FIRI-FIRI
XLIV

Lana egin daigun

txiri-txiri,

ta agertu deigun

firi-firi.

ELDU YAKU RADIO MOSKU

        Emen ebillen bart, or amarrak inguruan, Txitxu gurea, neure radio-tresnearen eragiteko tretxu guztiai eragin ta eragin, nondik Radio Bartzelona entzungo.

        Ta olango baten, entzun gendun, ba, entzutekoa. Ta birritan entzun be.

        Habla Moskú! Habla Moskú!

        Aolantxe, birritan; eta indartsu.

        Nik beingoan esan neuntsan Txitxuri:

        —Radio Moskú yaukoguk berbaz ortxe, Txitxu.

        —Bai, antza..., Donostia ezpada... —erantzuten deust Txitxuk.

        —Zelango Donostia?

        —Nik dakit ba? Habla Moskú baño lenago atean zion entzun dot eta...

        —Ondo ulertu deutsak gero?

        —Ez neutsan ulertuko ba! Birritan esan be egin dau ba ta!

        —Ire belarriak! Ez ete yok esan, gero, atean zion barik, atención edo olangoren bat...

        —Aorrenbeste be izan zeitekean, ugazaba. Baña baki, gero, Donostiak be budakiala esaten beste orrenbeste.

        —Ori be egia dok. Baña, bakik euk orain tresna ori ixildu yakuana?

        —Bai, ba, neuk ixildu eragin deutsat eta. Baki, ba..., berorrek diñostana obeto entzuteko...

        —Ondo yagok. Begiratu izango dok, orraitiño, non urten yuan Moskukotzat yaukodan estaziño orrek.

        —Bai, jauna. Ona emen. Begiratu bei berorrek be. Ta apunteu bei papertxu baten estaziño panparroi orrek urten daun lekutxu au. Ondo izango dogu berau apuntetea, beroneri ikututeko arrisku gitxiago izan dagigun.

        —Oneri zataitxu oneri be...

        —Bai; orreri palankatxu orreri be ondo izango da begiratutea.

        —Berengo mallan ikusten yoat orain.

        —Ba euki bei kontuan, aortxe, berengo mallan ori daola, urten leikeala gu berengo mallan baño berago sartu gura gaituezen boltxebikien estaziño orrek.

        —Orduan, Txitxu, bada-ezpadan be, ondo izango yoaguk berengo mallan iñoiz be ez eukitea ori zataitxu ori bein gaubeko amarretara ezkeroan.

        —Ni neu, bada-ezpadan be, gaurtik gora, gaubeko amarretara ezkeroan, zataitxu ori, berengo mallan badago, berengo mallatik kenduta, oira yoango naz, berorren deskuiduren bategaitik Habla Moskú entzunda, Habla Moskú ori neure erruz sartu dala etsean pentsau ez dagidan. Ba gu, biok be, albadiberak gara, ugazaba; Radio Mosku bera baño geitxuago.

        —Gaur ez az yoango orren arin.

        —Ez, ba. Amarterdiak badira ta... Baña amaikak entzun baño lenago yoan gura neunke, orraitiño, gaur berton be. Gaubon, ugazaba.

        —Gaubon, Txitxu. Ta lo ondo egin.

        —Baita berorrek be. Baña, zer? Papera ta lumea artuta, bertsoak egiten asi da? Eztauko logura andirik.

        —Asi, egin nok bertsoak egiten, baña etxakiat ba...

        —Ezpadaki, neuri itandu. Nik neuk egin dot neurea, txarto edo ondo. Entzun bei, ia zer deritxon...

                Iñongo Radiok ez al deusku

                esango iñoiz be Habla Moskú!

                —Ta Donostiak bayiñoskuk?

                —Gaubon egingo deutso Txitxuk.

* * *

        Artu dau, trapa-trapa, Txitxu gureak oirako bidea.

        Baña, bidean doala, logureaz ganera, beste gauza bat etorri yako burura, ta beste gauza ori, loak aiztu eraginda, esan barik geratu eztaiten bildur da ta, beingoan yatort atzera.

        Ta badiñeust, «parkatu bei» esan ta gero:

        —Ugazaba, eztaukagu zetan entzun Radio Moskuri, boltxebikiak euron agindupeko Errusia errukarrian, amar urteren barruan, aonetxek guztiok il dituezala yakiteko: 6.575 irakasla, 8.800 mediku, 54.850 gudari-agintari, 260.000 gudari, 1.243 jaupari (saserdote), 105.000 txiñel (aguazil), 48.000 jendarme, 12.850 enpleadu, 355.250 idazle, 192.000 beargin ta 815.000 lurlangille. Eztaukagu, ez, olango gauzak yakiteko, zetan entzun Radio Moskuri ez Radio Muskiri. Ze arrano!

        Ta berak, ze arrano! esan daun orduan, eztakit ze arrano egin deutsan berberak, konturatu barik, antza, neure radio-tresneari, barriro entzun dogu lengo espikerraren berbea.

        Ahora viene la sección de preguntas y respuestas edo olango zeozer esan dau, ta gu, zer entzun bear ete dogun, arrituta, ixillik gelditu gara berton, bertsoak egin-gurea ta logurea albo batera edo bitara yaurtinda.

        Lagun bien berbea entzun dogu gero: espikerrana berana, ta onek beargiña dala esan deuskun beste morroi batena.

        Eztabaida antzeko itaune-erantzuketa polita egin dabe bion artean.

        Guk, arpegirik ezteutsegu ikusi ta, ezin esan gei barrerik egiten izan daben ala ez entzuleen lepotik.

        Baña Txitxuk euron eztabaideari usain txarra, bai, artu deutso, antza.

        —Zer eritxi deutsak, Txitxu, orren eztabaideari? Polita izan dok, oyez?

        —Politegia. Orren eztabaida ori yoko bat baño ezta izan, nire eritxian. Prietoskiren belarri bat egingo neunke, neurerik ezetan loitu barik, alkarreri orrek ondo erakutsita eukiko eutsiezala, batak bere itaunak eta besteak bere erantzunkizunak, egin daben barriketa ori egiten asi baño lenagotik. Itaunegilea erantzuntzalea bera izan ezpada. Ba orrenbeste be yazo zeitekean.

        —Tripatik berba egiten yoanen bat ezpadok espiker ori...

        —Ara gero! Tripa zitalak asko eragiten dau ta!...

(1934-ko Zezeillaren 25-ean argitaratu zan)