LURRA JESUKRISTORENTZAT

                Ustarizko euskal-yayetan, 1904-ko urtean,

                lenengo saria arturiko olerkia.

Irudimen laztatia, goazen batera

Oroimen eztitsuak pozez ikustera,

        Itxas-basterrera!...

Ara an dago Kolonbo, batetik bestera

Laguntasunen billa ibil zan berbera.

        Indieta aldera

Urten-nairik beingoan lurra atzemaitzera.

Eztautso Portugalek ez Ama Italiak

Laguntasunik emon; ta Isabel Andiak,

        Andra leñargiak,

Orra bialdu deutsoz iru ontzi barriak:

Santa Maria, Niña ta Pinta; Españiak,

        Fedeaz jantziak,

Nai dauzalako fedez jantzi lur guztiak.

Egoak zabaldurik usoen antzean,

Ontziok orain doaz alkarren atzean,

        Ta eurotan batean

Alonso Santxez doa poztasun betean,

Lurrak atzemaitu ta kristautzeko ustean

        Bidari-artean

Bidari nagusi da Alonso bidean.

Zoaz zorionagaz, bidari euskalduna;

Eukizuz adizkide betiro Osasuna,

        Arratsa ta Eguna;

Ta bego ontzien alde Itxaso biguna,

Lurbiran izan deiten laster ezaguna

        Arako leorruna

Kolonbogaz aratu zuk gura dozuna.

Ta zuk, Amaboskarren Gizaldi maitea,

Andi andia dozu eukiko entzutea.

        Ta omenez betea

Zeure larogetamabigarren urtea.

Ta onen Agorrillaren iruan astea

        Kolonbon ustea

Agorrillak izan dau naiko suertea.

Larogetamar gizon, mariñelak danak,

Dira gure Kolonbok oiñ daroazanak.

        Kolonbon esanak

Laguntzat daukez oindik gizon orren lanak.

Zoaze pozik olan, mariñel laztanak,

        Bada or doazanak

Guzurtu egingo dabez askoren ezpanak.

Bakit esan dabela askok, ikusirik,

Kolonbo dabillela lurra topau-nairik,

        Dagola bururik:

«Burua orrek daukala, ondo zuloturik»

Ez izan baña zurok ortan ardurarik.

        Kolonbok ziurrik

Aratuko dau lurra, zurok lagundurik.

Canaries deritxoen leihorretaraño

Eldu zare, mutillak, ederto orraitiño.

        Bide asko oraindiño

Dago Kolonbok topau nai daun lurragiño;

Baña danok alkarri lagundu ezkitiño,

        Kristobalek diño,

Elduko gara ziur lur ortaragiño.

                    * * *

Ai! baña zoriona eztogu betiko!

Gizonak ainbat egun nekez beteriko

        Dituz ikusiko.

Asi dira nekeak, ai! Kolonbontzako.

Badauko oin Kristobalek samiñik, ai! naiko.

        Ixilarazteko

Mariñel asarreak, badau lanik asko.

Canaries-etik ara, topau barik lurrik,

Ogetamabost egun nekez igarorik,

        Dabiltz bildurturik

Mariñel gizajoak, ta eztabe biderik

Aurrerantz egin gura nora yakin barik:

        Biurtu gurarik,

Geyenak or dabilz oin gorrotoz suturik...

Pozik ikusi dabe urrun urrunean

Zerbait berdez jantzia bedarren antzean,

        Ta onetxen pozean

Urbiltzen dira, lurra dalako uste eiñean;

Baña gauza berdeak uraren ganean,

        Kolonbon kaltean,

Bedarki batzuk ziran...! Lurrik ez azpian!

Uts ori mariñelok arturik, alkarri

Dirautse: Eginn dezagun arrañen janari

        Kolon zantar ori!

Yaurtin, ia! itxasora, ainbat egun larri

Emon deuskulako. Bai. Ta esan Españari:

        Zeruko izarrari

Begira zagolarik, bera dala erori.

Zeinbat neke yatortzuz, ai! biotz-erdira,

Kolonbo! Mariñelok baketuko aldira!

                    * * *

        Pozik oin eidira...

Zer da ba? Txori batzuk oin agertu dira,

Ta ikusirik Kolonbok txorien mugira,

        Deitzen dau: «Begira!

Goazen txori orrek doazan tokira!».

«Eztagoz guztiz urrun leiorrak eztari,

Jarraitu bildur barik txori kutunari.

        Portugaltarrari

Agertu yakiezan naikotxu lur barri,

Pozarren yarraiturik txori bizkorrari».

        Poztasuna ugari

Itz onek emon deutse mariñel danari.

Urriaren amaikan, gaubaro illunean,

(Amarrak joak ziran) Kolonbon ustean,

        Nonbait, an urrean,

Argi bat yako agertu. Andik lasterrean

Ostendurik argi au, barriro agertzean,

        Guztiak batean

Lurra! —deituten dabe—, Lurra, dogu aurrean!

Bigaramon goizean danak dabe gura

Yoan gabaz argia egon zan lekura...

        Ta ez zan ez guzurra

Kolonbok uste ebana. Antxe dago lurra!

Ara or orain, mariñel argalak, leorra!

        Kolonbo bizkorra,

Zure izena izango da izen illezkorra...

Mariñel danak dira jarri belauniko.

Batzuk, Kristobaleri, iraindu ebelako

        Parkaeskatuteko;

Besteak, Kolonbogaz batean, Jaungoiko

Onari eskerrak bertan obeto emoteko,...

        Poztasunik asko

Leorra erakusteaz emon eutselako.

Jazkirik ederrenaz Kolonbo yantzirik,

Eskuan espatea zutik ipiñirik,

        Jatziten da ontzitik;

Baita mariñel danak Kolonbon atzetik.

Gero leior berean danak auzpazturik,

        Biotz-biotzetik

Otoitz egiten deutse Jaunari bertatik.

Otoitz egin-ostean, bertan zut txiker bi

Kurtze baten antzera josirik alkarri,

        Mendiska bateri

Bandera-tzat Kolonbok egin deutso ezarri,

Esaten deutsiela mariñel danari:

        «Lur kutun oneri

Izentzat San Salvador bear yako jarri».

«Lur au gaurtik aurrera Jesukristorena

izan bedi! ta Kriston aldun fedetsuena:

        Fernando Onarena!

Ta Isabel Españako Buruzagiena!

        Sinismenarena

izan beite, diñot nik, Kolonbon omena!

                    * * *

Bahmas-ko urartetara sinismenaren garrak,

Alonso ta Kristolaal, zaitueze ekarri.

Izan beitez zeurokaz betiro españatarrak

Zeuron sinismenaren indarren kantari.