www.armiarma.eus
idazleak eta idazlanak Herri literatura TESTUAK Corpus arakatzailea Klasikoen Gordailuari buruz



Ama euskeriaren liburu kantaria
Felipe Arrese Beitia
1900

      [liburua osorik RTF formatuan]
      [inprimitzeko bertsioa PDFn]
      [Literaturaren Zubitegia]

 

Iturria: Ama euskeriaren liburu kantaria, Felipe Arrese Beitia. José Astuy, 1900

 

aurrekoa hurrengoa

HOMERO EUSKALDUNA

 

                Gipuzkoako euskeran

 

                Iparragirreri kanta

 

                Ene adiskide on Federiko Baraibarkoari

 

Jaso nai nuke kantatzalle bat,

Mendiok baño gorago,

Jaso nai nuke albanezake

Odeiez ere arago,

Illargitikan Eguzkiraño

Andik izarretaraño,

Izarretara jaso dezadan

Almena baña, non dago,

Egorik gabe nere buru au

Jaso ezinda banago?

 

Izarretara jaso dezadan

Betor andikan almena,

Goragotikan grazia, etorki

Eta doairik onena;

Betor zerutik mingañ eztitsu,

Legun bat aingeruena,

Arek gaur artu dezan gloria

Irabazita duena,

Dalako bera euskaldunetan

Neretzat euskaldunena.

 

Euskaldunetan euskaldunena

Kantatutzeko lur oni,

Mundu bietan euskaldunena

Kantatzen Eukera Amari,

Orregatikan zorretan gaude

Euskaldun danok berari,

Koroi eder bat antolatzeko

Euskaldun umant zanari,

Urez anditik, zeñ da emendik

Ain ospatsua danari.

 

Guri konsejo onak ematen

Bera zan euskaldunena,

Ark esan zuen batzar danetan

Eiteko gure izkera;

Eta biziko gerala emen

Pakez, garbiro onela,

Ots egiñikan lotsagaberik

Bizi dedilla Euskera,

Nork uste zuen au dala Jaunak

Zerutik jetxi duena.

 

Nola berari onrau zor zaion

Abiatzen naiz onratzen,

Zeren gitarra zartxo batekin

Zuen poztu, naiz tristetzen,

Zeren estutu, zeren lasaitu,

Arek zekien egiten,

Itxasoko urak diran erara

Apaldu zeñ da jaikitzen,

Modu berean gure biotzak

Zituela ill ta piztutzen.

 

Argatik Jaunak zabaldu zion

Laster izena Frantzian,

Ingelaterran, Alemanian,

Orobat ere Italian,

Beldurra nola ipiñi zuen

Ementxe gure Españian,

Erbestu zan eragotzita

Bizitzen Euskal-errian,

Gero ogei bat urte egin zuen

Lurraren beste alderdian.

 

Ara baño len utzi zizkigun

Jarrita kantak ugari,

Beren artean samurrena bat

Adio Euskal-erriari,

Beste kanta bat eder ederra

Aizkibel jakintsuari,

Oraindik berriz ederrago bat

Jarria Aritz zarrari,

Zeñek emanten dion gloria

Andi bat Euskal-lurrari.

 

Au dat kanta bat, mundu guztian

Zabaldu dana nai nora,

Kanta aiñ bikaiñ, aiñ ospatsu au,

Etzaigu ilko iñola,

Zeruko argiz Joxe Mariri

Uste det jetxi zaiola,

Homerok ere etzuelako

Jasoko obeki arbola,

Apolok ere beste kanturik

Noiz altxatu du aiñ gora?

 

Kanta dezagun batzar danetan

Kanta aiñ paregabea,

Kanta dezagun adoratuaz

Arbola santu gurea,

Kanta dezagun bera degula

Loirik gabeko lorea,

Gogoraturik itz orietan

Iparragirre trebea,

Zergatik berak kantatu zuen

Biztzeko gure fedea.

 

O! zeiñ ederki biltzen gaituan

Aritz zarraren oñean,

Lau probintziok anaiaturik

Batzen an erramapean,

Irme ta sendo elkarturikan

Laurok korapill batean,

Laurokin lazo bat egiñikan

Fuerodun izan gaitean,

Goza ditzagun zorion danak

Guraso zarren legean.

 

O! zenbat bider Madrillen bertan

Entzun izan zan kant ori,

Euskal uriak adi zioten

Asmatzalle ez illkorrari,

Errietako konsejuetan

Askok ikasi berari,

Duda gaberik euskaldunetan

Kanturik onen dirudi,

Joseri baño nik enioke

Deituko errege iñori.

 

Orregatikan eo dezagun

Koroi bat artearekin,

Lau probintziok gaur dizaiogun

Jantzi burua berakin,

Molda dezagun, molda bertatik,

Molda alegin danakin,

Ez urre, ez perlaz, ez diamantez,

Ezpada obearekin,

Diña dalako, iñor bada diñ

Jazteko ostoarekin.

 

Aritz ostoz bai, jantzi dezagun

Euskaldun orren argia,

Arbola ostoz ornitu ari

Kopeta zabal garbia;

Utsik Arbola ostoz apaindu

Iparragirre andia,

Arbolarekin betiro bizi

Dakigun Jose Maria,

Arturikan gaur anaiok gandik

Ilko etzaion saria.

 

Bizi zaitea Iparragirre,

Ortxe Parnaso mendian,

Zergatik musen maitetzallea

Ziñan bizitzan zu beian,

Apolok zauzka euskal kantari

Danen guztien erdian,

Deitu dakizun zuri Homero

Zerorren jaioterrian,

Naikunde ori erabilli det

Iya aspaldi guztian.

 

Deitu bekizu, deitu euskaldun

Bertsolarien izarra,

Deitu bekizu ajola gabe

Maisua jotzen gitarra,

Zortziko soñu onak asmatzen

Zera danoen azkarra,

Kantatutzeko eztarririkan

Geien daukazu indarra,

Gañera zera eztitasunez

Erretxinola bakarra.

 

Beste Joserik ez dakust ez nik

Nere gidari zu zera,

Jaurtigi-dazu zure txinpart bat,

Jargoi ortatik lurrera,

Lagun zadazu Parnasotikan

Izaten zure antzera,

Jaso dezadan izkuntza zar au

Izkuntz berrien gañera,

Berau dalako geienen ama

Nere laztan dan Euskera.

 

aurrekoa hurrengoa