HIRUR-GARREN KAPITULUA

Zer zen mundua Jesu-Kristo ethorri aintzinean

        70 Ez zaiteken gizona zalba bere baitaz eta bere indar xoilez.

        Obra hartako, Jainko Gizon bat behar zen.

        Bainan, Inkarnazionearen argi eder eta distiantetan sarthu baino lehen, ikus dezagun aphur bat, zer zen mundua, Jainko-Gizona gure ganat ethorri aintzinean.

        Horrela, hobeki oraino agertuko zaiku Salbatzaile eta argitzaile baten beharra.

        Lau mila urthe ja baziren iraganak, gure lehen burasoak bekatuan eroriz geroztik.

        Zoin deithoragarriak izan ziren bekatuaren segidak! Zer ustelduran erori ziren gizonak! Beldur ninteke egiazki, sobera zikin ene luma eta ene irakurtzaileen izpirituak, erraiten banu zenbatetaraino zen aphaldu gizona, eta zenbat desegin zuen bere baitan Jainkoaren itxura.

        On da, hargatik, zerbeit erran dezagun, ikusteko zer bilhakatzen den gizona, Jainkoaren ganik urrundua eta Jainkoaz gabetua denean.

        Ikusiz, zoin ziren handiak eta higuingarriak, gizonak bere baitan zakarzken zauriak, hobeki prezatuko dugu Salbatzaile baten ethortzearen ona eta beharra.

        Bi populu izan ziren bereziki, denbora hetan aiphatuak; hek ziren Athenako eta Erromako populuak. Guzien artean argituenak bezala atxikiak dire.

        Denbora, iduriz hain eder eta argitu hek ezagutzen dituztenez ez naiz segurki gezurtatua izanen, erraiten badut, pasione itsusienak, higuinenak eta zikinenak Jainkoztatuak bezala zirela. Jainkotzat adoratuak ziren, krima lohi, zikin eta tzar guzien egileak, eta, Erlijioneko egun hautatu batzuetan, etsenplutzat emanak.

        Nola espanti ordutik Jainkotzat hartzen eta ezagutzen zituztenen etsenplueri, populuak jarraikitzen baziren? Erlijionea bera, bertuteari eta ongiari buruz jendeak gidatzeko orde, gaizkiaren erakasle bilhakatua zen.

        Ez, ez naiz xehetasunetan sarthu nahi. Erranen dut xoilki hitz batez, lohikeria eta bertze hainitz krima ongi ikusiak eta ohoratuak zirela. Ez xoilki S. Agustin eta Elizako bertze Aitak, bainan Paganoetarik asko, gauza horietaz, ahalkerekin mintzo zaizkigu.

        Jainko egiazkoa hain guti ezagutua eta ohoratua zen denboran, zer estimu izan zaiteken gizonaren biziarentzat eta arimarentzat?

        71 Haurra ez deus batentzat idukia zen. Burasoek saltzen eta hiltzen zituzten bere haurrak. Legeak emaiten zion bothere hori aitari; eta, aski bihotz gabeak aurkitzen ziren, naturalezaren kontrako lege hartaz baliatzeko.

        Errespetu gehiagoz inguratua othe zen bederen gizonaren bizia, populu hekien begietan? Ez; eta ikus daiteke oraino orai, eta gure begiez ikusi dugu, Erroman, Kolisea deitzen den leku bat, zointan, milaka hiltzen baitziren gizonak, bizioan usteldu populu baten jostagarritzat: hala nola orai jenden jostatzea gatik, hiltzen baitituzte zaldiak eta zezenak, zezen kurridetan.

        Gizon gehienak, esklabo, erran nahi da, osoki bere nausiaren meneko ziren, adimenduaz gabetu bestia batzuek bezala: non persona, sed res; ez, presuna eta gizonak, bainan gauza batzuek, zoinetan bilhatzen baizituzten nausiek, bere gustuaren arabera, ahal bezinbat atsegin edo probetxu. Auguste Enperadoreak sei mila esklabo hil arazi zituen egun batez. Enperadore berak jakin zuen haren esklabo batek, kailla deitzen dugun hegastin bat, hil eta jan zuela; manatu zuen izan zadien kurutzefikatua. Bedius Pollion deitzen zen gizon aberats batek, urerat aurtikarazi zuen esklabo bat, arrainez jana izaiteko, zeren uste gabean baxera balios bat hautsi zion.

        Hitz batez erraiteko: ez zen egiazko Jainkoa ezagutua; krima guziak adoratuak ziren; gizonaren bizia eta arima ez deusentzat idukiak; bizioaren usteldura bazter guzietan. Horra zer zen mundua, Salbatzailea ethorri aintzinean; eta mintzo naiz hemen, populu aiphatuenez eta argituenez; zer zaiteken bertzetan, errexki asmatzen ahal dugu.

        Zato beraz, zato! Oi Mesias agindua, hain kartsuki Patriarkez eta Profetez gutiziatua, zato! Ez gaitezke zu gabe salba! Ilhunbetan, gaizkian, lohian pulunpatua dago mundua! Zato, ilhunbe hoikien erdian, zeruko argiaren emaitera, eta zikin guzien garbitzera: Rorate coeli desuper et nubes pluant justum; aperiatur terra, et germinet salvatorem!