www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Bertsuak
Manex Etxamendi
1895-1954, 1972

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Antzerkia, Lauaxeta (Jon Kortazarren edizioa). Euskal Editoreen Elkartea, 1990

 

aurrekoa hurrengoa

PETIRISANTS EDO GOSETEA

 

Petirisantsek zion

gizon behar bati

Abendoa hastean

letra bat igorri:

«Etxean badukanez

janari, edari,

Ikustera laburki

nahi nauk etorri!».

 

Arrapostu ein zion

bipil eta labur:

«Mandatari maltzurra,

ez nuk hire beldur:

Nahiz nizan etxean

guzietaz xuhur,

Lanetikan bizia

badikeiat segur».

 

Bada negu beltzean,

aste bakar batez,

Hersturan gertatu zen

lan-biderik gabez.

Andria eta haurrak

zagotzan nigarrez,

Petirisans higuinak

bisita beldurrez.

 

Astelehen goiz hartan

argira bi oren,

Ohetikan jeikirik

gogotan eman zen:

«Auher egonez ere

deus ezin ideren...

Mendian hil dezaket

erbi bat bederen!».

 

Art-izarra zeruan

agertu orduko,

Mendietan zabilan

zerbait bilatzeko.

Nihun deus ez ageri

eguna doako.

Oihanean sartzen da

etxerat jausteko.

 

Bet-betan aditzen du

zerbaiten azantza,

Ikustean jartzen da

lazturik gorputza:

Urritz baten gainerat

igaranik hartza,

Arbolaren azpian

Basurde bat gaitza.

 

Uzta-hur har eta jan

hartz hura ari zen.

Artetan pikor zonbait

zitzaion erortzen.

Hartzari eroriak

basurdeak biltzen.

Horrek zion hartzari

gogoa sumintzen.

 

Ihiztari gaizoa

ez zen bere baitan,

Ez jakinez zer egin

tente zagoen han.

izialdura nausi,

zain oro ikaran,

Baleki-bal'hartzari

emaiten da miran.

 

Banp! Hartzaren burua

balaz hor da joa.

Hartza basurdearen

gainera badoa,

Diolari: «Ikusak,

hi lagun gaixtoa,

guri dezaketanez

nik hire kaskoa!».

 

Basurdeak hartzari:

«Alimal'asprea,

Ez nuk ez ni hobendun,

har-ezak epea!

Hobe diagu biek

elgar aditzea,

Gaztigu baino lehen

gauzak pizatzea!».

 

Hargatik hartzak zuen

eman pusakua:

Hartza ere abantzu

biziz gabetua.

Basa-urdearekin

eginik gudua,

Azken loak hartzeko

jin zaio ordua.

 

Ihiztariak ez du

ez buruan hatzik!

Ez eta're egiten

gibelaz azantzik...

Laster ihizieri

hurbiltzen da botzik,

Ikusiz ez dutela

gehiago hatsik!

 

Mandoan ezarririk

guziak artoski,

Irrintzinaz etxerat

badoa airoski.

Petirisantsi zaizko

zainak inarrosi,

Behatzen du eginez

lau bost aharrosi.

 

Ihiztari urosa

etxera zenekotz,

Petirisants ere han

hurbil ze ordukotz.

Agintza hori hola

gertatu zelakotz,

Urrundu zitzaioten

hantik sekulakotz.

 

1923

 

aurrekoa hurrengoa