HOGOI ETA HIRURGARREN LEKZIONEA

PATER NOSTERRAREN

LAU AZKENEKO

ARTIKULUEN GAINEAN

Panem nostrum quotidianum da nobis hodie.

Iguzu egun gure egunorosko ogia.

        Pater nosterraren laugarren artikulu hunez, eskatzen gaisko Iainkoari arimako eta gorputzeko behar dugun mantenu guzia.

        Eske hau egiten diogu Iainkoari, zeren haren eskuetan eta menean hain osoki gauden, non, nola gure izaitea ezin baitukegu harenganik baizen, halaber ezin hura begira baitezakegu, bera heltzen ezpazaiku.

        Serbitzatzen gara eske hunetan ogiaren hitzaz, zeren aditzera emaiten duen, ongi den bezala, eta mantenu espirituala eta gorputzekoa. Arimako mantenu espirituala emaiten derauku aditzera, zeren Aldareko Sakramendu Saindua, zein baita arimako mantenu prinzipaletarik bat, deitzen da ogia Eskiritura Sainduan.

        Gure gorputzeko mantenua emaiten derauku aditzeta, zeren ogiaren sustanzia beronez gorputzekoa da, eta hitz hunez, ogia, aditzen da Eskiritura Sainduan ian ditekeien guzia.

        Erraiten dugu eskatzen garen ogi hura dela, gure, bai zeren mantenu espiritual baten eske baigaude, zeina ezpaitagoka gutaz bertzeri, erran nahi da, Elizan dauden Iainkoaren egiasko umei baizen, eta ez Elizatik kanpoan daudenei; bai eta zeren othoitz egiten baitiogu Iainkoari, ez eta mantena detzan gure gorputzak, ez, enganioz, ohoinkeriaz, edo bertze zuzen ezten bidez gaizki irabasirikako ogi batez, bainan hain zuzenki irabasiaz, non erran dezakegun arrazoinekin, hura dela gure.

        Deirzen dugu oraino ogi hura, egunorosko, ezagut arazitzeagatik, zer diferenzia den konbatitzen den Elizari Iainkoak emaiten dioen, eta Triunfan dagoen Elizak harenganik izaiten duen bizitzeko mantenuaren artean: bata, zein baita zerukoa, sekulakoa da, eta halatan halakoa, non ezpaitu nihork hura galtzen, behin ardietsiz gero: bertzea, zein baita mundu hunetan hartzen duguna, hain galtzeko errasa da, non behar baita maiz berri dadin, eta berriz hartu. Hargatik emaiten da aditzera, zein labur den haren iraupena, laster iragaiten den egun bateko korsuarekin konparatzen denean.

        Erraiten dugu, iguzu, zeren eskatzen ezgaiskolarik Iainkoari mirakuilluz emanikako ogirik, bainan haren graziarekin batean gure neke-trabailluz nolazbait irabasirikako bat; ikusirik, zer ere egin baitezakegu, ezin bide bezala paga dezakegula Iainkoaganik izaiten dugun gauzarik, eta hura gabe gure trabaillu guzia elitekeiela deuz ere, haren ongi eginek merezi dute dohainaren izena.

        Ogi haren eske gaude bizi garen eguneko, bi arrazoingatik; eta zeren Iainkoak nahi baitu Giristinoa halako suertez iar dadin haren menean, non egunoroz eska dakion zeren ere mengoa baitu: Eta zeren nahi baitu Giristinoak duen halako fidanza haren ontasuna baitan, non hartan pausa dezan biharamunekoaz khexatu gabe.

Et dimitte nobis debita nostra, sicut
& nos dimittimus debitoribus nostris.

Eta barka diatzagutzu gure zorrak
guk guregana zordun direnei
barkatzen deraustegun bezala.

        Galdegiten diogu Iainkoari bortzgarren artikulu hunetan, barka diatzagula haren alderat egin ditugun hobenak, gure bekatuak aditzen direla hitz hautaz, gure zorrak, zein hitzez serbitzatzen baita gure Salbatzaillea othoitz hunetan, zeren nork ere egiten baitio Iainkoari ofensarik, behar baitio hargatik satifazione egin, eta zeren gure hobenek obligatzen baigaituste pena iakin batzuen azpian iartzera, gure bekatuez harengana egin ditugun zorren pagatzeko.

        Erraiten dugu bekatuak, zeinengatik barkamendu eske baigaude, direla gure, guziz bertzelako sensuan, ezen ez erraiten dugunean Iainkoari eskatzen gaiskon ogia dela gure. Ogi hura gure dela diogu, zeren heldu da Iainkoaganik, zeinek hura emaiten baiterauku, eta zeren deuz ere ezta hobeki nihoren, hari emaiten zaiona baino. Bekatua deitzen da gure, zeren ezta niholaz ere Iainkoaganik heldu, bainan gizonaganik xoilki eta osoki, hark hura egiten baitu bere borondatez, eta malizia hutsez Iainkoaren inspirazioneen kontra iarririk.

        Guziak horrez eske daude, zeren ezpaita nihor ere bekaturik eztuenik, edo mortalik, edo benialik; eta zeren, bekaturik eztugularik othoitzetan gauden orduan, ezaguturik hain miserable garela non eror baigaiteske inkontru gaitz hartan, on baita Iainkoari othoitz egitea libra gaitzala bere ontasunaz halako inkontru gaitzetik, hartan gure maliziaz eror gaitezinean.

        Othoitz egiten diogu Iainkoari barka diatzagula gure hobenak, ofensatu gaitustenei barkatzen deraustegun bezala; ez nahi baginio bezala Iainkoari gure burua mirailtzat eman, bainan hari erakuzteagatik, ezen, eskatzen gaiskonean grazia hura guri gure hutsen barkatzeaz, enseiatzen garela gure buruaren egitera nolaz bait merezient barkamenduaren ardietsteko, barkatzen ditugunean gure kontra eginikako ofensak; iakinik eztela Iainkoaren miserikordia gizonen gainera erakhartzenago duen gauzarik, gizonek berek batak bertzeari egiten dioten miserikordiak baino.

        Hemendik ikasten dugu, nihork barkamendu ardietstekotz, behar duela barkatu.

        Baldin nihor badago hain gogorturik herra batetan, non gogortasun hek hura traba dezan egin izan zaion ofensaren barkatzetik, nahi badu probetxurik atheratu bere othoitzetatik, bederen behar zaio Iainkoari eskatu bertzeari barkatzeko grazia: eta, bata edo bertzea egin gabe, othoitzik egiten badu, espainez xoilki, kostumaz edo munduak ikus dezan nahiz, haren othoitza egiten zaio bekatu.

        Gauza ageria da, zein ere Giristinok nahi baitu Iainkoak barka diotzon bere faltak, behar dituela hark ere egiten zaiskonak barkatu; bainan iakin behar da, nola aditzen den barkatu behar dituela.

        Dela ofensa egin duenak duen urriki, dela eztuen, badarik ere ofensatu denak utsi behar dio zer ere zor baitzaio ofensaz bezanbatean, erran nahi da, utsi behar du haren kontrako herra guzia, eta eztio gaitzik nahi behar: bainan ezta obligatua, zuzenesko eta arrazoinesko satifazioneaz bezanbatean, ofensatzailleak zor dioenaren utstera. Konparazionera, nihork ebatsi baderaut dirurik, obligatua naiz hari barkatzera, eta gaitzik ez ekhartzera, bainan enaiz obligatua bihurtu behar derautan diru ebatsiaren hari emaitera.

        Barkatu behar diot besoa ebaki derautanari, eta eztiot gaitzik bilhatu behar, bainan enaiz obligatua eman behar derautan bizitzekoaren hari utstera; ikusirik niri beso bat ebakiz, neure biziaren irabasteko bidea ideki derautala.

        Gauza hortan egin behar dugu Iainko handiak egiten duen bezala, hura halako okasionetan bertzela eta bertzela gobernatzen baita. Bekatu bat ofensaz bezanbatean barkatzen deraukunean, largatzen derauku bethiere, kalte handiegirik gabe ezin egin dezakegun satifazionea, eta kontentatzen da mendreago batez, ganbiatzen duela bekatu mortal guziek merezi duten sekulako pena mundu hunetako pena batetara. Batzuetan largatzen derauku oraino denbora batetako pena hura; Bertze batzuetan ere utsten derauku karga gainean, eta nahi du hura iasan eta erabil dezagun. Manera berean karitareak gonbidatzen gaitu ofensatu gaitustenei zor deraukuten satifazionearen bethiere largatzera, noiz ere kalte sobera egin bailiezeke, eta mendreago batez kontentatzera. Batzuetan ere bidegabe egin deraukutenek duten urrikimendu handiak nahi du gure interesaz denaz bezanbatean, larga diezegun egin duten hobenagatik iasan behar luketen pena. Bertze batzuetan hekin urrikimendu hotzak eztu hala agintzen. Halako orduetan bertzela eta bertzela gobernatu behar da, eta hutsik ez egiteagatik, hartu behar da gizon iakinsun, zuhur, eta konszienzia onetako direnen abisua eta konseillua.

        Bainan erranen du norbaitek, Zergatik obligatua naiz, ofensaz bezanbatean, zor zaitanaren largatzera urriki eztuenari zeren ofensatu nauen, iakinik Iainkoak ezterauela bekaturik, hobenaz bezanbatean, barkatzen urriki dutenei baizen?

        Diferenzia hunen arrazoina da, zeren eztagoka nihori arrazoin hartzea, bidegabeez eta gaizki eginez, baina bai Iainkoari, hark, eskiritura sainduak irakazten deraukun bezala, nahi baitu bere eskuetan iduki hetaz mendeku egiteko zuzena eta kargua.

        Hemendik atheratzen da, Iainkoari utstekotz mendeku egitera, gizona obligatua dela egiten zaiskon ofensen barkatzera bere partikularean, ofensa egilleari urrikitzen ezpazaio ere: eta Iainkoak bere ontasunaz barkatzen derauenean urriki dutenei, behar dituela urrikimenduz ukitzen eztirenak sensatu eta gastigatu, zeren den guziz ona, eta bidegabeen eta gaizki eginen mendekatzaille iustua; zeren den ona, ikusirik gastigatzen ezpalitu gaizki eginak, gastigatu gabez eman liezekela guziei okasione egun oroz gaizki egiteko; zeren den iustua, ikusirik gaizki egin guziek merezi dutela gastigu eta pena.

Et ne nos inducas in tentationem.

Eta ez gaitzatzula utz
tentamendutan erortzera.

        Ioan den denboran egin ditugun bekatuen barkamendua eskatu ondoan, arrazoinekin hetarik etorkizunekotz begiratzeko graziaren eske gabiltza.

        Othoitz egiten diogu Iainkoari, edo nahi ez gaitzala tentatzera utz, edo bederen, gure frogatzeagatik, plazer badu tenta gaitezin, ez gaitzala utz tentamenduaren azpian erortzera garaitutik, bainan bere graziaz halako suertez hel dakigula, non gure tentatzailleak azpira ditezin, eta guk garaia eraman dezagun.

        Galdetzen dugu lehenik eztezala eman eskurik tenta gaitezin, zeren, nola peril baita konbatean, humiltasuna da hari itzultzea. Eta are zeren, onak direlarik tentamenduak, hei buru bortitzki egiten derauegunean, eta konsiderazione hunengatik allegeraki pairatzen ditugunean, ezta bethiere on hekin desiratzea; nola hainitz gauza baita gureganik khendu nahi gendukeienik, atsegin dugularik gertatzen direnean hekin pairatzeaz, Heriotzea eta Pasionea guregatik hartu duenaren amoreagatik.

        Egia da badela Saindurik othoitz egin duenik tenta zedin, eta bere burua tentamenduetan sartu duenik; bainan hori egin dute Iainkoaren ertxamendu partikular batez, eta hortan hekin akzioneak geiago miretsi behar dira imitatu baino, sentitzen ezpadugu hei bezalako ertxamendurik guri ere heldu zaikula Iainkoaganik.

Sed libera nos à malo.

Aitzitik begira gaitzatzu gaitzetik.

        Galdeturik begira gaitezila deabruaren tentamenduetarik, galdegiten diogu Iainkoari artikulu hunez, plazer gaituela libratu munduko gaitz, bai kanpoko, bai barreneko guzietarik, eta bizitze hunetan Adamen bekatuak obligatu gaituen miserietarik, eta ondikoetarik.

        Othoitz egiten diogu begira gaitzala uretik, sutik, gerlatik, isurritetik, gosetetik, eritasunetarik, doloretarik, minetarik, espiritusko penetarik, eta penatzen ohi gaitusten gaitz suerte guzietarik. Edo bederen, plazer ezpagaitu hetarik libratu, digula indar hekin pairatzeko, eta halako suertez egin dezala, non bekaturik egin gabe, eta gure burua galdu gabe, hetaz balia gaitezin gure salbamenduaren egiteko antze eta bide aitzinagarritzat.

Amen.

Biz hala.

        Hitz hau, Amen, erran nahi baita, egin bedi, da othoitz hunetan dauntzan gauza guzien bilduma saindu eta eskatze berri bat, zeinetaz gizona eskatzen baita hitz batez, zer ere hitz geiagoz Iainkoari eskatu baitzaio.

        Hotra Pater nosterraren lau azkeneko artikuluen deklarazionea. Lekzione hunetarik eztuzue probetxu guti atherako, ikusirik ezin ongi konsidera dezakegula ez gaiteskeiela bizi egun bat ere Iainkoa heltzen ezpazaiku, non ez gaitezin humil haren aitzinean; ikusirik oraino ezin konsidera dezakegula, gure bekatuen barkamendu ardietstekotz, behar derauegula bertzei barkatu, non eztetzagun larga gure bihotzetan darabiltzagun gaitzeritste guziak; ikusirik finean, ezin ezagut dezakegula eztugula indarrik munduan den tentamendurik mendreenari buru egiteko, eta gure libratzeko gainera etortzen zaiskigun gaitzetarik, Iainkoaren graziaz eta faboreaz baizen, non eztugun egiten gure ahal guzia haren helzakitzaren, eta graziaren merezitzeko eta ardietsteko.

        Hartarakotz zuen baitan denaren egiteaz nagotzue othoitzez neure ahal bezanbat, eta Dotrina hunen egilleagatik Iainkoaren othoitsteaz.