ZENTZUDUNA BARRUAN, ZORUA KANPUAN

        Lengo egun baten izpar au irakurri gendun.

        Badajoz'en ixilleko poliziya batek lapur bat gelditu ta juzgadura erua-eban.

        An izen-abizenak artu eutsiezan. Espetxeko nausiyentzat papel bat idatzi zan lapurra preso sartzeko; baña juzgaduko idazliak, lapurraren izena ipiñi biarrian poliziyarena ipiñi eban papel aretan, nai ezebala oker bat egiñik.

        Juzgadutik espetxera juan ziran poliziya ta lapurra. Espetxeko nausiyak papela artu ta itandu eban: Urliya nor da? Neu, erantzun eban poliziyak. Orduan zu emen, esautson espetxeko nausiyak.

        Eta gura-ta-ez, asarratu yakon arren eta zarataka ibilli zan arren, poliziyakua preso gelditu zan. Andik lastertxu okerra zuzendu eben, poliziyakua kaleratu ta lapurra barriro topau ta espetxeratu.

        Ispar orrek gomutara ekarri euskun Bilbon orain ogetaz urtiak dirala izandako yakozun antz-antzeko bat.

        Emen bizi zan orduan (urte gitxi da il zala) yoskin bat, txoriburu utsa, beti barriketan, mundua zuzendu eziñik ebillena. Berez ain burutsua izanik, ukondua goitik erabilten be ikasi eban ta, yakiña, apur bat edan orduko, zoro benetakoaren antza artzeban. Edan barik eguanian etzan zorua, gizon buru ariña baño.

        Aldi baten, sarriyago edaten ebalako edo, ezin ziran aturau beragaz, ez bere etxekuak, ez bere inguruko aiskide ta lagunak; esan eikian guztiz burutik einda eguala.

        Itundu ziran ba, etxekuak eta aiskidiak zorotegira bialtzeko; zuzendu ebezan biar ziran garbitasun guztiyak Diputaziñuan, eta garbitasunak eruazan gizon bat lagun ebala, bialdu eben yoskin txoriburua zorotegira.

        Berau ta laguna sartu ziran trenian, zorotegiya eguan urira yuateko, ta sekuleko ederto, bake ta alkartasunik andiyenian, ibilli ziran bide guztiyan.

        Zorotegi-urira elduta, asmau eben alkarregaz bazkaldu biar ebela, ta gero uriko bazterrak ikusi, eguraste on bat arturik.

        Esan da egin. Arratsaldiyan illundu baño lenago eldu ziran zorotegira ta bertako Artezkariyaren aurrera agertu ziranian, yoskiñak bere sakeletik atara bere garbitasunak eta esautson a beste gizona zorotegira ekarrela...

        Au entzun orduko barriz bestia, guztiz asarratu ta didarka asi zan; bera etzala zorua esaten. Yoskiñak, orduan, Artezkariyari bestela-baitakuan esate-eutson apur bat berotxua zala. Artezkariyak ikuste-eban garbitasunak emon eutsozan gizona (yoskiña) zintzo ta nasai eguala ta beste gizona (laguntzallia) ebillela beso urtika ta garrasika, ta siñistu eban au zala zorua ta berau lotu eban zorotegiyan, eta yoskiña aske itxi eban.

        Diputaziñoko garbitasunak zelan aldatu ziran yoskiñaren eskuetara eztakigu orain, ala sakeletik igarri barik atara ete eutsozan ala gizon arek berak, yoskiñari emon ete eutsozan, eukiteko; dana dala, garbitasunok zoruak, edo zorotzakuak eukazan, eta... zorua azke ta zentzunduna zorotegian gelditu ziran.

        Biyaramoneko yakin eben zorotegiko nagusiyak zelako ordezokerra izan zan eta bialdu ebezan gizonak yoskiñaren billa, baña ezeben izan izerdi asko bota biarrik bera idoroteko; zorotegi-uriko taberna baten aurkitu eben, guztizko umore ederraz txikerdi batzuk paparlepo bitartera ustuten.

        Amaika barre gozo egin zan orduan Bilbon, zorotegi-uriyan, zorotegiyan bertan, yoskin txoriburu aren egitadia zala ta ezala!