HOGOI ETA HIRUR-GARREN KAPITULUA

Zertako sinhesten ditugun azkeneko kapituluetan erakutsiak diren egiak. — Arima errebelatu, bainan zuzen baten ixtorioa, ardura gertatzen dena.

        135 Liburu hunen egiten hari nintzen; doi-doia akabatuak nintuen Jesusen sortzeaz, heriotzeaz, phizteaz, zerurat igaiteaz mintzo diren kapituluak, ikustera ethorri zitzaitanean aspaldiko adixkide zahar bat.

        Giristino legean altxatua izana zen. Haur-haurretik bere aita-ama onekin ikasi zuen, gizon guzien eginbide handi, erran daiteke bakarra, bertze guziak hortan sartzen direlakotz, hauxe dela: Jainkoa ezagutuz, maitatuz eta zerbitzatuz, bethi-ereko bizia ardiestea.

        Bainan, harat hunat asko ibili zituen geroztik. Ez zuen Jainkoaren baitako sinhestea osoki galdu; ez zituen bere haurtasuneko eta lehen gaztetasuneko erakaspenak osoki arbuiatu eta ahantzi, ez; bainan zenbat zen haren fedea flakatua eta ilhundua! Duda tzar hainitz, Erlijioneko gauzen gainean, sarthu ziren haren izpirituan; Erlijioneaz burlatzen ziren asko liburu eta gazeta tzar irakurri zituen aspaldiko urthetan.

        Atsegin eta amodio handirekin ikusi ginduen elgar; gure bihotzek ez zuten elgar behinere ahantzi. Haren harat hunatak, bozkariozkoak trixteziazkoak bezala entzun ondoan, ezen gizon guzien bizia horietaz egina da, erran nion ni ere ene aldetik zer hari nintzen, ene ustez Jainkoaren gloriarentzat eta arimen onarentzat; irakurri nihozkan, zuek Eskualdun maiteak, irakurri ditutzuen azkeneko kapitulu hauk.

        Sumindu zitzaidan; nik, ene aldetik ez nuen amor eman nahi, Erlijioneko egien gainean, eta huna nola bat eta bertzea mintzatu izan ginen:

Harek

        Bainan, ene adixkide zahar eta jaun maitea, gauza espantagarriak kondatzen ditutzu zure liburu hortan. Hoikien sinhesteko, gure adimenduari ukho egin behar ginduke. Hil bat, bere indar xoilez, thonbatik ilki dela, eta gero, zeruetarat altxatu; Izpiritu Saindua, geroago erran gogo duzun bezala, suzko mihi batzuen itxuran, Apostoluetarat jautsi dela, nork gauza horiek sinhets detzazke? Ez duzu zeren hori ni ganik iguriki.

Nik

        136 Horietan guzietan ez da deus Jainkoaren bothereaz gorago denik, eta beraz, gure adimenduaz onhetsia izan ez daitekenik.

        Zerua eta lurra egin dituenak, gizonari bizia eman dionak, ez da dudarik, gorphutz hil bati berriz ere bizia eman dezakela, eta gorphutz hura zeruetarat altxaraz. Bada, horiek gertatu dire Jesu-Kristo Jainko-Gizona baitan. Jesu-Kristo ez da xoilki gizon bat, bainan Jainkotzat ere dagokagu.

Harek

        Egiazki Jesu-Kristo Jainko bada, ez dut deus erraiteko. Bainan, Jainko dela, nola frogatzen ahal duzu?

Nik

        Frogatzen dautzut, bertze deus bilhatu gabe, zuk dudan emaiten ditutzun gauza horietaz berez; Jesu-Kristok egin dituen mirakuiluez, eta guzien gainetik, haren phizteaz eta zerurat igaiteaz. Aithortuko duzu horiek direla gauza batzuek, Jainko batek bakarrik egin detzazkenak.

Harek

        Ez da hori ihardestea eta duda ber-beretan uzten nauzu. Gauza horiek gertatu balire egiazki, sinhets nezake, Jesus Jainko dela. Bainan gertatu direla, nork eta zerk emaiten daut segurantza?

Nik

        Nork eta zerk? Bainan, Apostoluek eta hekien lekukotasunak.

Harek

        Apostoluek? Nola nahi duzu hekien lekukotasuna onhar dezadan, bere fagoretan mintzo direnaz geroz?

Nik

        Bere fagoretan mintzo direla, hori erraitea errexago da frogatzea baino. Zer nahi den, eta ez da hau gauza ttipia, Apostoluek heriotzea jasan izan dute, bere hitza sustengatzea gatik.

        Zer abantail eta irabazi eder aurkitzen duzu gauza hortan?

        Bainan gohazen emeki eta urratsez urrats. Apostolualk lekuko batzuek dire. Bada Apostoluen lekukotasuna gaitzesteko edo ukhatzeko erran behar laiteke, edo apostoluak berak enganatu izan direla, edo, nahi izan gaituztela enganatu.

        Segitzen nauzu ene arrazoinamenduan? Ez othe da hola, bat edo bertzea?

Harek

        137 Ungi segitzen zaitut, eta orai arte zure arrazoinamendua zuzena da.

Nik

        Ungi da; uste dut ikustera eman, ezin ukhatuzko moldean: lehenik, Apostoluak ez direla berak enganatu, erraiten gaituzten gauzen gainean; bi-garrenekorik, ez gaituztela nahi izan enganatu; hirur-garrenekorik, nahi izan balute ere, ez zirela hortarat heldu ahalko.

Harek

        Ikusten dut, hurbildik herxatzen nauzula; eta hirur gauza horiek agerian emaiten balinbaditutzu, ez dut deus gehiago izanen erraiteko.

Nik

        Gohazen beraz. Diot lehenik ez direla Apostoluak berak enganatu. Emazu nahi bezain izpiritu ttipiak eta laburrak zituztela; bainan, erraiten dauzkiguten gauza handi hoikien gainean, ez zaitezken errebela; ez zezaketen uste izan ikusten zutela, ikusten ez zutena.

        Gauza horietaz segurtatzeko, ez da, ez jakitate ez izpiritu handi beharrik. Begiak aski dire.

        Egun batez, zenbeit ogi eta arrain bakar batzuekin, emaiten diote Jesusek jatera hirur mila gizoneri; bertze aldi batez eta mirakuilu beraz, bortz mileri. Hirur urthez Jesusekin bizi dire Apostoluak, eta egun bakotxean, erran behar bada, bere begiez ikusten dituzte sortzetik itsu zirenak, mutuak, elkorrak, hitz batez, eri suerte guzietakoak, haren ganat joaiten eta haren hitz baten ondoan sendatuak itzultzen.

        Ez othe du Jesusek, Naimeko emazte alhargunaren semea, lurrerat hobian zaramakatelarik, hitz bakar batez phizturik, eman bere amaren besoetan?

        Eta Lazaro beraz? Bazuen jadanik laur egun hila eta thonban emana zela, eta jadan usteltzen hasia zen. Bainan, bere Apostoluak han zituelarik berekin, ez othe dio Jesusek erran: Lazaro! ilki zaite thonbatik! Eta Lazaro altxatu zen eta ilki thonbatik. Horra, bertze hainitzen artean, zer dioten Ebanjelistek, zer seguratzen duten, bere begiez ikusiak bezala.

        Zer? Ez othe zituzten bada begiak Apostoluek, bertzek bezala, gauzen ikusteko? Eta, laur egun hartan hila zen bat, Jesusen hitz baten gainean, thonbatik ilkitzen bada bizirik, bere begiek enganatzen othe dituzte?

        Horra zer egin duen Jesusek hirur urthez, Apostoluek ikusten zutelarik. Engana zitezkela Apostoluak, gauza hoikien gainean, nor ausartuko da erraitera? Ez, ez; horiek dire gauza batzuek guzien begietarat dohazinak.

        138 Zerbeit errenkura izanen duzu menturaz, Jesusen phizteaz. Bainan zertako? Ez zuten egiazki Apostoluek Jesus ikusi thombatik ilkitzean berean; bainan ikusi zuten geroago. Gauzen zolarat ganez, zer munta da horrek?

        Ikusi zuten Apostoluek Jesus bere etsaien eskuetan, heriotzerat kondenatua, kurutzefikatua, eta azkenean, thonban emana.

        Egia zen bezala, hekien ustean, Jesus egiazki hila zen.

        Eta huna non agertzen zaioten hirurgarren egunean, erraiten diotelarik phiztu dela hilen artetik. Hekiekin hizkatzen da eta hekiekin jaten ere du. Berrogoi egunez badago hekien artean, eta Thomasek ez badu nahi izan sinhetsi bere lagunen errana, Jesusek uzten du bere eskuetako eta oinetako zaurien unkitzera. Gauza bera erranen dut Jesusen zerurat igaiteaz, Apostoluek eta bertze bortz ehun lekukoek ikusten zutelarik.

        Nork erran dezake gisa hortako gauzen gainean enganatu direla, eta ez dutela ikusi bere ustez ikusten zutena?

Harek

        Aithortzen dut horiek guziak direla begietarat dohazin gauza batzuek. Aithortzen dut, izpiritu den ttipiena dena ere ez daitekela gauza hoikien gainean enganatua izan.

        Bainan, ez othe dire apostoluak gizon amarrutsu batzuek, bere onetan eta abantailetan gu enganatzea bilhatu izan dutenak? Ez othe dire horiek guziak hekien asmuak? Duda hori gelditzen zait oraino izpirituan.

Nik

        Ikusiko dugu errexki ez dela horrela. Bainan gaua heldu da. Ez ba-zare egiaren beldur, ethorriko zare bihar tenore berean.

        Horrela joan ginen bakotxa gure alde.