JAUN INXAUSPE
BIKARIO-JENERALAREN BAIMENA

        Irakurri dugu Jaun Arbelbide Misionesten aintzindariak egin duen liburu bat: Erlisionea, Eskual-Herriari dohazkon egiarik beharrenak deritzana, eta gogotik onesten dugu argitarat eman dadien.

        Izigarri da gure denboran ifernuak Erlisione sainduari egiten dion gerla; ela Erlisionea baita Jainkoak gizonari eman dion tresorik baliosena, premiatsu da ezin gehiago tresor hori gal ez dezagun, eta hortakotz ezagut dezagun bat bakharrik dela Jainkoak eman daukuna, nolakoa den, zer irakasten deraukun eta zoin ontasun handiak dakharzkun mundu huntako eta bertzeko.

        Gauza horiek khausituren ditu Eskualdun irakurzaileak Jaun Arbelbideren liburuan. Eta zer atsegina holako eskuara garbiaren irakurtzea! hoin trebeki eta nasaiki Erlisioneko egiarik gorenez mintzo den eskuara!

        Gutiziatzeko da beraz liburu hau Eskual-Herriko familia guzietan khausi dadien eta artharekin irakur.

        Baionan emana, urtharrilaren seian, 1890.

Intxauspe, Bikario-Jenerala

JAUN BELZAGY
DONIANE-GARAZIKO
APHEZ-NAUSIAREN BAIMENA

Dontane-Garazin, martxoaren 25an, 1890an.

        Ene adiskide maite eta ohoragarria.

        Lehen ere banakien zure ahalen berri, bainan bereziki hainitz agradatu zitzaitan, duela hurbil hirur urthe, argitarazi zinduen liburua: Bokazionea edo Jainkoaren deya. Nola beraz ez nintzen lehiarekin lothuko zuk berriki egin eta irakurtzerat eman derautazun liburu huni?

        Burutik-buru irakurri dut, eta berehala erraiteko, alegeratzen naiz eta bozten liburu berri hori Eskual-Herrian nahi baituzu barrayatu, delakotz gai, ene ustez segurik, ongi hainitzen egiteko helduko den herri eta familia guzietan.

        Gu, Eskualdunak, bai sineste egiazkoari atxikiak gare eta maite dugu gure Erlisionea, bainan behar dugu ere aithor egin Erlisione saindu eta eder hori ez dugula aski ezagutzen, eta bereziki gutiz gehienek ez gindakikela erraiten zer arrazoin ezin bentzutuzkoen gainean dagoen bermaturik eta finkaturik.

        Bada jakitate horren eskasa eskas handia dela deraukat girisxtino bizian. Erlisionea, haren irakaspenak, non nahi eta nola nahi gezurtatuak eta laidostatuak diren denbora gaitz autabm baitezpadako gauza da girixtinoak izan dezan jakitate behar dena, bai bere sinestean traba eta gudu guzien bortxara hazkar irauteko, bai eta ere beharorduan goraki eta ausarki ihardesteko hari jazartzen diotenen ahopaldi herrebes eta izurritsueri.

        Orai arte agertu diren Eskuara-liburuetan, zoinek du erakusten gure Erlisione sainduaren zimenduak nola diren arrazoinik hazkar eta hoberenez finkatuak? zoinek ditu Jainkoaganik delako frogak xeheki emaiten?

        Zuri, zure liburuari esker, Eskualdun irakurtzaileak izanen dire argituak froga eta arrazoin premiatsu horien gainean. Bai, jakinen dute eta frogatuko errexki Erlisionea ezin beharragoa dela, ala Jainkoari zor zaion ohorearen bihurtzeko, ala gizonak elgartasunean bai-eta behextasunean osoki laguntzeko, eta ez dela Erlisione egiazko bat baizen, Jesu-Kristok irakhatsi duena.— Jakinen dute eta frogatuko, alde batetik Jesu-Kristo Jainko dela, bertze aldetrk, harek zerutik lurrerat ekharri duen Erlisionea, landatu eta moldatu duen Eliza ela Apostoluek munduaren eskualde guzietarat hedatu dutena, dela Eliza Katoliko-Erromanoa, eta beraz Eliza hori dela bakharrik egiazko Eliza, halako gisan non nihor ezin salba baititake baizen ere haren irakaspen guziak sinetziz eta atxikiz haren manamendu guziak.— Jakinen dute eta frogatuko Aita-Saindua dela, Jesu-Kristoren ordain bezala, Eliza guziaren Aintzindari eta Artzain-nausia, girixtino guzien irakasteko eta manatzeko eskua eta indarra daukana sinesteari eta kontzientziari dagozkoten gauzetan, eta hori den gutieneko enganioaren irriskurik gabe. Hortakots ere Aita-Sainduak behar duela, haren alkhia ezarria den hirian, erran nahi baita Erroman, nausi izan eta errege, ez dadientzat, bere karguko eginbidetan, bera baino nausiago batez izan trabatua.— Zure liburuak irakatsiko dioskate oraino bertze egia frango: halanola fedearen premia guziz-gainekoa; nola guganat heldu izan diren Jainkoak eman egiak eta manuak; nondik heldu den sineste-eskasa eta zer ondorio ikharagarriak dakharzken bizi huntako eta bertzeko; zonbat artharekin behar dugun Erlisionea ikhasi eta funtsez jakin, gai izan gaitezen gure sinestea arrazoin zuzen eta hazkarres argitzeko eta finkatzeko.

        Horiek guziak erranak dire zure liburuan arthoski, nasaiki, guziek konprinitzeko gisan; dire ere lagunduak hanhemenka etsenplu eta ixtorio eder irakasmenik zuzenenak eta garbienak argitzen dituztenez.

        Es ditut ahantzi behar hemen liburuaren akhabantzan San Frantsesen Heren-Ordreaz eta haren Erregelaz emaiten ditutzun xehetasun ezin gehiago baliosak Heren-Ordreko anaia arrebek probetxu handirekin irakurriko dituste, eta, hobeki ezagutzearekin elgartasun saindu horri darraizkon eginbide eta fagore beresiak, artha eta khar gehiagorekin bermatuko dire hekien arabera moldatzerat beren bizia.

        Bertzalde, uste izaiteko da bertzek ere konprenituko dutela Heren-Ordre horren premia, zonbat arrazoinekin gure Aita-Saindu Leone hamahirurgarrenak irakatsi duen hainitz gai dela ongirik handienen egiteko: eta ordutik nola ez dire lehiaturen hartan sartzerat, munduaren artean salbatzeko duketen bide hoberenetarik batean bezala?

        Hortik, Heren-Ordrea diozkatzunek ere maitaraziko dute, gehiago eta hobeki atxikaraziko gure Erlisione saindua, jadanik zure liburuak hain ongi ederresten duena, erakutsiz hura dela Jainkoaren obrarik espantagarriena, bai eta ongirik handienen eta nasaienen ithurria.

        Badakit hortan dela zure xede bakharra. Eta hortarakotz diot nik ere: Jainko onak benedika dezala zure liburu ederra. Hel bedi Eskual-Herriaren bazter guzietarat. Bedi ongi ethorria etxe guzietan; familia guzietan gogotik irakurria, bai eta ere Heren-Ordrearen biltzarretan.

        Bai, errepikatzen dut: Zure liburua izan bedi maiz eta maiz goraki irakurrra Heren-Ordreko biltzarretan. Hola dute Eskualdunek ikhasiko zer den Erlisionea, zer den Eliza Katolikoa, zer den Aita-Saindua; eta egungo egunean ez da jakitate horiek baino beharragorik.

Belzagi, Aphez-nausia

APPROBATION DE MONSIEUR
L'ABBÉ DIHARCE,
VICAIRE GÉNÉRAL

        Cher et vénéré ami,

        Au milieu des soucis et des occupations qui vous accablent, vous savez trouver assez de temps pour composer, à l'honneur de notre belle langue et au grand profit de nos compatriotes, des ouvrages religieux où la solidité du fond le dispute à la perfection de la forme.

        Il y a trois ans à peine, vous nous avez donné un livre qui est un traité magistral sur la vocation et qui a obtenu les suffrages de tous. Aujourd'hui vous ne vous adressez plus à un public restreint, à des âmes qui peuvent être appelées à une vie plus parfaite; vous parlez au grand public de notre pais, et vous lui faites entendre sur la nécessité de la religion, tant pour la société que pour les individus; sur l'Église catholique qui seule, en vertu de sa divine institution, enseigne et professe la véritable Religion; sur le Pape, chef visible de l'Église,... etc., des vérités fins que jamais indispensables.

        En effet, ces vérités étant particulièrement battues en brèche par l'impiété contemporaine, il était opportun de prémunir contre ces attaques l'esprit de nos bonnes populations basques, que l'erreur poursuit jusque dans leurs villages les plus reculés.

        Aussi fais je les voeux les plus ardents pour que chaque foyer basque possède un exemplaire de votre bel ouvrage, et que tous, grands et petits, se nourrissent de la doctrine qu'il contient.

        Veuillez agréer, cher et vénéré ami, avec mes félicitations, — l'expression de mes sentiments affectueux et dévoués.

        Bayonne, 13 juillet 1890,

DIHARCE, vicaire général