LEHEN KAPITULUA

Jainkoaz. — Bada Jainko bat munduaren Egilea

        29 Erlijioneko lehen egia hau da: Bada Jainko bat.

        Giristino Erlijione guziak sinheste hortan du bere zimendua.

        Horra zertako, bere Credoaren buruan Apostoluek eman duten: Credo in Deum: Sinhesten dut Jainkoa baitan. Hortan da bertutearen eta salbamenduaren hastapena. Apostoluak dio: «Jainkoa ganat hurbiltzeko, behar dela lehenik, Jainko bat badela sinhetsi.» (Credere enim oportet accedentem ad Deum, quia est. (Ep. B. Paul. Apost. ad Hebr. XI, 6).)

        Bada Jainko bat! Liburu Sainduak hartaz bethi mintzo dire. Bainan, Liburu Sainduez bertzalde ere, hori da egia bat, zoinaren gainean, ez baidaiteke dudarik izan adimenduaz dohatua den izpiritu batean.

        Populu eta jende guziek, salbaienek eta gutienik argituek, egia hori sinhetsi izan dute, eta bere moldean Jainkotasuna adoratu.

        Bada Jainko bat! Zeruak eta lurrak bere ordenantza ederraz, haren izaitea eta zuhurtzia kantatzen dituzte. (Coeli enarrant gloriam Dei, et opera manuum ejus annuntiat firmamentum. (Psal. 18).)

        Iduri luke aski behar laitekela, begien idekitzea, egia horren onhesteko.

        Zer ikusten dugu? Itsaso zabal miragarria; mendi eder eta handiak bi lekuko bezala, Jainkoaren izena erraiten dutenak: «Miragarriak dire itsasoaren goratzeak, miragarria da Jainkoa mendietan, dio Dabid Profeta Erregeak.» (Mirabiles elationes maris, mirabilis in altis Dominus. (psal. 93).) Zer ikusten dugu oraino? Gure inguruetan, landare, arbola, lore eta frutuak bere denboretan ethortzen; gure buruez gainean, zeru urdinean, iguzki distianta, ilhargi eztia, izar ezin kondatuak, bethi lege eta bide berak segitzen dituztenak, sekulan lege hekietarik apartatu gabe.

        Eta horiek guziek, ez dutela egilerik? Hoin ongi erregelatu gauza horiek bere baitarik direla? Zer zoramendua!

        Egia bat bada guziez aithortua: deusetarik, ez dela deus berenaz ilkitzen. Etxe batek galdegiten du hargina; burdin lanak, harotza. Eta mundu miragarri hunek ez lukela egilerik?

        30 Badute gauza guziek hastapen bat. Emagun landare edo animalia bat, zoin nahi. Landare, animalia bakotxak hazi bat izan du bere hastapentzat. Hori da nihork ukhatuko ez duen gauza bat. Bainan, zohaz nahi duzun bezin gora. Hastapenean aurkitu beharko duzu hazi bat, ez dena bere baitarik.

        Huna nola, sei urthetako haur ttipi bati, egia hori agertu zitzaion.

        Goizeko aphairu edo gosariaren egitera zohan bere amarekin. Atsegin zen ikustea, zoin gogo onez, bere ogi poxiak bustitzen zituen arroltze freskoan.

        —Badakizu, ene haurra, galdegiten dio amak, nork egin duen orai jaten duzun arroltze hori?

        —Bai, dio gure gizon ttipiak; zuk, ene phestan, eman dautazun oilo xuriak.

        —Eta oilo xuria nondik ilki da?

        —Bertze arroltze batetarik.

        —Eta nork egin du arroltze hura?

        —Arroltze hura? dio haurrak hirriz dagolarik; eta bada bertze oilo batek, eta bethi gisa berean; oiloak arroltzea, eta arroltzetik oiloa.

        —Bainan nondik heldu da lehen arroltzea?

        —Lehen oilotik.

        —Arras ongi, ene haurra, horrat dino. Bainan erraiten bazinaut, nondik heldu den lehen oilo hura?

        Haurra eman zen pentsaketan, eta laster, erran zion amari: Ama, hura, Jainko maiteak egin izan du.

        Gizon jakintsunek edo, bere ustez bederen hala direnek hitz ederrak erranen dituzte. Mundu hunen hastapenaz den bezinbatean, ez dute aurkituko sei urthetako haur ttipi horren hitza baino zuzenagorik.

        Gau eder eta ezti batekin, Fenelon Kanbraieko Artxaphezpiku handia, freskuran zabilan bere iloba gazte batekin.

        Mila izarrez distiatzen zuen zeruak; iduri zuten urre xorta edo itze batzuek zeru urdinean finkatuak.

        Arratseko aire ona hartuz zabiltzalarik, galdegiten dio haurrak bere osabari zer oren den. Fenelonek hartzen du eskuetan oren erakustekoa. Zortzi orenak ziren.

        Oi! Zer gauza ederra, dio haurrak; hurbildik nahi dut ikusi.

        Osabak erraiten dio: Gauza eder eta orenak hain xuxen irakusten dituen hau, bere baitarik eta bakar bakarrik egin da, ene haurra.

        —Bere baitarik? dio haurrak, osabari hirri ezti batekin behatzen diolarik.

        —Bai, bai, bera; norbeitez aurkitua izan da, uste gabean, toki galdu batean, eta segurki bera egina da.

        —Hori ez daiteke; nitaz hirri egin nahi duzu.

        —Ez haurra, ez naiz zutaz burlatzen. Zer da bada hor ez daitekenik?

        —Bainan, ene osaba, orena irakusten duen gauza bat ez daiteke bera egina izan.

        —Zertako ez bada?

        —Zeren, hortan baitire hainitz gauza, hain ongi moldatuak eta ordenatuak, non, ez baita nor nahi den gai, hoin zuzenki hoikien egiteko. Izpiritu ernea eta esku ona behar dire hortako. Ene osaba, hori erran dautzunak enganatu zaitu.

        31 Fenelon, Artxaphezpiku jakintsun eta sainduak besarkatu zuen bere iloba, eta zeru eder eta distianta erriz irakusten ziolarik, erran zion: Zer uste izan, beraz, ene haurra, gauza eder eta miragarri horiek guziak, berak eginak direla erraiten dutenez?

        —Zer, osaba, badire gizon aski zoro eta ozarrak horren erraiteko?

        Bai; badire hori erraiten dutenak. Bainan, ikusten duzu: ez balinbadaiteke oren irakusteko bat bera egin, nola daiteke, lurra, zerua eta gizona bereziki, berak egitea?

        Gizona, guzien gainetik, ez daiteke Jainkoaren obra baizen izan. Bere gorphutzean eta oraino hobeki, bere ariman dituen bothere miragarriak ageriak dire, Jainkoaz egina dela.

        Galien, bi-garren mendean bizi zen miriku jakintsun aiphatu batek, gizonaren gorphutzean diren gauza miragarriak ikusi ondoan, erraiten zuen: «Oi zu! gu egin gaituzuna, zer himno ederra kantatu dudan zure ohoretan!»

        Afrika mortuko Arabe gaixo bati galdegiten zion norbeitek, nola bada segurtatu zen bazela Jainko bat.

        Errepustu eder hau eman zion: hala nola, ikusten baitut harrinaren gainean, arrastoetarik, eian bestiak, edo, gizonak ibili diren.

        Nork beraz, ikusiz munduan eta bereziki gizona baitan, bothere soberano baten frogak, ez du erran nahiko: Bai, egiazki, Jainko handiak bere urratsen seinaleak hemen utzi ditu.

        Brancks izena zuen gizon bat zen hainitz aiphatua, lurraren asko bazterretan ibili zituen urratsez, eta horietan bildu zuen jakitateaz. Joan zen egun batez Georges Angletarreko Erregearen ikustera. Asko gauzez mintzo zirelarik, Erregek galdegin zion: Zer da, bada, munduko zure itzuli eta harat-hunat guzien erdian, ikusi duzun gauzarik ederrena? Errege, zion erran, Nik ikusi dudan gauzarik ederrena izan da, munduaren nausia.

        Errepustu ezin ederragoa!