok ba! Arin ibilli, denporarik galdu barik! —Eskerrik asko, jaune. Beutso...

        —Zer emoten deustak?

        —Takur txiker bat baño enta bakotxa, jaune.

        ......................................................

        Eztakit mutilkoak atzera emon gura izan deustan txakur txikia artu deutsadan ala berantzat gordetako esan deutsadan; baña bakit ondo merke be merke eritxi deutsadana; atan be, bere ingoskiak zeinbat direan ikusita. Ogeita amabi ingoski andi! Ikusteko be...! Denporatxua bear da ainbeste ingoskitan diñoan guztia ikusteko...! Guk ikusi gura doguna lenengo zerrendan dakar, Jainkoari eskerrak. Eta erdi-erdian, lekurik agirienean, ta izki (letra) andiakaz. Burukoak, zetan esan be ez, besteak baño be andiagoak dira, ta auxe diñoe:

EUSKAL-ERRIKO EUSKERAZ

        Ta buru onen azpitik datozenak... nik olan irakurten dodaz... idatzita ikusten dodazan era onetan:

        «Ixillik egoteko diñosku Neguri zar albistari euskalzale argiak.

        Baña ixillik egonda ezta berba egiten.

        Ta guk barriz gauza asko esan giñei Neguri zar euskalzale argiagaitik.

        Gu besteko euskalzalea bada, zetan dago gu bestekoa badala erakutsi barik?

        Bear dan euskalzaletasuna ezta erakusten ijito (jitanu) batzuk dirua emoten dabela euron otzara olako otzarak... euron berbeitean iragartearren ta, alantxe, ijitoen euskeraz iragarriaz.

        Emen, albistari onetan, ezta iminten iragarkirik ez beste gauzarik... Euskal-erriko euskeraz baño.

        Ta irakurleari barrerik eragin barik, ixillik egoteko, diñosku berak.

        Berak ezin eragin izango deutsie, gura izanda bere, guk dauuka;=un bestye irakurleri

        Lekutan jagok Barakaldo!

        Zeinbat irakurla daukoz berak, orrek ijitook eta guzti?

        Berrogei milla?

        Orrenbeste daukazala, bosteun gora bera, ondo dakian batek esanda dakigu.

        Ba guk berrogei milla Txorierrin berton daukoguz.

        Ta egunerik egunera millaka doaz geituaz gure irakurlak.

        Uste dogu orretarako barre eragin baño zeozertxu geiago egiten dogula.

        Ta beti Euskal-erriko euskeraz.

        Ta guztia Euskal-erriko euskeraz».

        Ori dok eta! —esan dot neuk ona eldu orduan, pozaren pozak erasonda.

        Ta pozaren pozez, txistua baño ariñago zutundurik, txalo andi bat jo gura izan deutsat Sondika barri-ri.

        Ta baita jo be!

        Ta zelan jo be gero!

        Esku bien erdian esku biok baño zarata andiagoa egiteko gauzea atrapaten dodala.

        Olango txalo-otsik...!

        Iratzartu nau txalo-ots orrek, eta emen naukazue txaloagaz apurtu dodan argi-bonbilleari begira, beste argi bat biztuta.

        Argi-bonbilla apurtu onen ordez... amesetan agertu jatan Sondika barri eguneroko amesgarria itzarrik ikustearren... emongo neunke neuk zerbait.

        Eta beste batzuk be bai, aurki.

        Ezta egia, euskalzale lagun maiteak?