LAUR-GARREN KAPITULUA

Zer den Jainkoa. — Jainkoa osoki perfeta dela

        38 Jainkoa osoki perfeta da, erran nahi dut, ez dela deus onik haren baitan eskas denik, eta on guziak, hura baitan, mugarri gabekoak direla.

        Bainan nor ausarta daiteke Jainkoaren perfezione eta on izari gabekoez mintzatzera? Zoin ongi hemen ikusten dugun gure flakeza eta ez egintasuna! Jainkoaren tronuari hain hurbil diren aingeruek berek ixildu behar dute eta umiltasunean adoratu Jainkoaren handitasun, edertasun eta saindutasun ezin erranezkoak. Jainkoa bera, eta hura xoilki, laiteke gai, Jainkoaz behar laiteken bezala mintzatzeko.

        Dezagun hargatik erran, gure ahal ttipian, Jainkoa dela ongi soberanoa, amodio izari gabekoa, bothere osoa, nihor beraz gorago ikusten ez duena, bainan guziak bere pean dagozkana.

        Mundu huntako edergailu guziak haren ganik heldu dire, eta haren edertasunaren itzal flako eta ez deus batzuek dire.

        Itsaso handia miresten baduzu bere indarrean eta hedaduran, Jainkoaren bothereaz eta handitasunaz mintzo zaitzu. Gau eder eta argi batez, zeru urdinean ikusten baditutzu distiatzen ezin kondatuzko izarrak, ezin erranezko urruntasun batean, Jainkoaren mugarri gabeko izaitea kantatzen dute: Coeli enarrant gloriam Dei.

        Landareak ikusten baditutzu lur hunen gainean, loreak ekhartzen gure begien alegeratzeko, frutuak, gure gorphutzaren hazkurri izaiteko, Jainkoaren aitazko amodioa da, nasaiki bere haurreri agertzen dena.

        Ikusten baduzu, zure iduriko gizonetan, gorphutzeko edertasuna baino oraino hobeki arimakoa, bihotzeko ontasuna, bertutea; pobre eta flakoen, aita-ama gabeko haurren amodioa; egintza on eta saindu guzien alderateko ekharritasuna; Jainkoaren ontasun eta saindutasun soberanoaren itzal bat duzu ikusten.

        Hitz batez: Asma zatzu, asmatzen ahal ditutzun perfezione, handitasun, on, edertasun guziak! Erranen dautzut oraino: Horiek guziak, Jainkoa baitan dire, neurri eta izari gabe. On eta edertasun hoikien guzien ithurria, Jainkoa da. Nahi izan du eman, mundu huntako gauzetan, gure izpiritu eta bihotz flakoeri, bere izaite bethiereko eta soberanoaren asmu flako bat bezala: zer den, zoin den ederra, zoin ona, zoin handia eta botheretsua. Bainan ez dezagun nahi izan urrunago joan: ez ginezake.

        Egiten ahal duguna da, Jainkoaren perfezionetarik batzuek bederen, zenbeit xehetasunekin aiphatzea.

        39 Jadanik erran dugu Jainkoa bethitik dela. Bethitik den bezala, gisa berean ere, leku guzietan da. Zerua eta lurra, diren guziak, bere izaiteaz, bothereaz eta majestateaz bethetzen ditu: «Zerua eta lurra, bethetzen ditut, dio Profeta baten ahoz.» (Coelum et terram impleo (Jerem. XXIII, 24).) S. Agustinek bere mintzaira ederrean erraiten dauku, Jainkoaren izaitea mugarririk gabekoa dela, hala nola itsaso handi bat, zointan kreatura guziak pulunpatuak baitire: han dire, sekulan, handik ezin atheratzeko gisan. Jainkoa baitan gare, arraina urean, hegastina airean bezala. Haren zuhurtzia, botherea, majestatea guzietarat hedatzen dire eta haren izaitearekin bat egiten dute. «Haren baitan bizi, haren baitan mugitzen eta haren baitan gare. » (In ipso enim vivimus, et movemur et sumus (act. XVII, 28).)

        Ez du horrek erran nahi, Jainkoarekin bat egiten dugula, asko zoroek erran izan duten bezala: bainan xoilki, ez dezakegula haren izaiteari eta bothereari ihes egin. «Norat joanen naiz, Jauna, erraiten zuen Dabid Errege Profetak, zuri ihes egiteko?... Non gordeko naiz zure begitarteari? Zeruetarat igaiten banaiz, han zare; ifernuetarat jausten banaiz, han zare oraino; hegalak hartzen baditut munduaren bertze buruetarat eta itsasoez bertze alderat joaiteko, zure eskuak ekarriko nau handik, eta zure bothereak aurkituren nau.»

        Jainkoak gauza guziak ikusten ditu eta gure pentsamendu gordeenak berak. Dabid Erregeak paganoen Jainko gezurrezkoez mintzo zelarik erraiten zuen; «Badituzte begiak, eta ez dute ikusten, belarriak eta ez dute entzuten» (Oculos habent et non videbunt, ares habent et non audient (Ps. 113).) Zertako hori? Zeren ez baitire Jainko; bainan, zurez, harriz, zilharrez eta urrez, gizonek bere eskuez egin dituzten obrak. Bainan leku guzietan Jainko egiazkoak guziak ikusten ditu; ez da haren begientzat ez urruntasunik, ez ilhunberik. Harentzat, gauza guziak, arimako pentsamendu gordeenak berak agerian dire. (Omnia nuda et aperta sunt oculis Dei (Hebr. IV, 13).).

        40 Orhoitzapen hunek: Jainkoak ikusten nau, Jainkoak entzuten nau! Zenbat behar gintuzken, gure pentsamendu, hitz, urhats, egintza guzien gainean atzarriak atxiki! Bilha zak leku bat, zion S. Agustinek, zointan Jainkoa ez baituk aurkitzen, eta egin zak nahi dukana. Bai; bainan Jainkoa leku guzietan baita, eta haren begia bethi, gau eta egun, gure gainean baita: Omnia nuda et aperta sunt oculis Dei.

        O bekatorea, zenbatetan menturaz, gizonen begieri gordetzen zinelakotz, uste izan duzun, ez zinduela beldur izaiteko! Ahanzten zinduen, badela lekuko bat zoinaren begiak ez baitire behinere hesten, argi bat, ilhunbeek itzaltzen ez dutena, juie bat guziez kondu dagokana. Zaude bethi ene presentzian eta ene aintzinean, eta saindu izanen zare, dio Izpiritu Sainduak: Ambula coram me et esto perfectus Egia handi eta premiatsua. Nor izanen da, aski atrebitua, Jainkoaren laidoztatzeko, orhoitzen bada, gure urhats guzien gainean haren begi zorrotz eta ezin enganatuzkoa bethi atzarria dagoela?

        Dohatsuak egiazki, Jainkoaren presentziaren orhoitzapena gogoan bizi direnak! Bekatoreak beldur salbagarri batean sartuko dire; debruak tentatuak eta deboilatuak direnek indar hartuko dute, orhoituz Jainkoa bera laguntzaile, bere sahetsean dutela; justuak bozkariotan emanen dire, hasten dutelarik, bizi huntarik beretik bethi-ereko zoriona, zoina baita Jainkoaren ikustea (Semper vident faciem Patris. (Matth. XVIII, 10).).

        Kapitulu hau osoa izaiteko, erran behar ginduke oraino, Jainkoa osoki zuhurra, ona, zuzena, justua, saindua, urrikalmendutsua dela. Bainan zertako sar xehetasun horietan? Zenbat nahi gure hitzak luzaturik ere, ez dugu sekulan aski erranen Jainkoa zoin den ona eta perfeta. Jainko da, eta aski da; hitz hortan dire guziak: on guziak haren baitan dire mugarririk eta itzalik gabe.