BORTZ-GARREN KAPITULUA

Ez da egiazko Eliza bat baizen

        156 Jainkoa, bat da; behar dute beraz haren obra guziek bere baitan ekharri haren bakartasunaren seinalea; guzien gainetik seinale hori aurkitu behar dugu Jesu-Kristoren Elizan, zoina baita munduan egin dituen gauzetan miresgarriena.

        Katiximan irakurtzen dugu: Ez da Jainko bat baizen eta ez daiteke izan gehiago. Gisa berean erranen dut: Ez da Eliza bat baizen.

        Zertako bada hori? Zeren egiazko Eliza Jainkoaz xoilki establitua izan baititake, eta ez baitu Jesu-Kristok bat baizen establitu. Bertzalde ez daiteke Jainkoa bere buruarekin, edo egia egiarekin, gauza beraren gainean gerlan izan. Zoroa eta adimendu gabea laiteke beraz erran lezakena, badirela Erlijione, Eliza egiazko bat baino gehiago, baitezpada sinhetsi eta predikatu behar diren gauzen gainean, bat bertzearen kontra dohazinak.

        Aintzineko kapituluetan erran dugu badela Eliza bat Jesu-Kristok berak establitu izan duena, zerurat igan baino lehen. Eliza hori Jainkozkoa dela frogatua izan da Apostoluen, Martiren eta bere iraupen mirakuiluzkoaren lekukotasunez. Eta ez da Eliza hori baizen.

        Jesu-Kristoren hitza da: «Ez da izanen artalde eta artzain bat baizen». (Fiet unum ovile et unus Pastor. (Joan. X, 16).)

        Nausi Dibinoaren ondotik, Jaun Doni Paulo Apostoluak erran du: «Ez da Jainko bat, fede bat, eta bathaio bat baizen» (Unus Dominus, una fides, unum baptisma. (Ephes. IV, 5).).

        Erraiten dugu ere Jesu-Kristoren eta Apostoluaren segidan: Jesu-Kristoren Elizan ez da buruzagi bat baizik, fede edo sinheste bat baizik, eta sakramendu berak. Hirur gauza horiek horrela hartu nahi ez lituzkena, Eliza egiazkoaz kanpo laiteke.

        1o Lehenik, Elizaren Buruzagia bakarra da, Aita Saindua, Jaun Doni Petriren ondoko zuzenezkoa, Jesu-Kristoz beraz lurraren gainean, bere Bikariotzat ezarria. Itzul detzagun begiak leku eta bazter guzietarat; ikus detzagun Europa, Asia, Afrika, Amerika eta itsaso zabalaren erdian diren munduko bertze zathiak; Giristino Katoliko guziek Erromari buruz dituzte begiak eta bihotzak itzultzen. Han da hekien arimen Aita, Aphezen Apheza, Aphezpikuen Aphezpikua, Katoliko guzien buruzagia.

        157 Aphezpiku guziek haren ganik dituzte bere podoreak; haren ganik Ebanjelioa predikatzeko kargua; haren ganik ere Aphezen egiteko botherea. Hura gabe deus ez daiteke Jesu-Kristoren Elizan. Jesu-Kristoren Bikarioa eta haren ordaina da lurraren gainean.

        Zoin ederki ageri den hemen Jainkoaren eskua! Nork bada, baizen Eliza egin duenak berak, atxik detzazke gisa hortan bazter guzietako jende eta populuak esku eta nausitasun beraren pean? Ez balitz nausitasun hori Jainkoak establitua, hain indartsua eta hain ongi obeditua othe laiteke?

        Eliza ganik berexi diren populuek badituzte Errege eta Enperadore bezinbat buru: horra zertako, bakotxa bere alde dohan Erlijioneko gauzetan; horra zertako, hoinbertze artalde eta hoinbertze artzain, Jesu-Kristok bat bakarra nahi izan duen denboran.

        Eliza bakarra da; eta Eliza katolikoan xoilki aurkitzen da bakartasunaren eta batasunaren seinale hau: Ez du buruzagi bat baizen, Aita Saindua.

        2o Eliza katoliko guziak eta haren menbro guziek fede eta sinheste bera dute. Egia, bat da. Ez ditezke bi egia izan gauza baten gainean, gisa eta alderdi berean kontsideratua denean. Gorphutz bat, zoin nahi, kontsideratzen dugunean bere koloreaz den bezinbatean, ez daiteke hartaz egiazki erran, dela xuria eta beltza, denbora berean eta zathi berean; da xuria edo beltza, edo menturaz, ez bat ez bertzea; bainan xuria balinbada, ez da beltza, eta beltza balinbada ez da xuria.

        Gisa berean Erlijioneko egien gainean. Etsenplutzat: egia balinbada Jesu-Kristo hilen artetik phiztu dela, ez daiteke kontrarioa egia izan; egia balinbada, penitentziako sakramenduak barkatzen dituela bekatuak, kontrarioa gezurra da eta hola bertze guziez.

        Jesu-Kristo lurrerat ethorri da, dudarik gabe bere heriotzeaz gure erosteko, bainan ethorri da ere, egia eta zeruko bidea gizoneri erakusteko. Bethe ondoan berak lehenik, Jainkozko misione hori, eman diote horren kargua Apostolueri eta hekien ondokoeri, erranez: Zohazte eta argi zatzue populu guziak: Euntes docete omnes gentes. Eta joan dire Apostoluak, Jesusen erranaren gainean, munduaren bazter guzietarat, bere Nausiaren Ebanjelio bera eta CREDO bera guziek erakusten zutela. Eta Elizaren menbro zenbeit edo buruzagietarik zenbeit errebelatzera heldu bazen, Jaun Doni Petrik eta haren ondoko Aita Sainduek errezibitu dute botherea Jesusen ganik, errebelatuen bide zuzenean emaitekoa eta fedean bere anaien hazkartzekoa (Et tu aliquando conversus confirma fratres tuos. (Luc. XX, 32).). Eta horra zertako, hoinbertze mendeen buruan, bethi CREDO bera den oraino katoliko guzien gidaria eta Fedearen legea, munduko eliza guzietan, bethi hitz berekin kantatzen duguna.

        158 Zer kontsolazionea katolikoentzat bere bizia eta eternitatea finkatzen ahal izaitea, sekulan mudatzen ez den sinheste eta fede beraren gainean!

        Jainko bakar bat den bezala, eta buruzagi bakar bat dugun bezala, fede bakar bat ere: Unus Dominus eta una fides.

        Gauza eder hori kontsideratu ondoan, zer erran Lutherez, Kalbinez eta mende guzietako bertze eretikoez? Berexi dire egia bethi garbi erakusten duen Elizatik, arbuiatu eta ukhatu dute Aita Sainduaren Nausitasun soberanoa; bakotxak nahi izan du Ebanjelioa esplikatu berari zitzaion bezala, eta orduan izan dire, hekien artean, gizon bezinbat sinheste. Ez da hori egiaren seinalea eta zigilua, bainan bai gezurrarena.

        3o Eliza katolikoak mende eta leku guzietan sakramendu berak ditu bere haurren saindutzeko: zazpi sakramendu ezagutzen ditu, Jesu-Kristoz beraz establituak.

        Ez dugu batasun bera aurkitzen Eretikoen erlijionetan, hala nola Protestanten artean. Batzuek gehiago, bertze gutiago sakramendu onhartzen dituzte. Nork du egia hekien artean? Eta nahasmendu horiek zer erraiten dute, baizen Jesu-Kristoren legetik ilki direla, eta bakotxa bere gogorat dohala? Dudatzeko da, guzietan lehena den sakramenduan berean, erran nahi dut bathaioan, sinheste bat eta bera othe duten Protestantek.

        Errex da orai ikustea, Eliza katolikoan xoilki aurkitzen dela, Jesu-Kristok bere Elizari eman izan dioen batasuna, bere sinhestean, buruzagian eta sakramenduetan.

        Horrek erran nahi othe du deus mudantzarik ez daitekela izan Eliza katolikoan? Bai; izan daitezke asko mudantza, bainan sekulan hirur gauza hoikien gainean. Aita Saindu bakar bat izan da eta izanen da bethi Eliza guziaren buruzagi; bethi sakramendu berak, bethi erakaspen bera fedezko gauzen gainean; erakaspen hori hargatik gero eta gehiago argitan emanez doha. Bainan konpreni dezagun ongi ez duela Elizak egia berririk asmatzen; Jainkoak erakutsi diozkan egiak ditu xoilki, denborarekin, gero eta klarkiago erakusten eta deklaratzen.

        159 Bertze asko gauzetan izan ditezke eta badire ere mudantzak. Gauza horrek behar du izan ongi konprenitua. Jesu-Kristok eman dio Elizari bere erakaspena: hori ez da mudatzen. Bainan goraxago erran dugun bezala, denborarekin hobeki argitan emanez doha, beharren arabera: hala nola, eretikoek egia bat ukhatzen dutenean, edo duda zerbeit izpirituetan sortzen denean. Establitu ditu zazpi sakramendu: bethi berak dire, ez bat gehiago, ez bat gutiago. Buruzagi bat eman dio Elizari, lehenik Jaun Doni Petri eta gero haren ondoko zuzenak, Aita Sainduak; bethi hola doha.

        Bai; bainan gauza horietaz kanpo, badute Aita Sainduek Eliza gidatzeko kargua, denboren eta tokien beharren arabera. Horra nola Elizako asko lege kanbiatzen eta mudatzen diren, fidelen beharrek eta onak galdegiten duten bezala. Elizetako ofizioak, Aphezen, Fraiden, Seroren jauntziak eta erregelak, horiek guziak dire gauza batzuek Aita Sainduaren gomendiorat eta juiamendurat osoki utziak direnak. Hala nola ere, barur eta mehe egunak, barur eta mehe egiteko moldeak, denboreri, lekueri, eritasuneri, jenden pobreziari eta beharreri behatuz kanbia ditezke; horiek ere dire gauzak, Elizako buruzagien zuhurtziari Jesu-Kristok utzi dituenak.

        Horrela gertatzen da, Eliza Sainduak bertze orduz menturaz manatzen zuena, ez baitu orai manatzen. Aita Saindu batek bere autoritateaz manatu duena, bertze Aita Saindu batek, bothere beraz, kanbia, muda dezake, denboren edo lekuen beharrak ikusiz.

        Bainan horiek dire giristino katolikoen gidatzeko erregela batzuek, Jesusen erakaspena eta sakramenduak bethi berak uzten dituztenak, eta Elizaren kalitate baitezpadakoeri unkitzen ez dutenak.