Burdin-bideko orenen luzea!...

                        Zer egin? zenbeit pertsu,

                        atzo hil den batez.

OLABERRIKO

Olaberriko zolan da Leizarraundia,

Bertze gizaldietan zena iduria.

Ezin dute nihundik ezin iretsia

Besaingo lantegiek euskal-baserria.

Egun ari omen da hiltzen Leizarraundi

Gizon bakezaleen zeruan sar bedi!

Lanetik azkenean gaur dadila geldi,

Gozatuz gain hartan den zinezko Euzkadi.

                        * * *

Leizarraundiz pertsutan hasterat nindoan,

Bakearen ederraz leloen leloan,

Ikasi dudalarik bere bihotzean

Gaztetik hiltzeraino zer guduak zauzkan.

Lur-lantzaile gogorra, ez gizon goxoa;

Izan zuen halere ezkondu gogoa.

Aditurik fraide bat (fraide arraioa!),

Emaztegaia kolpez serortzerat doa.

Beltz eta dena ximixt luzaz gelditu zen;

Gero bertze batekin hasi zen ibiltzen.

Egun batzuz etxerat hartu omen zuen:

Ea zer etxekandre izango zitaken.

Eskatu zion gero, entzunik eztulka,

Mirikurrat joateko: ez zenez «ftisika».

Poz-pozik itzuli zen ele-xirripaka

«Ezkontzeak hortarik trabarik ez dauka».

Biharamun goizetik joan zen Luziano,

Miriku mintzatzerat Donostiaraino.

Poz pozik itzulirik, neskatxari dio:

«Egiazkoak ziren hik esanak oro».

«Zer! hori baitut hori ni baitan fidantza?

Zer izanen duk gero, egin-ta ezkontza?»

Mutilzar il izan da gizon malurosa,

Hamabi haurren ama lehengo neskatxa.

                        * * *

Goiz-arrats Leizarraundi lanean zabilan,

Bere minen hezteko beti lan eta lan.

Hogoi ta hamaseian «merkatu beltz» gerlan

Sos frango sartu zuen bere moltsa zolan.

Abertzale handi bat zitzaion etorri,

«Euskal-baserritarrak» handiesten ari.

Euzkadi zaintzaleen indar altxagarri,

Aintzinatu zezala zaukan diru hori.

Joan diruen berriik nehoiz ez du jakin:

Kanpotar, herritarrak etsai zauzkan berdin.

Ari zen langileak bezein bihotz samin:

«Ikusiko diagu bai, Rusianoekin».

                        * * *

Adinez, lanez, minez arrunt izendua,

Baserri sasituan utzi du mundua.

Azken gauan hartu du olio saindua:

Bakean egina du azkengo gudua.

Hila da Leizarraundi eta ehortzia;

Gizonak hiltzen dire, bizi da bizia.

Goiz edo berant balitz jana baserria,

Nork erran litakela hil Euskal-Herria?

Burdin lantegietan kasken errabia!...

Lantegien hertzetan, sar, Leizarraundia:

Lehengo euskaldungoaz pitz mende berria

Goiko bakerat doan gaur ere bizia.

18-8-70