Urtemuga lehorraren kronika
Itxaro Borda

Maiatz, Uhargi 19, 1989ko azaroa

 

—12—

 

        «Il faut qu'elles et leurs familles soient irréprochables. Les femmes divorcées, et cela même si elles ont quinze enfants, ne seront jamais 'honorées' de la médaille de la famille. De même si, au sein de la famille nombreuse, un enfant —souvent les filles d'ailleurs, il faut le recon-naître, tourne mal— alors là non plus pas de médaille. Cette récompense est une reconnaissance de la famille dans son ensemble, de sa bonne tenue...»

Caldichoury.

Landibarren, 1989ko maiatzaren 28an

 

        Igandeko mezatik landa, etorri ziren, herriko plazara. Caisse d'allocations familiales'tako arduradunak, hautetsi ospetsuak, goseti eta gurintsu, prefetaren ordezkaria, eta eskualdeko deputatu lodikotea. Auto ofizialak, lerro disdiratsuan, meriaren aintzinean aparkatu zituzten. Populazaren erdian, zinez, beren elementuan senditzen ziren. Apezak moldatu zeien ongi heldua,noski, herriko kontseiluan, nehor gutti baitzen, frantses ikasia ohorez ahozkatzen zuenik. Apezak bai, gehienen gostuko, telebixtan adituak bezalako fraseak erruten zituela, igandetako predikuetan berean.

        — Hemen dituzue, saristatuko dituzuen ama familiako zintzoak... Bederatzi dira, aurten... Denek badute mereximendu... ez ditzagun, halere, aitak ahantz. Meriako gelaren zokoan, emazte aukeratuen senarrak urguluz meleloki hantzen nabaditzen ziren. Ordea, Bettrieneko Kattinak, zazpi haur munduratu zituen emazte ez hautatuak, biga bastartekin zituelako, bat kartzelan, beste bi ikastoletan erakasle —iparraldeko famili tipikoa, funtsean, azken urte hauetan—, zinikoki komentatu zuen, denek entzutekotan:

        — ba, aiten lana aiseta da, ba...

        — «Ixilik, otoi» lerden batzu atera ziren, zeremonia laikoaren emendaketa lasaia trabatuaz.

        Urrezko, zilarrezko eta brontzezko medailak, haritz egurrean moztu mahainaren gainean zeuden, diploma trikoloreen ondoan, nixtan. Animaleko aperitifa ere, apailatua zen, geroko, eta bistakoa dena, bazkaria Llulluteian herriaren kondu, pertsonalitate guziendako, apeza barne.

        Momentu hunkigarria iritxi zen. Sarirako bederatzi emazteek, ezteietako bezala jantzirik, papo bigunak aintzinatu zituzten, caisse d'allocations familiales'ko arduradunak medailak pintxa zitzan, xixtakoa? ai... Frantziaren zerbitzuko. Ederrak, eta ber denboran, ridikuloak ziren, akoteaz horniturik zein bizitzaren zamaz bizkarrak konkorturik. Deputatua mintzatu zen:

        — Zorionak orori, adinera heltzen lagundu dituzuen haur tropa horien amei. Hemen diren ama gaztei, hitzemaiten dugu, aurreko belaunaldiak bezainbat ume egiten baldin badute, altxatzen ere oneski, berriz etorriko garela, medailekin, eta noski, sosez neurt ditezkeen sariekin...

        Populu bilduak, deputatuaren diskurtso bikaina txalotu zuen, eta Jaunak, medailatuak, besarkatu zituen, Sud-ouesteko argazkilariak fotoak hartzen zituzkeen bitartean. Bederatzi emazteak, positiboki, herria gosetzen zuten hautetsien historian sartuak ziren:

        — noiz agertuko gira, jurnalian.?

        — asteartean...

        — aaa... azkenian.

        Apezaren gidaritzapean, —itzultzale agian— amek caisse d'allocations familiales'ko morroia inguratzen zuten, urostasunez itorik:

        — alokazioner esker iraun dugu...

        Kontentamenduzko irripar administratiboak airosten zizkion ezpainak. Estadoaren mutil merke ordaindua, segurru zegoen, ez zela bokazionez engainatu.

        Apeza ere ez.

 

 

Urtemuga lehorraren kronika
Itxaro Borda

Maiatz, Uhargi 19, 1989ko azaroa