www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Hau mundu arrano hau
Juan Bautista Bilbao, «Batxi»
1914-1916, 1997

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Hau mundu arrano hau, J.B. Bilbao Batxi (Koldo Izagirreren eta Iņigo Aranbarriren edizioa). Susa, 1997

 

aurrekoa hurrengoa

INGALATERRATIK ALBISTEAK

1914ko maiatzaren 21ean

 

BILBOKO ITSASONTZI BI SALDUTA

        Mar Cantabrico eta Mar Baltico deritzen ontziak saldu dira hemen eta ingelesek erosi dabez. Oporketaren zoritxarragatik dagoz oraingoan Bilbaon ontzi bi gitxiago.

 

ITSASTARREN ASMOAK

        Ingalaterrako itsastar elkarte guztiek hartu dabe asmoa dei bat egitea Europako beste guztiei, eta denen artean eskatu daiela estatu guztietako itsastarren alogerak bardinak izan daitezela; mundu guztiko gizonak bardinak direla, eta irabazi be bardin egin behar dabela.

        Oporra iragarrita daukie hemen be itsastarrek ekainaren azkenetarako, diru gehiago gura dabela-eta... Eskatzen dabez sugileentzat zazpi libra eta lemarientzat sei. Eta honez gainera, txinatar gizonik ez hartzeko ontzietan, edo bestela egin daiela horretariko batek europar batek egin ahal dauen lana, eta orduan irabazi be bardin.

 

NEURE USTEA

        Hemengo itsastarrek dinoe txinatarrok egin daiela eurak adina behar edo lan, bardin irabazteko. Zelan egingo dabe ba balde bete ur eroateko behar badira lau gizon horreetarikoak? Honez gainera, errua daukie hain makalak jaio direlako? Eta, ontzijaubeak ez dagoz zuzen lauri emoteaz hemengo gizon baten alogera, beharra be batena lauk egiten badabe? Ene demoniñie! Nori nago ni itauntzen honeek kirtenkeriok?

        Hara, Kirikiño; Txina aldera doazen ontziak, hara helduaz jaurtiten dabez amuak eta amuzkia, eta han dakarrez txinatarrak inurria baino ugariago ontzira. Banana gordinekin eta nabo-orriekin elikatzeko morroiak diren legez, ez daukie txepetxek beste indar. Berehala emoten deutsiee askatxuetan arroza egosita uragaz bakarrik, eta eurentzat hori banketea da. Hilerokoa be emoten deutsiee libra bat, eta eurak han dabiltza, niri aitaren praka zaharrekin amak barriak egiten eustazanean baino pozago. Soka batetik tiratu behar bada, han datoz ehun eta hamabost gizon, eta hantxe egiten dabe hemengo hogeita bostek egiten dabena. Eta kitu. Oherik be ez dabe behar, soinekorik be ez, jateko barriz arroz egosia. Non honeek baino gizon merkeagorik? Ostikada bat emonda han doa txinatar bat airean, jausten da lurrera, hilten da, hartu eta itsasora. Eta ez dago inori haren barri zertan emon.

 

EZKONDU ETA HEGAZ

        Burtisland-en neska-mutil bik egin dabe eroan aeroplanoa eliza atera, eta bertan jarrita dagozela ezkondu, eta gero hegaz ihes egin. Batek baleki nora! Eta neska-mutilon aita-amak larri dabiltza non ete diren.

 

aurrekoa hurrengoa