HAMABI-GARREN KAPITULUA

Juiamendu jenerala

        179 Hilak phiztuko dire egun batez, Jainkoaren bothereaz. Arimak juntatuak izanen dire bere gorphutzeri. Ez da deus zuzenagorik. Arimak eta gorphutzak, ungia edo gaizkia, elgarrekin egin dutenaz geroztik, zuzen da, elgarrekin izan ditezen sariztatuak edo gaztigatuak.

        Gizon guziak phiztu diren ondoan, izanen da juiamendu jenerala eta publikoa.

        Jesu-Kristo agertuko da bere Jainkozko bothere eta majestatean. Kontzientziak, arimak agerian emanak izanen dire. Gizon guzien begietarat emana izanen da liburua, zointan baitire izkribatuak bakotxaren egite on eta tzarrak. Ez da izanen obra bat, hitz bat, pentsu bat gordea egonen denik.

        Zertako bada juiamendu publiko hori, gizon bakotxa jadan, heriotzeko mementoan juiatua izan denaz geroztik, eta haren bethiereko zortea finkatua?

        Jainkoaren Probidentziak eta justiziak berdin galdegiten dute juiamendu hori. Zoin ardura ikusten dugun mundu huntan, Jainkoaren Probidentzia blasfematua, eta haren justizia, iduriz bederen itzalia!

        Ez othe da zuzen, ager ditezen egun batez, bere argi osoan, eta guzien begietan?

        Zoin ardura ikusten den ere justua, aphaldua, mezprezatua, oinen pean emana, eta askotan, gaxtagintzat atxikia, Jesu-Kristo bera izan zen bezala! Zenbat obra on, Jainkoaz eta aingeruz xoilki ikusiak, saririk izan ez dutenak bizi huntan! Zenbat gaxtagin ere aski amarrutsu eta ausartak, bere gaxtakeriak gordez, ohoreak, karguak menturaz, eta bere lagunen estimua ebasten dutenak?

        Jesusek bere bizia eraman zuen, ongia egiten zuelarik: Pertransiit benefaciendo, eta bi ohoinen erdian hiltzera kondenatua izan zen. Zenbat arima on eta justu, bere ongi egin guzientzat, laidoa eta mezprezioa biltzen dutenak! Zuzen da, egun batez, guzien aintzinean, bakotxa ikusia izan dadien merezi duen bezala; justua ohoratua, gaxtoa aphaldua.

        Bainan, bertze arrazoin handi eta eder bat ikusten dut oraino, juiamendu jeneralaren beharra esplikatzen daukuna. Jesu-Kristo, Jainkoaren Semea, Berbo Dibinoa, gizon egin da guretzat, guretzat aphaldu da. Kurutzean, gaxtagin bat bezala, bi ohoinen erdian emana izan da. Ez othe da zuzen, amodioz ez bada, bortxaz, errezibi dezan zor zaion ohorea eta adorazionea?

        180 Lurrerat ethorriko denean, bi-garren aldian, gizonen juiatzera, belhaun guziak orduan, haren aintzinean aphalduko dire, eta agertuko da egiazki dena. Gizon eta Jainko, zeru-lurren adorazione guziak merezi dituena.

        Orduan izanen da hautsia, guzien begietan, Pilatusen juiamendu zuzen kontrakoa. Orduan, pasioneko oren ilhunetan ikusi izan zen arphegi desegin hura, agertuko da bere distiadura guzian, eta Jainkozko edertasunean. Orduan egiazki, kurutze adoragarria, onen kontsolagarri, gaxtoen kondenazione izanen da; zeruak eta lurrak kantatuko dute laudoriozko kantika: Hosannah gloriazkoa, eternitate guzian, handik harat, ixilduko ez dena.

        Gehienen ustea da, azken juiamendu hori mundu huntan berean eginen dela. Hola dio iduriz Credo edo sinhesten dutek: Inde venturus est judicare vivos et mortuos. Handik, erran nahi da, zerutik, ethorriko da bizien eta hilen juiatzera. Eta egiazki, ez du iduri, erreprobatuek eta damnatuek zerurat igan behar dutela, bere juiamenduaren entzutera; bertze buru batetik, ez othe da zuzen, sariek eta gaztiguek bere hastapena izan dezaten, non eta ere merezitu izan baitire, erran nahi da, lur hunen gainean? Erran dezagun ere, gure ustearen arabera, zuzen dela, Jesu-Kristo juiatzaile izan dadien, non eta ere bera juiatua izan baita: altxatua izan dadien, non izan baita aphaldua.

        Uste izaiteko da beraz, Josafateko arana izanen dela, gizon guzien juiamenduaren lekua. Jerusalemen eta Olibetako mendiaren artean da, Kalbarioko eta Jesus zerurat altxatu izan zen mendieri hurbil. Iduri luke egiazki, leku hori osoki hortakoa laitekela, justuak partalier sar ditezen, Jesusen pasionearen frutuetan; eta ere, Jainko-Gizon egina, ohoratua eta Jainkotzat guziez ezagutua izan dadien, non eta ere izan baita umiliatua eta aphaldua.

        Gure arimen onarentzat, entseia gaitezen ikustera, zer den gertaturen, juiamenduko egun handi hortan. Behar dugu guziek egun hortaz orhoitu, eta orhoitu arthoski.

        Han izanen dire, juiamenduan, gizon guziak phiztuak eta elgarren ganat bilduak. Alde batetik, justuak, bere gorphutz distiaduraz eta gloriaz beztituekin; bertzetik, gaxtoak, bekatuak egin diozkaten gorphutz itsusi eta izigarriekin.

        181 Huna non, betbetan, ikusten den Jainkoaren Semea, argiz egina eta inguratua den tronu baten gainean jarria, zeru goratik jausten, ezin erranezko gloria eta majestate batez beztitua. Haren aintzinean dathor Kurutze adoragarria, justuen kontsolazionea eta salbamendua, gaxtoen kondenazione ikharagarria. Aingeru oste handi batek inguratzen dute, gorte egiteko haren Jainkotasunari, eta justuak sar-arazteko zeruan, arima eta gorphutz.

        Han dire debruak Jainko-Gizonaren oinetan (Egredietur diabolus ante pedes ejus. (Habacuc, III, 5).), bortxaz haren Jainkotasunaren ezagutzeko. Bainan ere, orenari beha dagozi, zointan, bere bazka ifernuko lezetarat herrestatuko baitute.

        Ez da bilhatze luzen beharrik izanen. Betbetan, egintza eta pentsu guziak, urthez urthe, egunez egun, orenez oren, argitan emanak izanen dire. Gutarik batbederaren bizia izkribatua den liburua, idekia izanen da: Liber scriptus proferetur, in quo totum continetur, unde mundus judicetur. Gauza gordeenak agerian emanak izanen dire: Quidquid latet apparebit; zer ahalkea orduan, bere bizitze galdua, hainbertze artharekin, gorde izan duten bekatoreentzat!

        Mundu huntan bizi zirelarik, izan dire menturaz, bere itxura enganakorra zelakotz, ohoratuak, ongi ikusiak, eta horra non agertzen diren orai egiazki ziren bezala: hobi, kanpotik xurituak, eta barnean ustelduraz betheak: Quidquid latet apparebit.

        Eta nihorat ez, ihes biderik. Jainkoaren argia sartuko da arimen zolaraino, guziak agerian emaiten dituela, onen kontsolazionearentzat eta gloriarentzat, tzarren ahalkearentzat. Eta entzunen da gero Jesu-Kristo Juie Soberanoaren boza: Zatozte, erranen diote justueri, amodiozko arphegi ezti batekin, zatozte, ene Aitaren adixkide maiteak; zatozte, munduaren hastapenetik preparatua zaitzun erresumaz gozatzera. Bihotz garbi eta zuzenak, huna non ethorria den zuentzat, ene justizia amultsuaren egun handia; segi nazazue, ene heriotzeaz ideki dautzuetan zorionezko Parabisurat. Ene guduetan izan zarete; izan zaiztela ene gloria eta trionfan.

        182 Bainan ere, zoin ikharagarria izanen den Jesusen arphegia, bere justizia garratzian itzuliko denean erreprobatuen alderat, erraiten diotelarik: Zorigaitz zueri! ikus zazue Bihotz hau, zuen ihes leku izaiteko zilhatua izan zena; ikus zatzue oin eta esku hauk, zuentzat kurutzeari itzatuak! Bilhatu zaituztet, eta zenbat amodioekin, eta ene amodioari ihes ibili zarete. Ene gonbidu eztiez, ene odolaz, ene heriotzeaz, zer egin duzue? Salbatu nahi zintuztedan; nahi izan duzue galdu. Zohazte beraz, zuek berek hautatu nahi izan duzuen bethi-ereko zorigaitzerat; zohazte ene begietarik urrun, madarikatuak, bethiko su lametarat: Ite, maledicti, in ignem aeternum.

        Nor ez da ikharatua geldituren pentsamendu lazgarri hortan? Bekatoros trixteak, egin dezagun oihu, denbora deino, gure Salbatzaile amultsuari, Jesusen Bihotz urrikalmendutsuari.

        O Jesus eztia! orhoit zaite, enetzat ethorri zarela zerutik lurrerat; ez nazazula galtzera utz azken egunean:

                Recordare, Jesu Pie,

                Quod sum causa tuae viae,

                Ne me perdas illa die.

        Ez dute merezi ene othoitzek, zutaz entzunak izaitea; bainan ona zare. Izan zaite ezti enetzat; ez nadiela erre, bethi-ereko suan:

                Preces meae non sunt dignae:

                Sed tu bonus, fac benigne,

                Ne perenni cremer igne.

        Azken egunean, o Jesus! entzun dezadala zure boza, zerurat justuekin deituko nauena:

                Voca me cum benedictis.