EUSKERAREKIÑ EUSKALDUNEN ATSEGIN-LELOAK

          Zortzikoan

        Donostian egon zan denborakoak. Mayas Llorenteri, Tragiari, Juan Bautista Errori... egiten dizkien ainbeste aipamenak, garbi asko adierazten dute.

          1

Bukaera nai diot

Eman obra oni,

Bai eta onoreak

Kantuz euskarari:

Ikusi-ditu onez

Zenbait egun-gorri:

Bañan garaitpendurik

Txit dago gaur ongi

          2

Gure euskara-maite

Jakintsun eztia,

Aienatu nai zuten

Arrotzak guztia:

Iguñ badute-ere

Bera ikustea,

Urteak joan arren,

Txit dago gaztea.

          3

Erdaldun mingain-latzak

Oraiñ zenbait-urte,

Euskara gaztetzerik

Ez-baitzuten uste:

Alegiñ aundiak

Txit egin dituzte,

Galduko dutelako:

Bañan ezin dute.

          4

Bere seme prestuak

Ongi apiñdurik,

Agertu da euskara

Aitz zuloetatik:

Sasoikoa dago ta

Piskorra oraindik:

Ez da itzkuntza bat au

Berdintzen debanik.

          5

Gozoa dalarik-da

Guzizko zintzoa;

Izkera guzietan

Lendabizikoa:

Beraren egille zan

Gure Jaungoikoa,

Argatik da euskara

Aiñ gaiñ-gañekoa.

          6

Nagusi eta buru

Dala egiazki,

Egiñ izan diote

Ixukarik aski:

Erabilli ere bai,

Etsaiak txit gaizki:

Bañan oraiñ guziak

Azpian daukazki.

          7

Euskararen etsaiak

Dirade argiro,

Mayansekin Llorente

Eta Osorio:

Asmatu-arren zenbait

Gezur ta sesio,

Aien esker gaiztoan

Gañera da igo.

          8

Beste anitzek ere

Txarkeria asko,

Esan izan dituzte

Euskararentzako:

Batzuetan inki ta

Besteetan mako,

Izuturik txokoan,

Egongo dalako.

          9

Maians eta Armesto

Gorputz bat egiñik,

Ari ziran euskara

Puskatu eziñik:

«Jo-ezak» andik eta

«Jo-ezak» emendik,

Moldatu baitzituen

Aita Larramendik.

          10

Uste etzuten gauza

Zitzaien gertatu,

Etzekiten lanean

Ziralako sartu:

Asi baziran eta

Bai aiei damutu,

Astiñ-aldia txarrak

Etzituzten artu.

          11

Maitaro naiko zuten

Euskara ikusi,

Baldin bear bezala

Balute ikasi:

Ezagutzen eztana

Mendekatzen asi,

Nola nai zuten bada

Baza irabazi?

          12

Ondoren agertu zan

Don Joakin Trajia,

Naspillatu naiean

Euskara garbia:

Aotan artzen zuela

Naparren erria;

Ustez etzuelako

Izen berekia.

          13

Guztiz gauza aunditzat

Trajiak esanak,

Desekindu zituen

Astarloa jaunak:

Aiñ ziraden traketsak

Eta txit baldanak,

Ezagutu ditzake

Eroa ez danak.

          14

Astarloaren obrak

Dira agiriko:

Alakorikan iñon

Ezta nerekiko:

Mingaiñ latz arro zenbait

Astotzar lapiko,

Ixilduko dituzte

Sekula betiko.

          15

Mundu guzi-guzia

Jakiñean bego,

Biziko da euskara

Oraiñ eta gero:

Beraren aundizkatzen

Gogaltsu ta bero,

Itzkribatzen ari da

Aspaldian Erro.

          16

Atera ditu onek

Bi obra berriak,

Esaten dituela

Beretan egiak:

Aiek irakurtean

Etsaien erdiak,

Ezur uts egin ditu

Sabel-arrabiak.

          17

Txori buru puztu bat

Egiñik txit aundi,

Etsai irten zitzaion

Gure euskarari:

Apez jantzian zuen

Izena estali,

Aditu baitzituen

Bereak eta bi.

          18

Luma lodi zatar bat

Zorrozturik gaizki,

Asi zan itzkribatzen

Arroturik lazki:

Euskara ixilltzeko

Asmoetan naski,

Erronkak botatzea

Ezta, ordea, aski.

          19

Kakoa ortik eta

emendik makoa,

Esaten zuen zala

Montuengakoa:

Uste bazuen ere

Zala goapoa,

Astin bat artu zuen

A zer nolakoa!

          20

Naiz joan batera ta

Naiz joan bestera,

Non-nai aurkitutzen da

Argiro euskera:

Eman bear diogu

Zor zaion eskerra,

Bestela gu beraren

Semeak ez gera.

          21

Euskara piztea da

Erdaldunen miña,

Ez dakit nondik duten

Orrelako griña:

Mundu-guzian dago

Sustraiak egiña,

Itzegin oizalako

Bera txit antziña.