SEI-GARREN KAPITULUA

Elizaz kanpo ez da salbamendurik

        160 Huna gauza bat hainitz premiatsua, ongi xehatu eta esplikatu behar duguna, ez dadien Elizaren erakaspena makur hartua izan, hainitzetan gertatzen den bezala.

        Jesu-Kristo gizon egina, gu ganat jautsi da munduaren salbatzeko eta argitzeko. Zerurat bere gizontasunarekin igan baino lehen, Eliza bat establitu izan du, bainan bat xoilki, Egia bera zenari zohakon bezala. Ez da fede bat, eta bathaio bat baizen: Una fides, unum baptisma (Ephes. IV, 5.).

        Jesu-Kristoren fedeaz eta Erlijioneaz kanpo, haren bathaioaz eta bertze sakramenduez bertzalde, nihork ez du zuzenik ez bothererik bertze erlijione baten erakusteko eta bertze sakramenduen establitzeko. Beraz, nork ere nahi baitu salbatu, behar ditu sinhetsi Jesu-Kristok erakutsi egia guziak, errezibitu haren bathaioa, eta egin harek manatzen dauzkigun bertze gaineratekoak.

        Ordean, Eliza katolikoan eta hartan xoilki aurkitzen dire Jesu-Kristoren erakaspen eta lege guziak. Luzeki jadanik erran dugu gauza hori gorago.

        Hortik egia hau: Elizaz kanpo ez dela salbamendurik, ez daitekenaz geroztik Jainkoaren zerbitzari izan, haren hitzari eta legeari jarraiki nahi ez dena: «Ez dezazuela uste izan, Jainkoa Aitatzat izanen duzuela, ez baduzue Eliza Amatzat». «Hala nola, dio S. Jeromek, urholdean hondatuak izan baitziren, Noeren untzian ez ziren guziak, gisa berean dire galtzen Eliza egiazkoan ez diren guziak». Gauza bera dio S. Krisostomok: «Jaun Doni Petriren eskuetan dire zeruko erresumako gakoak... haren fede bera duteneri, idekitzen diozkate zeruko atheak»...

        Adimenduari berari bekhoz, zer da zuzenagorik? Zerurat behar gare heldu. Jainkoaren Semea ethorri da lurrerat, guri bidearen erakusteko; zerurat igaitean, bere Elizari utzi dio, gu bide hortan gidatzeko kargua. Nork izan dezake, portu hortarat kontrako bidez heltzeko asmu zoroa ?

        Soldadu batzuek gare guziak; Jesu-Kristo da gure aintzindaria. Nola, soldadu ona izan daiteke, bere aintzindariaren manuen kontra eta bere buruaren alde dabilana? Jesu-Kristo da gure Nausia; nola izan dezakegu zerbitzari leialaren saria, ez bagare gure Nausiari jarraikitzen?

        161 Erranen daut norbeitek: Erakaspen hori gogorra eta dorphea da. Zer? Ez daitekela nihor salbatua izan Jesu-Kristoren Elizaz kanpo? Nola orduan erraiten ahal dugu Jainkoa Aita on bat dela? Zer? damnatuak, ifernurat joaitekoak direla, Eliza katolikoan sorthuak eta bathaiatuak ez diren guziak? Damnatuak ere Protestanten eta Xizmatikuen artean altxatuak izan ondoan, erakutsia izan zaioten Erlijioneari fede onean jarraiki izan direnak?

        Bainan ez; ez du sekulan Elizak holakorik erakutsi. Hola mintzo direnak, gezurrez jazartzen zaizkigu, edo ez dute Elizaren erakaspena ezagutzen.

        Hek zer nahi erranikan ere, guk dioguna da, Jainkoa justua bezin ona dela, eta ez dela nihor galdua izanen, non ez den bere faltaz. Huna zer dion Elizak: Nor eta ere baitago egiazko Elizaz kanpo, bere faltaz, dakielarik gezurrean dela, edo bederen funski dudatzen delarik; nor eta ere baitago, nagitasun eta lazakeria handizki hobendun den batez, egiaren bilhatzeko lehia eskasez, berak hala nahi duelakotz, Eliza katolikoaz kanpo, gauza premiatsu horren gainean argitua izan nahi gabe; hura ez daitekela izan salbatua. Hura egiazki hobendun eta handizki hobendun da, ez duelakotz nahi Jesu-Kristoren bidea segitu edo bederen bilhatu.

        Deus gehiago erran gabe, bere zorteak Erlijione katolikoaz kanpo sor-arazi dituen Eretikoez, zenbat Eskualdun mentura huntan gerta ditezkenak! Hor hemenka ibili izan dire; leku hainitz ikusi dituzte; diru bilha zabiltzalarik, bere haurtasuneko erakaspen sainduak ahantzi; hainitz gauza tzar Erlijionearen kontra entzun eta menturaz irakurri. Fedea emeki emeki ttipituz joan da hekien baitan; duda zenbeit hekien izpirituetarat ethorri: urgulu suerte bat hartu, ustez bederen, lehenagoko lagunez gorago emaitea zela, hekien fedeari ez jarraikitzea!

        Oi! Eskualdun maiteak! Zenbat holako, Ameriketan edo bertze nonbeit, diru pixka bat bildu dutenen artean! Zenbat, uste dutenak bere burua altxa, arbuiatuz, ez bada bihotzez bederen kanpoz eta iduriz, bere haurtasuneko sinheste saindu eta kontsolagarria! Urguluak xoilki gidatzen baditu, oi! zenbat hobendun litezken Jainkoaren aintzinean! Zerbeit duda sartu othe da egiazki hekien izpirituetan, fedezko gauzen gainean? Hala bada, ez ditezke bake osoan izan. Bilha dezatela beraz lañoki, othoitzean, umiltasunean eta kontseilu onetan, bere haurtasuneko eta lehen komunioneko fedea eta sinhestea. Ez daitezela ahalge izan bere Aphezen erakaspenen entzuteaz eta hekieri jarraikitzeaz. Bere adixkide hoberenak dituzte.

        Bertzela eginez, zer hirriskutan emaiten duten bere salbamendua! Hobeki erraiteko, zoin zoroki dohazin ifernurat, zeren ez baititazke, hek, fede on osoan izan!

        162 Nola, asko denboretan eta bereziki azken denbora hautan, Eliza katolikoa gaizki bilhatua izan baita, hemen esplikatzen dugun erakaspenaren gainean, eman dezagun oraino zerbeit argi; ene iduriz. ez da alfer eta debalde izanen.

        Salbatzailearen hitz garratz hauk irakurtzen ditugu Ebanjelio sainduan: «Zorigaitz hiri, Korozain, zorigaitz hiri, Bethtzaide, zeren zuen artean eginak izan diren mirakuiluak, Tirreko eta Sidoneko hirietan eginak izan baziren, aspalditik egina izanen baitzuten penitentzia!... Erraiten dautzuet hortakotz, juiamenduko egunean, Tir eta Sidon ez dire zuek bezin garrazki juiatuak izanen» (Vae tibi Corozain: vae tibi Bethsaida; quia si in Tyro et Sidone factae essent virtutes quae factae sunt in vobis, olim in cilicio et cinere poenitentiam egissent. Verumtamen dico vobis: Tyro et Sidoni remissius erit in die judicii quam vobis. (Matth. XI, 21-22).) .

        Jesu-Kristoren hitz hauk ongi ikustera emaiten daukute, gutarik bakotxa juiatua izanen dela, ez gure sor lekuaren eta gure burasoen Erlijionearen arabera, bainan bai, Jainkoaz emanak izan zaizkigun argi, grazia eta laguntzen arabera.

        Huna oraino Jesu-Kristoren bertze hitz bat ongi erraiten daukuna haren urrikalmendua hedatzen dela fede ona eta bihotz zuzena duten guzien ganat. Soldaduen aintzindari baten fedeaz mintzo zen Salbatzailea, eta hura zen paganoa: «Egiaz erraiten dautzuet ez dudala hoin fede handirik aurkitu Israelen berean. Hortakotz erraiten dautzuet hainitzak ethorriko direla, iguzkia sortzen eta gordetzen den tokietarik, eta ungi ethorriak izanen direla zeruko erresuman, Abraham, Isaak eta Jakobekin; eta erresumako semeak, hek izanen direla kanpoko ilhunbetarat aurtikiak: han izanen dire nigarrak eta hortz karraskak» (Amen dico vobis, non inveni tantam fidem in Israel. Dico antem vobis quod multi ab Oriente et Occidente venient, et recumbent cum Abraham et Isaac et Jacob in regno coelorum. Filii autem regni ejicientur in tenebras exteriores; ibi erit fletus, et stridor dentium. (Matth. VIII, 10-12).).

        Hemen ere Jesusek erraiten dauku bakotxa juiatua, sariztatua edo gaztigatua izanen dela bere obren arabera.

        163 Behar dire Elizan bi gauza kontsideratu: gorphutza eta arima. Elizaren gorphutzeko dire, bathaiatuak direlarik, Eliza egiazkoa ezagutzen eta haren fedea besarkatzen duten guziak. Hala nola gu guziak Eskual-Herrian, eta gutiz gehienak gure Frantzian. Bainan horietaz bertzalde, izan ditezke eta egiazki hainitz eta hainitz badire, gu bezala agerian eta kanpoz Elizaren menbro izan gabe, Eliza hori ezagutzen ez dutelakotz, hargatik Elizaren ariman direnak; erran nahi dut, fede onean eta bere ustez egian direlarik, bertze Erlijione bat segitzen eta pratikatzen dutenak. Uste dute ongi egin; eta segurki katoliko egin litezke, balakite bide tzarrian dabiltzala.

        Arima zuzen eta fede oneko horiek, ahal bezain ongi, eta emanak zaizkoten argien arabera, segitzen badute Jainkoaren legea eta nahia; ekharriak badire, Jainkoak hekien ganik galdegiten duenaren egitera ezagutzen duten bezin laster; ihes egiten badute gaizkiari, jarraikitzen ezagutzen duten ongiari, segurki salbatuak izan ditezke. Badute hek gutiziazko bathaioa; bihotzez, egiazki Jesu-Kristoren Elizan dire, nahiz ez diren hala iduriz eta kanpoz.

        Bethi egia izanen da hargatik, ez dela Elizaz kanpo salbatzerik; ezen fede oneko arima horiek guziak Elizaren haurrak dire, berek ez dakitelarik. Bere nahiaz, bere gutiziaz, Jesu-Kristorenak dire, ekharriak direnaz geroztik Jainkoaren nahiaren egitera ezagutzen duten bezinbatean. Ez; ez dire galduak izanen, bere sortzearen ixtripu batek Elizaren gorphutzaz kanpo eman dituelakotz. Zer nahi erranik ere gure etsaiek, hori da Elizaren erakaspena.

        Gozo handi bat zaiku erraitea, iduriz gu ganik urrunduak direnetarik asko, arimaz eta bihotzez gurekin direla, gure anaiak, berek ez dakitelarik, eta Jesu-Kristoren odol salbagarriaren probetxuak ageri den baino urrunago hedatzen direla.

        Horiek esplikatu eta ongi xehatu ondoan, egia gelditzen da bethi kapitulu hunen hastapenean erran duguna: Ez da egiazko Elizaz kanpo salbamendurik; erran nahi da, ez daiteke izan salbatua, egiazko Eliza ezagutzen duelarik hartan sartu nahi ez dena, ez eta ere, bere Erlijione faltsoaren gainean duda funtsezkoak dituelarik, umilki, fede onean, eta othoitzean, egia bilhatu nahi ez duena.