IV.
ELIZA SAINDUA DA

        Saindua da Eliza, Izpiritu-Sainduaren lana. Ez diteke bertzela: Bildu behar ditu bekhatuzko itsasotik ihes egiten dutenak mendetan. Haren erakuspen, egintza, sakramendu, besta eta apheztasunek gizonen ontzea bilhatzen dute. Agertzen diotzate Jainkoaren handitasun eta miserikordiak, erakutsiz lurrean direla haren ezagutzeko, maitatzeko eta bethiereko biziaren ardiesteko, bilhatzen dutelarik bethi hobeago izatea. Bada Jainko bat, arima ez da hilen, bethikoak dire zoriona eta zorigaitza ethorkizuneko bizian; horra erakuspen hoberenak, gaizkien ehozteko eta berthuten sorrarazteko. Nola gizonak ahantz detzake haren Erospenako egin direnak? Eliza bethi mintzo zaio izan dituen dohainez, eta bekhatu itsusien gainean hedatzen diotza berthute ederrak; urgulua zapatzen du humiltasunak, zikhoiztasuna karitateak, lohikeria garbitasunak. Juduek herbeltzen dute gizona; bainan hor dire sakramenduak, haren laguntzeko eta hazkartzeko. Bestek arintzen diote bizia, urrunduz unhadura, bihotzak bethez su sainduz eta arimak argi maitenez. Orduan ikhasten dire eginbide, handiak ekhartzen dituztenak aphalagokoei ungi egiterat, eta aphalagokoak handiei agur egiterat. Predikuek argitu dituzte herri eta hiriak, hek beiratu basa bilhakatzetik. Erakhutsiz sainduak, Elizak gonbidatzen gaitu hekien bidetarat, bere haur guziak bihotzean ditu; atzarria dago hekien hirrisku guzien gainean; urruntzen diotzate hedoirik xumenak; artha handienekin sarrarazten ditu buruetan bere jakitate handi eta ukigarriak. Bainan zer ikusten ere da? Sainduak adin guzietan, gainbehera guzietan, herri guzietan, mende guzietan. Badire zeinen berthutek distiatu baitute, izarrek zeruan bezala; bainan zenbat gehiago ez da saindutu berthute gorde eta mintzarazi ez dutenez! Elizak egin ditu eri, zahar, haur galdu, behar eta zaurthuen lehen etxeak. Biluzi estaliak, xurxa solegituak, ukhaturen duzue zuen amaren saindutasuna? Ez da oraino higatu; bethi ungi egiten hari da. Hark egortzen ditu arimen ondotik hainbertze aphez khartsu eta aphezpiku jakin; hartan sortzen dire birdina, bere gaztetasun, dohain eta edertasuna ehozten dituztenak othoitzeko etxe edo komentuetan, hainbertze anaia eta arreba, egun guziz gurutzea garraiatuz hari direnak haurren argitzen eta beharren solegitzen, hainbertze jaun eta andre ohoragarri bere khartsutasunaz eta miragarri karitatez, hainbertze kongregazione eta konfradia, zigorradak urruntzen eta graziak deitzen dituztenak bere othoitz on eta khartsuez. Elizak biltzen ditu soska miliunak, basa herrietarat egortzeko egiaren predikariak. Hain da saindua, non haren haur tzarrenak, besoak zabalduz, hartzen baitituzte Eliza falso guzietan! Bertzen haurrak hobendun dire, ikhaspenen arabera; bainan Eliza bakharraren haurrak bere amari ez obedituz dire gaxto. Saindutasuna darraiko, eta ageri du haurren lan saindu oste eta egintza garbietarik. Haren erakuspenek urruntzen dituzte gaizkiak, sorrarazten urrikiak, bazkatzen karitatezko suak, berratzen orotan debozione, konfiantza, ezagutza eta berthuten banderak. Ez ditezke izkiriba Apostolu, Martir, Aphez-handi, Aita jakin, Ermittau, Emazte alhargun eta bertze Elizan hemeretzi mendez Saindutu direnen lerroak. Bainan egia ikusi nahi duenak aski du begien zabaltzea, ezagutzeko sainduen bilkhuia, munduko bilkhuia guzien artean.