FIRI-FIRI
XLV

Lana egin daigun

txiri-txiri,

ta agertu deigun

firi-firi.

LARGORI TA GAUBEKARI ITXAROTEN

        Gaur-artean ixillean euki dogun erabagi garratz bat artu gendun Txitxu gureak eta biok, umorerik onena euki gendun arratsalde bada-ezpadako baten, Txuri testigu dogula, katu ospetsu au testigutzat sutondoan yesarrita egoan lekuan bertan artuta: Firi-Firi-rik geyago ez egitea.

        Geroago, Txitxuri damutu egin yakon erabagi ori artua, erabagi orretara bere burua lotuta ikusiaz. Ta erabagi berorretatik bere buru Firi-firi-zalea azkatuteko erabagi berori austea izango dala onena ta, ia auxe egin ezpagengi ba esan eustan umore onean aurkitu nindun urrengo egunean.

        —Ez! erantzun neuntsan neuk.

        —Ezetz diño? diñost berak arpegia luze luze eginda.

        —Bai, bein.

        —Ba ezpeist birritan esan, bein esanagaz naikoa emon deust atsekaberik eta.

        —Zer egingo yeutsaguk ba?

        —Biribiltasuna kendu.

        —Zeri?

        —Zeri diño? Berorren ezezko biribil orreri, nire biotzarentzat ezpata zorrotza izan deiten gura ezpadau.

        —Biribilla badok, zelan izan leitekek zorrotza?

        —Ai, berorrek eztaki, antza, nire biotzaren barri! Ta yakin bear leuke, ba berorrek egin nau onen Firi-firi-zale.

        —Ta neu enok ala?

        —Baita. Aorretxegaitik berorregaitik eskatuten deutsat, ain uzen be, kendu dagiola ezezko biribil orreri daukon biribiltasuna.

        —Baña... zelan kenduko yeutsaguk ba?

        —Luzetuta.

        —Ta... zelan luzetu?

        —Kondiziño batzuk ezarrita.

        —Kondiziñook gatxak izan bearko yoek, geyagoko barik yaten yoagula emoniko berbea iñok esan ez yagian. Tirok! Esaik bat.

        —Iru esango deutsadaz, baderitxo. Lenengoa, Largo Kaballerok berak geuri aginduriko errebolusiñoa egitea; bigarrena, Gaubekak berorrek berari aginduriko liburua irarritea (inprimidutea); irugarrena...

        —Naikoa dozak aitatu dozan biok.

        —Ta naikoa dira gatxak, oyez?

        —Zein baño zein gatxagoak. Ai, ire burua!

        Asmau be egin dozak, gero, kondiziño bi!...

        —Tira, ba! Luzetu dagigun berorren ezezko biribilla, kondiziño panparroi biokaz, aonetara: «Eztogu ausiko Firi-firi-rik geyago ez egiteko artuta daukagun erabagia Largo Kaballerok berak geuri aginduriko errebolusiñoa eginda edo Gaubekak berorrek berari agindu eutsan liburua irarrita ikusi artean».

        —Ondo yagok.

        —Ondo dagola diño? Ondo dago. Baña... neu ez nago ain ondo.

        —Zer daukok ba?

        —Neure kondiziñook neuk eskeiñi deutsadazan leztxe berorrek ontzat artuaz artu dodan poza besteko andia dala eurotariko bat beteta ikusi artean ointxeganik igaro bear dodan egarria. Ta egarri onek ito ezpanengi... Beintzat, eztot bakerik eukiko kondiziño bata edo bestea beteta ikusi artean.

        —Zelango bata! Biak, Txitxu!

        —Ai, ez, jauna! Edo-gaz batuta eskeiñi deutsadaz neuk kondiziño biok, ugazaba.

        —Ik egiteko eztok asko.

        —Geyago be egingo neunke nik, ointxeganik Firi-firi bat egiten asi al izatearren. Beste egiune bat (beste tratu bat) egin ezpagengi, ugazaba...

        —Ez, mutil.

        —Orduan, Gaubekagaz egin bearko dot laster bat, berari yagokon kondiziñoa len-bai-len berak betetu dagian.

        —Egik bija on bat, Txitxu.

        —Barre egiten dau, barre?

        —Bai, ba; berak egingo deuan irribarreaz pentsetan.

        —Burletia al da gizon ori?

        —Ez, ba... Yoadi bildur barik. Ondo artuko au.

        —Neu ondo artutea ta neuk eskatuko deutsadana arin egitea gura neunke.

        —Orrek gauza bi dozak.

        —Gauza bi... ta edo barik, ugazaba.

* * *

        Yoan da Txitxu gurea Gaubeka gureagana. Ta zuk, irakurla gurea, eukiko dozu, urrean, zetan geratu direan yakin-gurea.

* * *

        —Ta, Txitxu, ezetan geratu az Gaubekagaz ba?

        —Ondo artu nau, ugazaba.

        —Neu be ondo artuten nayok, Txitxu.

        —Ta, ganera, berorrek berari aginduriko liburua laster irarriko daula esan deust.

        —Laster egingo yoala neuri be esaten yeustak; baña beti yagok egiten asteko, ta asi barik ez yakiat zelan aingeru egingo yoan.

        —Aorixe yakin baneu yakin!... Banoa barriro beraganal... Ze arrano!

        —Zer esaten?

        —Laster egingo daula esan deustala baña,... nik lasterrago gura dodala.

(1934-ko Agorrilla'ren 26-an argitaratu zan)