www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Olerkiak
Juan Ignazio Iztueta
(-1845)

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Iztueta'ren olerkiak, Juan Ignazio Iztueta (Jose Garmendia Arruebarrenaren edizioa). Kardaberaz, 1978

 

aurrekoa hurrengoa

NERE KRISTAU MAITEAK

 

        «Aste santua dator» baiño luzegoa da, ta aapaldi geyago dauzka. Tolosan, 1895 urtean, izan zuan bigarren argitaraldia. Bere dantza liburuan, 191-194 orrietan, Iztuetak agintariai eskeintzen die. Gorago esan degun bezela, «Nere kristau maitiak», «Aste Santua dator» baiño dotoreagoa. Geroago egiña bait dago. Bertso eskolatuagoak dauzka. Aita Eusebio Nierenberg'en liburu «Diferencia entre lo temporal y eterno»tik ere aipamen bat egiten du. Bere azkenaian eta liburuen zatian, «Kantiko espiritualak»en liburu bat aitatzen du. Bere gaztetasunean geyago ere egin zituan ustean gaude. Adibidez, Dekalogoaren aginduak. Esan degun lez, Logroñon izan zuan auzi-paperetan itz egiten da beroietzaz.

 

          1

Nere kristau maiteak,

jakiñean gaude

Jesukristo degula

Gure Jaun ta Jabe;

bizi-gaitezen beti

fedearen alde;

gelditu-diradenak

au sinistu gabe,

infernuan sarturik

erretzen oi-daude.

 

          2

Erioak jotzean,

estu eta larri

anima egongo da

guztiz arrigarri;

lendanaz bekatuak

gogora ekarri,

bat ere utzi-gabe

konfesatu garbi,

Luziperren mendean

ez gaitezen jarri.

 

          3

Jesukristo izanik

aiñ Jainko noblea

osakaia daduka

guretzat gordea,

Anima sendatzeko

ezin-da obea:

artzen-badu damua

eta dotorea

sartuko-da zeruan

naiz izan pobrea.

 

          4

Dirurik eman-gabe

Auxen baita ditxa!

bañan kosta zitzaion

Jesusi bizitza;

Geroztikan etsaiak,

arrantzan dabiltza;

ornitu nai duenak,

bautismoko itza,

gusto lizun guziak,

arras utzi-bitza.

 

          5

Jaunaren arpegia

nai bada ikusi,

ibilli bear-degu

gustoen igesi;

alderatzen bazaizku,

begi biak itxi,

mundu triste onezaz

obe degu etsi,

infernuko leizera

ez gaitezen jetsi.

 

          6

Munduan atsegiñak

dituen gorputza,

geldituko da bada

zuloan lur-utsa:

anima infernura

Luziperren poza!

Arren! urtu-dezagun

negarrez biotza!

gure ondoren dabil

beti eriotza.

 

          7

Naigaberik ez eman

Jaungoiko jaunari;

gorputz uztel au degu

zapoen janari;

ilta norako-geran

oroitzen danari,

biotza triste eta

anima txit larri,

batere duda-gabe

bear zaizka jarri.

 

          8

Adiskide maiteak

izan arren milla,

ildakoan, ez-asi

bakar baten billa;

apenas izango du

ura ere piña,

sentitzen dutelako

usaia egiña;

guziak aren-igez

ibilliko dira.

 

          9

Ill bezin laister ditu

maitati berriak:

usai zikiñarekin

liztor ta euliak,

sartzen zaiozkalarik

abotik erdiak,

beste gañerakoak

jan-bear begiak;

aita Eusebiok dizku

esaten egiak.

 

          10

Iltzen-danaren aide

guzien ansia,

etxetik botatzeko

balego jantzia:

Ojala ura-ere

ez balu ausia!

iru edo lau atsok

nola nai josia;

zuloratuko-dute

gausa itxusia.

 

          11

Maitatu arren askok

lenago kalean

gutxik egon-nai-oidu

illaren aldean;

ezkutatuko dute

zulotzar batean,

bañan ez lagatuko

an ere pakean,

zapo ta arratoiak

dana jan artean.

 

          12

Zabalera iru oñ,

luzetara zazpi,

bizi-leku txatarra

izango-du lazki;

sagu ta arratoiak

zapoakin nasi,

ardura asko-gabe,

ongi edo gaizki

an sartu bearko-du,

naiz ezurrak ausi.

 

          13

Ill arterañokoa

esan det nola dan,

gero-ere ba dago

eskuak bete lan:

larri egon bear du

animak orduan,

sartuko dan zerura

edo infernuan:

gaiztoa izan bada

erre bear-du an.

 

          14

Juzgatzeko pixua

daukate jarria;

anima gaxoaren

arako larria!

txit izango du langai

ikaragarria,

betiko pena edo

betiko gloria;

diferentzia ori

guziz da lodia.

 

          15

Gizon jakintsu anitz

ibillitu dira

diferentzia lodi

andi orren billa;

ongi ezaguturik

animaren miña

izkribatu ere bai

egi asko milla:

orien birtutez gu

onduko bagiña.

 

          16

Kondenatuen penak

aiñ dira andiak,

ezin ager-litzake

nere memoriak,

batez ere guziak,

ain gutxi erdiak;

bañan ez da faltako

nork esan egiak

sendatu nai badira

anima eriak.

 

          17

Gure animak dauzka

igaro-bearrak

zubi altu luzeak

eta txit melarrak;

erorten baldin-bada,

sasiakin larrak;

kiskaldu-bear, berriz,

suak eta garrak:

ez du asko balio

orduko negarrak.

 

          18

Erretzea utsa da,

ez baliz geiago;

bañan beste pena bat

gaiztoa an dago:

naiz ditzala urteak

milloika igaro

eta gertatu beste

ainbeste milagro,

bein-ere irteteko,

usterik ez dago.

 

          19

Guzia iristen du,

ai ura labea!

tormentu izugarri

kaburik-gabea;

artipizio askoz

daukate parea,

Luzifer dutelarik

maisu ta jabea:

Nori egingo zaio

arako zalea?

 

          20

Emengo atsegiñak,

ez du an balio;

animak izango du

bere-kontrario,

zein-aldetatik zuen

munduan bizio,

serpientiak andik

itxatsiko dio:

ala esplikatzen da

aita Eusebio.

 

          21

Tiraka sartuko-du,

Kueba batera

tormentu generorik

asko ematera;

iges-egin nai arren

leku apartera,

an irtengo zaiozka

dragoiak jatera;

ez diteke sekulan

kanpora atera.

 

          22

Luziferrek berekiñ

leizera-ezkero,

kanpora irteterik

ez du zer espero:

artu bearko ditu

otzak eta bero,

nai-ez-duela, zenbait

tormentu genero;

orain ontzen ez danak

damuko du gero.

 

          23

Infernua, da guziz,

toki bat illuna;

Ez egin, Luziferrek

esaten diguna;

etorri bear-zaiku

oraindik eguna,

Jauna ofenditua

damuko deguna;

animari lenbait-len

eman osasuna.

 

          24

Konfesioa dago

artako jarria;

urtu bedi biotza,

ez-bada arria;

Ill bear deguna da

fedeko egia,

beragatik, anima

ipini garbia,

gozatu nai duenak

betiko gloria.

 

          25

Arretaz bear-degu

egin esamiña;

orobat konfesatu

bekatu egiña;

infernuko su-garraz

oroitzen bagiña,

naiko-genduke ongi

sendatu anima;

izan ez dezakegun

sekulako miña.

 

          26

Ar gaiztoa da guziz

animako kezka;

Bekatuan beñere

bizi bear ez da;

aixa ill dezakegu

maiz konfesatuta,

orain degu denbora,

baita-ere beta.

Kanta oen egille,

ni naiz Iztueta

 

aurrekoa hurrengoa